29 февр. 2012 г.

Яңылыҡтар

Халыҡ иғтибарына

Рәсәй Федерацияһы Президенты һайлау көнөндә – 4 мартта ауыл биләмәләренең һайлау участкаларында халыҡты медицина хеҙмәтләндереүе ойоштороласаҡ.
Баймаҡ үҙәк ҡала дауаханаһы.

Мәктәптәргә – келәмдәр!

Яңыраҡ Учалыла 1996-1998 йылғы үҫмерҙәр араһында милли көрәш буйынса асыҡ беренселек үткәрелде. Ул Советтар Союзы Геройы Ж.Ғ. Сөнәғәтуллиндың иҫтәлегенә һәм Ватанды һаҡлаусылар көнөнә бағышланды. Ярышта Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайының милли көрәште һаҡлау һәм үҫтереүгә йүнәлтелгән “Сәләмәт йәшәү рәүеше өсөн көрәш” акцияһы сиктәрендә районыбыҙға махсус келәмдәр тапшырылды. Улар Урғаҙа, Таулыҡай, Юлыҡ, Буранбай, Әхмәр мәктәптәренә бүленәсәк.

Өлкәндәр бирешмәне

Ошо көндәрҙә Байымда ғәҙәти булмаған спорт ярышы – күп төрлө алыш (многоборье) үткәрелде. Унда Байымдан ике команда, Икенсе Этҡолдан – 1, Ниғәмәт һәм Үрге Яйыҡбайҙан 1 йыйылма команда һәм ҡунаҡтар – Муллаҡай спортсылары ҡатнашты. Ярышсылар пневматик винтовканан атыуҙа, тенниста, волейболда һәм шашка уйынында көс һынашты. Һөҙөмтәлә I урынды Байымдың өлкәндәр командаһы, II урынға этҡолдар, өсөнсөгә ниғәмәттәр лайыҡ булды. Әйткәндәй, бындай киләһе ярыш Икенсе Этҡолда уҙасаҡ.

Балалар ярышты

Йәш техниктар станцияһы Баймаҡ ДОСААФ-ы менән берлектә ҡала мәктәбе уҡыусылары өсөн спорт ярышы ойошторҙо. Рәсәй тарихы йылына арналған сарала балалар дартс, атыу, арҡан тартыу, һикереү һ.б. буйынса көс һынашты. Беренсе урынды – 3-сө, икенсене – 2-се һәм лицей-интернат, өсөнсө урынды 4-се мәктәп уҡыусылары яуланы. Балалар Почет грамоталары менән бүләкләнде.

Темәстә – спектакль

Темәс ауыл китапханаһы хеҙмәткәрҙәре Ә.Яхинаның “Бабайға кәләш эҙләйем” спектаклен әҙерләгән. Күмәк көс менән әҙерләнгән комедияны темәстәр йылы ҡабул иткән.

 Һөт һауыу

(27 февралгә ҡарата көндәлек һауым, килограмдарҙа)
Хужалыҡтар
2011
2012
Ленин ис.
8,8
11,2
Рассвет”
4
7,3
Байҡара”
6,9
7,3
Баймаҡ”
3,3
5,8
Мырҙаҡаев”
4,2
5,8
Уңыш”
2,9
5,7
Союз”
4
4,5
Октябрь”
3,3
4,4
Таналыҡ”
4
4,2
Йылайыр”
3,4
3,9
Салауат ис.
3,2
2,9
Аҡморон”
2,1
2,3
Урал”
2
1,2
Район буй.
4
5,3
Ауыл хужалығы бүлегенең үҙәк диспетчер хеҙмәтенән алынған мәғлүмәттәргә ҡарағанда, көндәлек тулайым һауым 206 центнер тәшкил итә, был 21 центнерға күберәк. Ленин исемендәге (56 центнер), “Уңыш” (34 ц), “Баймаҡ” ғилми-производство берекмәһе (21 ц), “Байҡара” (20,3 ц), “Рассвет” (18,2 ц) хужалыҡтары тулайым продукция етештереүҙә үҫешкә өлгәшә. Был хужалыҡтарҙа, билдәле, көндәлек уртаса һауым да район кимәленән юғарыраҡ.
Һуңғы осорҙа һөт етештереү әкренләп арта башланы. Малдарҙың күпләп быҙаулауы, аҙыҡтың етерлек булыуы ла ҙур роль уйнай. Шулай ҙа технологик дисциплинаның аҡһауы производство үҫешенә кире йоғонто яһай.

Бәйгеләр

Баймаҡ дөлдөлдәре һынатманы

 
25 февралдә күрше Силәбе өлкәһенең Верхнеуральск ҡалаһы ипподромында “Верхнеуральск масленицаһы” тип аталған халыҡ байрамы үтте. Матур йолаға ярашлы, был тамашаны ат спорты ярыштарынан тыш күҙ алдына ла килтереп булмай. Быйыл да 17-се ҡышҡы өлкә ат спорты бәйгеһендә Силәбе өлкәһенең төрлө райондарынан, Башҡортостандан иң көслө юртаҡтар һәм менге аттары ҡатнашты. Был юлы ла республика намыҫын Баймаҡ районы яҡланы – баймаҡтар ярышҡа 6 юртаҡ һәм менге аты әҙерләп алып барғайны. “Баймаҡ” ғилми-производство берекмәһе, “Баймаҡ ПМК-һы” ЯСЙ-һының спорт аттары иң етеҙҙәре булып сыҡты. Ә шулай ҙа иң юғары уңышҡа Иҫке Сибайҙан “Шөгөров” КФХ-һы арғымағы – Реактор ҡушаматлы сабыш аты иреште – 6 км араға уҙышыуҙа ул берәүҙе лә еткермәне. Әйткәндәй, күршеләрҙә үткән халыҡ байрамына район хакимиәте башлығы И.Х. Ситдыҡов етәкселегендәге Баймаҡ делегацияһы ла тамаша ҡылды.
Ат спорты ярыштарынан тулы репортажды гәзитебеҙҙең киләһе һандарында уҡырһығыҙ.
Азамат Мөхәмәтшин.
Автор фотоһында: Р.Таймасов Ходкий ҡушаматлы юртаҡ менән.

Дәүләт ярҙамы

Яғыулыҡҡа хаҡтар арзанайтылды

Билдәле булыуынса, ауыл хужалығы тауар етештереүселәренә дәүләт тарафынан йылдың-йылы маҡсатлы ярҙам күрһәтелә. Бындай хәстәрлектән, әлбиттә, беҙҙең район аграрийҙары ла ситтә ҡалмай. Быйыл да ауыл хужалығы предприятиелары, КФХ-лар, ауыл хужалығы продукцияһы етештереү менән шөғөлләнгән шәхси предприятиеларға Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте ярҙам бүлергә ҡарар итте. Был, иң беренсе сиратта, яҙғы баҫыу эштәрен тейешле кимәлдә ҡаршы алыу һәм үткәреү һәм атап үтелгән милекселек формаларына яғыулыҡ-майлау материалдарына һатып алыу хаҡтарын арзанайтыуҙы маҡсат итеп ҡуя.
Март, апрель, май һәм июнь айҙарында ауыл хужалығы эштәрен атҡарыу өсөн республика аграрийҙарына яғыулыҡ-майлау материалдарын һатып алыу хаҡтары кәметелде. Әгәр ҙә бөгөн дизель яғыулығының 1 тоннаһы 33 мең һум торһа, яҙғы баҫыу эштәре осоронда ул атап үтелгән милекселек формаларына 17 мең һумдан артмаясаҡ. Был хаҡтар сәсеүлектәрҙе химик утау эштәре осоронда ла үҙ көсөндә ҡаласаҡ. Әйткәндәй, беҙҙең районға быйыл льготалы хаҡ менән 1410 тонна дизель яғыулығы, 65,2 тонна автобензин бүленәсәк.
Р. Рәхмәтуллин,
Баймаҡ” мәғлүмәт-консультация үҙәгенең
үҫемлекселек буйынса директор урынбаҫары.


Субсидиялар бирелде

Үткән аҙнала “Баймаҡ” мәғлүмәт-консультация үҙәге белгестәре тарафынан БР Ауыл хужалығы министрлығы приказы нигеҙендә 2011 йыл өсөн тибен йылҡысылығына һәм һарыҡсылыҡҡа субсидиялар биреүгә заявкалар ҡабул ителде. Бөтәһе 3867 баш тибен аты, 1045 баш һарыҡ теркәлде. Хәҙер бер йылҡыға Рәсәй Федерацияһы бюджетынан – 200, Башҡортостан Республикаһы бюджетынан 580 һум субсидия бүленә. Быйылдан башлап һарыҡсылыҡҡа ла иғтибар артты: бер һарыҡ башына РФ ҡаҙнаһынан – 100, БР ҡаҙнаһынан 340 һум субсидия биреләсәк. Уны алыу өсөн документтар БР Ауыл хужалығы министрлығына тапшырылды, субсидия март урталарында көтөлә. Әйткәндәй, беҙҙең райондың тибен йылҡысылығы – 2 млн 886 мең, һарыҡсылыҡ тармағы 330 мең 440 һум аҡса аласаҡ. Күреүебеҙсә, бөгөн һарыҡсылыҡ менән шөғөлләнеү ҙә отошло. Әммә бындай дәүләт ярҙамына шәхси ярҙамсы хужалыҡтар түгел, ә рәсми рәүештә теркәлеү үткән һәм даими отчет биреп барған ауыл хужалығы предприятиелары, КФХ-лар, ШП-лар ғына өмөт итә ала.
Ф. Баййегетов,
үҙәктең белгес-эксперты.

Һайлау

Кандидатты яҡлап – Мәскәүгә!

Илебеҙ мөһим тарихи ваҡиға алдында – ошо йәкшәмбе беҙҙе Рәсәй Президентын һайлау көтә. 4 мартта илебеҙ граждандарының Президент булырға теләгән 5 кандидаттың кемеһен иң лайыҡлыһы тип иҫәпләүен беләсәкбеҙ.
Гөлгенә Азамат ҡыҙы Ғүмәрова – мәғариф бүлеге иҡтисадсыһы. Әле йәш булыуына ҡарамаҫтан, ул дәртләнеп эшләүе һәм йәшәүе менән айырылып тора. Ил сәйәсәтенә һәм киләсәгенә битараф булмаған ҡыҙ ике йыл элек “Берҙәм Рәсәй” партияһы сафына инә. Мәскәү ҡалаһында Владимир Путинға теләктәшлек белдереп уҙғарыласаҡ митинг тураһында ишеткәс тә, Г.А. Ғүмәрова унда ҡатнашыу теләген белдерә.
Гөлгенә сәйәхәте тураһындағы тәьҫораттары менән уртаҡлашып: “Мәскәүгә Башҡортостандан 103 кешенән торған делегация барҙы. Уларҙың 80-е – ”Берҙәм Рәсәй”ҙән булһа, 23-ө – ”Йәш гвардия”сылар ине. Митинг 23 февралдә “Лужники” стадионында үтте. Унда илебеҙҙең һәр төбәгенән делегациялар килгән ине. Ғөмүмән, был көндө В.В. Путинға теләктәшлек белдереп, 130 мең самаһы халыҡ йыйылды. Тәүҙә Рәсәйҙең сәхнә «йондоҙҙары» ҡуйған концерт булды. Уның барышында илебеҙҙең билдәле сәйәсмәндәре лә сығыш яһаны. Артабан сәхнәгә В.В. Путин сыҡты. Ул беҙҙе һәр саҡ берҙәм булырға саҡырҙы, күп һанлы милләттәр татыу йәшәргә тейешлеген һыҙыҡ өҫтөнә алды. «Еңеү беҙҙең яҡта буласаҡ», – тип белдерҙе. Был көндө башҡа кандидаттар өсөн дә митингтар йыйылһа ла, Владимир Путинды яҡлаған кешеләр күберәк ине. Артабан беҙ БР Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтай рәйесе Константин Толкачев менән дә осраштыҡ”, – тине.
Беҙ үҙебеҙҙең дөрөҫ, хаҡ юлда икәнебеҙҙе яҡшы беләбеҙ”, – тигән Гөлгенә Ғүмәрова киләсәктә лә мөһим, тарихи ваҡиғаларҙың бәхетле шаһиты булыр, тип ышанабыҙ.
Гүзәл ИҪӘНГИЛДИНА.

Спорт

Үткән аҙнала “Баһадир” физкультура-һауыҡтырыу комплексы үҙенә бокс яратыусыларҙы йыйҙы. Бында 1998-1999, 2000 йылғы үҫмерҙәр араһында бокс буйынса Башҡортостан Республикаһы мәғариф министрлығының асыҡ, шәхси-командалы беренселеге уҙғарылды. Ул шулай уҡ Ватанды һаҡлаусылар, яугир-интернационалистарҙы иҫкә алыу көнөнә һәм “Көнсығыш” зонаһы уҡыусыларының III спартакиадаһы иҫәбенә арналған ине.
Ярыш өс көн дауам итте. Баймаҡ, Сибай, Учалы, Белорет, Нефтекама ҡалаларынан, Әбйәлил, Хәйбулла райондарынан килгән спортсылар 30-38,5, 40-48, 50-59, 62-68, 72, 76 һәм 76 кг-дан ашыу ауырлыҡ категорияларында көс һынашты.
Һөҙөмтәлә командалар араһында беренсе урынға – Әбйәлил, икенсегә – Учалы, өсөнсөгә иһә белореттар лайыҡ булды. Шулай уҡ шәхси беренселектә еңеү яулаған, үҙ ауырлыҡ категорияларында чемпион булған беҙҙең боксерҙарҙы – Данил Солтанов, Ринат Ғарипов, Фидан Уразаев, Валера Жданов, Наил Теләүҡабуловты, 2-се урын алған Дмитрий Шеварановты билдәләп үтергә кәрәк. Еңеүселәрҙе ҡотлайбыҙ!
А. Ишназаров.
Автор фотоһы.

Белгес кәңәше

Нисек мул һөт һәм ит алырға?

Бының иң отошло юлы – малды яһалма ҡасырыуҙа
Һуңғы йылдарҙа республикала һыйыр һәм таналарҙы яһалма ҡасырыуҙың алдынғы технологиялары әүҙем тормошҡа ашырыла. Был иһә ҡыҫҡа ваҡыт эсендә түбән продуктлы һыйырҙарҙы юғары генетик потенциалы булған малдар менән алмаштырыу мөмкинлеге бирә.
Һис шикһеҙ, малсылыҡ тармағын үҫтереүҙә яһалма ҡасырыуҙың роле ифрат ҙур. Мул һөт һәм ит, һау һәм эре үрсем алыу өсөн бөгөн ошонан да отошлораҡ ысул юҡ. Юҡҡа ғына ауыл хужалығы предприятиелары, эре крәҫтиән-фермер хужалыҡтары ошо юлды һайламай. Ә бына шәхси секторҙа хәлдең тап киреһе күҙәтелә, күптәр һаман булһа малын тоҡомһоҙ үгеҙҙәрҙән ҡасырыуҙы хуп күрә. Һуңғы йылдарҙа халыҡ малды яһалма ҡасырыуҙың өҫтөнлөктәрен аңлап, был алымға йөҙ бора башланы. Әммә был ғына ситуацияны көйләй алмай. Былтыр райондың шәхси секторында 1531 баш һыйыр һәм тана яһалма ҡасырылған, был бөтә малдың 9,3 процентын тәшкил итә. Республика кимәлендә был яҡшы күрһәткес, шулай ҙа тынысланырға урын юҡ.


Райондың ветеринария хеҙмәте малды яһалма ҡасырыу эшенә йылдың-йылы ҙур иғтибар бүлә, күптәргә үҙ эшен асырға ярҙам итә. Бөгөн Беренсе Этҡол, Икенсе Этҡол, Темәс, Ҡуянтау, Төркмән, Урғаҙа, Йомаш, Таулыҡай ауылдарында яһалма ҡасырыу пункттары эшләй, улар ваҡытында орлоҡ, кәрәкле ҡоролмалар, материалдар менән тәьмин ителә. Быйыл уларға 878 доза элиталы орлоҡ таратып бирелде. Йыл башынан иһә 127 баш мал яһалма ҡасырылған.
Малды яһалма ҡасырыуҙың өҫтөнлөктәре нимәлә һуң? Иң беренсе сиратта, быҙауҙар ҡулайлы ваҡытта эре һәм һау булып тыуа, киләсәктә юғары продуктлы мал булып китә. Икенсенән, һыйыр һәм таналарға йоғошло ауырыуҙар таралмай, мәҫәлән, бруцеллез, лейкоз, трихоманоз, хламидиоз, лептоспироз, вибриоз. Өсөнсөнән, малдың эре нәҫел үгеҙенән йәрәхәт алыу мөмкинлеге юғала.
Яһалма ҡасырыу эшен йәнләндереү буйынса саралар юҡҡа ғына тормошҡа ашырылмай. Был, иң беренсе сиратта, шәхси хужалыҡҡа ярҙам ҡулы һуҙыу, уларҙағы малсылыҡ тармағын үҫтереүҙе маҡсат итеп ҡуя. Тимәк, халыҡ та мәсьәләнең мөһимлеген, ниһайәт, аңларға һәм танырға тейеш – ошо юл менән генә беҙ тармаҡҡа яңы һулыш бирә аласаҡбыҙ. Ә бит уның бер ҡыйынлығы ла юҡ – бары тик пунктҡа йәки урындағы ауыл хужалығы предприятиеһы белгестәренә мөрәжәғәт итеү ҙә етә. Улар халыҡҡа һәр саҡ ярҙамға килергә әҙер. Әйткәндәй, һыйыр йәки тананы ҡасырыу өсөн 450 һум түләргә кәрәк. Материал-препараттарҙың ҡиммәт булыуын иҫәпкә алғанда, хаҡ арзан килеп сыға.
Ғөмүмән, малды яһалма ҡасырыуҙың отошло булыуы бәхәсһеҙ һәм уны һәр шәхси ихатала ғәмәлгә индереү үҙен тулыһынса аҡлаясаҡ. “Һигеҙ һыйыр аҫрағансы, һимеҙ һыйыр аҫра” тип халыҡ юҡҡа ғына әйтмәгән. Шуны онотмайыҡ.
А. Иҫәнов,
район һәм ҡала ветстанцияһы начальнигы.
А. Ишназаров фотоһы.

Һорау—яуап

Алтын тапһаң...

Кеше хазина тапһа, уны дәүләткә тапшырырға тейешме? Бының өсөн уға күпме түләнә? Юғиһә, “ерҙәге бар байлыҡ—Хөкүмәттеке” тип тартып алалар, тиҙәр. Кемдер 25 процентын ғына бирәләр, ти. Улай булғас, алтын йәки башҡа төрлө хазинаны тапшырыуҙан ябай халыҡҡа бер ниндәй ҙә файҙа юҡмы ни?

Һорауға район прокурорының өлкән ярҙамсыһы И.З. Рәхмәтуллин яуап бирә:
Рәсәй Федерацияһы Гражданлыҡ Кодексының 233-сө статьяһына ярашлы, ергә күмелгән йәки башҡаса йәшерелгән аҡса, ҡиммәтле әйберҙәр хазина тип атала.

Хәтер

Игенсе тигән даны ҡалды

Данлыҡлы агроном Ю.П. Моряковтың тыуыуына – 75 йыл
Тормош ҡанундары аяуһыҙ: шатлыҡтары менән бер рәттән ҡайғыһы ла булып тора. Ләкин уларҙың бер мәлгә тура килеүен нисек аңларға? Әсе яҙмыш типме? Юрий Петрович Моряков менән дә тап шулай булды. Теүәл ун биш йыл элек уның 60 йәшлек юбилейы бөтә район кимәлендә ҙур тантана итеп ойошторолғайны. Ә бер аҙна ла үтмәҫтән ул мәрхүм булып ҡалды...

Моряков үҙ ғүмеренең утыҙ ете йылын яратҡан игенсе шөғөлөнә бағышланы. Ошо йылдарҙың егерме дүрте “Йылайыр” совхозына тура килә. Бик һирәктәр генә бер урында белгес булып ошолай оҙаҡ йылдар эшләй алалыр. Етмәһә, республиканың иң ҙур игенселек хужалығында. Әйткәндәй, тәү ҡарамаҡҡа ғәжәп һымаҡ тойолһа ла, Өфө ҡалаһынан сыҡҡан егет шундай шәп агроном булып киткән.
Хәҙер патриотизм, Тыуған ил алдында бурыс, үҙ эшеңә бирелгәнлек кеүек төшөнсәләр нисектер онотола бара. Ә бына данлыҡлы агроном өсөн улар ҡоро һүҙҙәр генә булманы, уның тормош асылын билдәләне, йәшәү мәғәнәһенә әйләнде. Уны бер нисә тапҡыр Ырымбур һәм Силәбе өлкәләренә, республиканың башҡа райондарына эшкә саҡырҙылар. Ләкин Юрий Петрович һәр төрлө ҡыҙыҡтырғыс вәғәҙәләргә ымһынманы, ә Баймаҡ еренә тоғро булып ҡалды.

Замандаш

Нурлы йорт, ырыҫлы ғаилә

... 1957 йыл. Яҡын-тирәләге 8 ауыл Советынан йыйылған малайҙар һәм ҡыҙҙар Түбә 2-се башҡорт урта мәктәбенең 8-се класына уҡырға килгәнбеҙ. Әлбиттә, тәүге ваҡытта бер-беребеҙҙең кем икәнлеген белмәйбеҙ. Шулай ҙа ваҡыт үтеүгә һәммәһе менән дә тигәндәй танышырға өлгөрҙөк.
Ул мәлдә мәктәптә 500-ҙән ашыу уҡыусы белем алды. Балалар күп булғас, уҡыу ике сменала ойошторолдо, бер класта кәмендә 25-30 бала уҡыны. Беҙ, һигеҙенселәр, өс класс инек. Иптәштәрем араһында башлыса Икенсе Этҡол, Муллаҡай, Күсей, Таһир, Бетерә мәктәптәрен тамамлаусылар булды.

Бына ошо уҡыусылар араһында урта кәүҙәле, бер аҙ шаяныраҡ, белемгә зирәклеге менән айырылып торған Вәкил исемле малай ҙа бар ине. Етмәһә, ул беҙҙең күрше – Байым ауылынан булып сыҡты.
Түбә урта мәктәбендәге өс йыл уҡыу һиҙелмәй ҙә үтеп китте. Өлгөргәнлек аттестаты алған 18 егет һәм ҡыҙ төрлөбөҙ төрлө ауылдарға таралыштыҡ.
Ә минең класташым Вәкил, һис уйлап тормай, Юлдыбайҙа урынлашҡан профтехучилищеға уҡырға инә һәм уны тик юғары билдәләр менән тамамлай. Уҡыу йорто дирекцияһы уны уҡытыусы булып ҡалырға өгөтләй, әммә ата-әсәһе риза булмағас, Вәкил ауылына ҡайта. Бер килке тракторҙа эшләгәс, ул Совет Армияһы сафына саҡырыла. Өс йыл хәрби бурысын үтәгәндән һуң туған “Урал” колхозында бер йыл самаһы тракторҙа, комбайнда эшләп ала. 1966-1968 йылдарҙа Байым һигеҙ йыллыҡ мәктәбендә хеҙмәт, физкультура дәрестәренән белем бирә, шуның менән бер рәттән тәрбиәсе лә булып эшләй. Шул уҡ йылдарҙа Муллаҡай ауылы ҡыҙы уҡытыусы Мәҙинә менән сәстәрен сәскә бәйләй.

Хоҡуҡ һаҡлау

Браконьер” операцияһы

Мышы атыусыны тотоу өсөн күтәрткес кран кәрәк була
Баймаҡ районының хозур тәбиғәтенә элек-электән кем генә һоҡланмаған! Матур ерҙәр шиғыр юлдарына һалынған, йыр итеп йырланған, легендаларға әүерелгән. Шул уҡ ваҡытта тыуған тупрағыбыҙ яман уйлы кешеләрҙе лә йәлеп иткән. Үкенескә ҡаршы, сит-ят тарафтарҙан килеп, хозур тәбиғәтебеҙгә ҡул һуҙыусылар, уны вәхшиҙәрсә талаусылар әле лә бар.
Баймаҡ районының мул балыҡлы йылға-күлдәре, йәнлеккә бай урмандары браконьерҙарҙы ныҡ йәлеп итеүе билдәле. Айырыуса Сибай ҡалаһы, Ырымбур, Силәбе өлкәһенең мылтыҡ тотҡан кешеләре еңел табыш, мажара эҙләп беҙҙең яҡтарға килеүсән.
Яңы йыл каникулында эшһеҙ “йонсоп ятҡан” өс дуҫ Сибай ҡалаһына йүнәлә. Сил илдә эшләнгән иң ҡиммәтле, иң “текә” машиналарға тейәлгән өс таған Силәбе өлкәһенең Копейск ҡалаһынан Башҡортостанға “һә” тигәнсе килеп тә етә. Сибай ҡалаһында йәшәгән ир дуҫтарының йәнлек аулау теләге менән янып килеүен аңлап, уларҙы тау-урманға һыйынып ултырған Юлыҡ ауылына алып китә. Бында Силәбе күстәнәстәре менән мәжлес ҡороп, ҡыҙып алған ирҙәр, “Урал” йөк машинаһына тейәлеп, урманға йүнәлә. Машинаның кабинаһына ла, кузовына ла ултырған кешеләр тирә-яҡты ҡарап, аңдып бара. Шул саҡ шишмә буйлап биш мышы килеп сыға. Бәҫкә күмелгән урман, сылтырап аҡҡан шишмә, уның буйындағы ҡолонсаҡтарын эйәрткән инә һәм ата мышы матур күңелле әҙәм балаһы өсөн әкиәт донъяһы булып күренер ине. Бындай хозурлыҡты өркөтөргә түгел, ә унан һүрәттәр генә төшөрөргә ине лә бит. Тик саҡырылмаған ҡунаҡтар, күп уйлап тормай, бер мышыны атып йыға. Унан «Һунарсы өйө» тип аталған ергә килеп табындарын дауам итә. Ирҙәр тракторсы яллап, мышыны һөйрәтеп алып килеп, тиреһен тунайҙар, итен өлөштәргә бүләләр. “Һуңынан килеп алабыҙ”, тип итте Йомаштағы таныштарында ҡалдыралар.
Ошо браконьерҙарҙы эйәртеп алып йөрөгән, уларҙың енәйәтен йәшергән, үҙенең тыуған ерен таларға ярҙам иткән Баймаҡ ирҙәре тураһында уйлаһаң, иҫ-аҡылың китер. Ата-бабаларыбыҙ ғүмерен биреп һаҡлаған ерҙе улар бер нисә шешә араҡыға һата бит!
Беҙ ҡапсыҡта ятмай, тиҙәр. Юлыҡ урманында браконьерҙарҙың мышы атыуы тураһындағы хәбәр Баймаҡ эске эштәр бүлеге хеҙмәткәрҙәренә билдәле була. Полицейскийҙар шунда уҡ эшкә тотона. Браконьерҙарҙы билдәләгәндән һуң, Баймаҡ эске эштәр бүлеге начальнигы урынбаҫары майор Ф.Ә. Моратов етәкләгән оператив төркөм Копейск ҡалаһына йүнәлә. Сибай ҡалаһында йәшәгән браконьер, иптәштәрен һатмаҫ өсөн, мышыға атҡан кешенең исем-фамилияһын ғына әйтә лә, уның йәшәгән адресын, эшләгән урынын бирмәй. Копейскта бик таралған исем-шәриф булғанға күрә, әшнәһен тапмаҫтар тип өмөтләнә. Шуға ҡарамаҫтан, Баймаҡ хоҡуҡ һаҡсылары тиҫтәләгән кеше араһында браконьерҙы асыҡлай. Тик уның фатиры бикле булғанға, Баймаҡ полицейскийҙарына төндө подъезда үткәрергә тура килә. Браконьерҙың кеҫә телефонына шылтыратҡас, ул үҙенең ҡаланан ситтә булыуын, ҡасан ҡайтырын белмәүен белдерә. Шулай ҙа Ф.Ә. Моратов кеҫә телефоны компанияһы аша уның ҡайҙалығын билдәләттереп ҡарай. Енәйәтсенең фатирында йәшенеп ятыуы асыҡлана. Тик ул барыбер ишекте асмай, өндәшмәй ҡалыуҙы хуп күрә. Ф.Ә. Моратов Копейск ҡалаһының прокуроры Дмитрий Сергеевич Пикельныйҙан браконьерҙың фатирына үтеп инергә рөхсәт һорай. Прокурор рөхсәт бирә һәм: “Беҙҙең хоҡуҡ һаҡсылары ла башҡорт полицейскийҙары кеүек эшләһә, беҙҙең урмандарҙа ла мышы булыр ине”, – тип ҡуя.
Кран менән дүртенсе ҡатҡа күтәрелгән полиция майорын күргән браконьер тәҙрәһен ярғанды көтмәй, балкон ишеген аса һәм: “Бер мышы арҡаһында шул тиклем шау-шыу тыуҙыраһығыҙмы?!” – тип үпкәһен белдерә.
Атылған мышының хаҡын 43 мең һумға баһалайҙар. Бынан тыш РФ Енәйәт Кодексының 258-се статьяһына ярашлы (Законһыҙ һунар итеү), енәйәт эше ҡуҙғатыла.
Шуны билдәләп үтергә кәрәк, браконьерҙарҙың Баймаҡ ерендәге был тәүге вәхшилеге түгел. Талҡаҫ күлендә тоҡлап ҡыҫала тотоусылар, Әбделкәрим ауылы янындағы һыуһаҡлағыста балыҡ һөҙөүселәр хөкөм эскәмйәһенә эләккәйне инде.
Судтың йомшаҡлығына өмөт итеп, төркөм менән эш итеүҙә ғәйепләнмәҫ өсөн (билдәле булыуынса, бындай осраҡта ҡатыраҡ закон ҡулланыла), енәйәтте бер кеше өҫтөнә ауҙарған браконьерҙар ғәҙел хөкөм ителер тип ышанғы килә.
Күпме генә уйланһам да, мышы атыусыларҙы күңелем менән бер нисек тә аҡлай алманым. Үҙҙәре йәки балалары ас ултырһа, бәлки, аңлашылыр ҙа ине. Әммә бай, етеш йәшәгән кешеләрҙең өҫтәле ризыҡтан һығылып торһа ла, күңел асыуҙың һәр төрөнә аҡсалары тулып ятһа ла, уларҙың “бәхете” өсөн мышының йәне кәрәк булып сыҡҡан.
Оператив эш иткән, браконьерҙарҙы тотҡан Баймаҡ полицейскийҙарына һоҡланмау мөмкин түгел. Тәбиғәтебеҙҙең һәр мөйөшө, йәнлеге, ҡошо өсөн шулай көрәшһәк, Ер-әсәбеҙ һәр саҡ хозурлығы һәм ҡабатланмаҫ матурлығы менән арбар, ә яман уйлы кешеләр беҙҙе урап үтеүҙе хәйерлерәк күрер.
Гүзәл ИҪӘНГИЛДИНА.


Хата булырға тейеш түгел

Йыл һайын тиҫтәләгән кеше Баймаҡ судына хеҙмәт кенәгәһенең дөрөҫлөгөн дәлилләүҙе һорап мөрәжәғәт итә. Эш шунда: хеҙмәт кенәгәһендә исем-шәрифтәр төп документ – паспортта яҙылған кеүек булырға тейеш. Әммә унда бик күп хаталар күҙәтелә. Хеҙмәт кенәгәһендә фамилия, исем, атаһының исеме тулыһынса яҙылырға, тыуған көнө дөрөҫ итеп күрһәтелергә тейеш. Тәү ҡарашҡа ошо ябай ғына мәғлүмәтте тултырғанда бик күп хаталар ебәрелә, ә граждандар кенәгәһен иғтибар менән ҡарамай. Ә бит исемдә бер хәреф яңылыш яҙылһа ла, документ ғәмәлгә яраҡһыҙ тип иҫәпләнә. Хеҙмәт кенәгәһендәге исем-шәрифтәр һ.б. мәғлүмәт паспорттыҡы менән тура килмәһә, граждандар судҡа мөрәжәғәт итә.
Йыш ҡына кешеләр хаҡлы ялға сыҡҡанда ғына хеҙмәт кенәгәһендәге хаталар билдәле була. Пенсия тәғәйенләгәндә документтарға талап бик ҙур ҡуйылыуын онотмағыҙ. Шуға күрә хаҡлы ялға сығыр алдынан тәүҙә хеҙмәт кенәгәһен иғтибар менән ҡарағыҙ, хаталар булһа, уны мәлендә төҙәтеү сараһын күрегеҙ. Был эшкә яуаплы ҡарау һеҙҙе күп проблемаларҙан аралар.
М. ҠУЖАБАЕВ, судья ярҙамсыһы.

26 февр. 2012 г.

Яңылыҡтар

Мәғарифҡа аҡса

2012 йылға Башҡортостанда дөйөм белем биреү системаһын яңыртыуға федераль үҙәктән 2 миллиард 133 миллион һум, республика бюджетынан 142 миллион һумдан ашыу аҡса бүленәсәк. Финанс уҡыу йорттарына төрлө йыһаздар, уҡыусыларҙы ташыу өсөн транспорт һатып алыуға, уҡытыусыларҙың белемен камиллаштырыуға, дистанцион белем биреүгә һ.б. йүнәлтеләсәк. Шулай уҡ 121 мәктәпкә капиталь ремонт эшләнәсәк.

Яңы техника алынды

Райондың алдынғы хужалығы – Ленин исемендәге АХК техник потенциалын яңыртыуҙы дауам итә. Ошо көндәрҙә хужалыҡ ике өр-яңы МТЗ-82.1 тракторы һатып алды. Яңы техника кооперативтың алдынғы механизаторҙары Ғәйзулла Сағынбаев менән Зәки Ҡотлоғужинға беркетелде.

Эшһеҙлек тураһында

Халыҡты эш менән тәьмин итеү үҙәге мәғлүмәттәре буйынса әлеге көндә районда 596 кеше эшһеҙ булараҡ иҫәпкә ҡуйылған. Был һан үткән ошо осор менән сағыштырғанда бер аҙға кәмерәк. Йыл башынан 11 кеше ҡабаттан һөнәр алыуға йүнәлтелгән: уларҙың унауһы ашнаҡсыға уҡыһа, берәүһе персонал буйынса менеджер һөнәрен үҙләштерә.

Фәһемле саралар үтә

Ошо көндәрҙә Мерәҫ мәктәбендә асыҡ класс сәғәттәре уҙа. Ҡыуандыҡ Әбдрәхимов уҡыусыларға дәүләт символдары тураһында асыҡ дәрес ойошторһа, Фәниә Раева халҡыбыҙҙың бөйөк шағиры Рәми Ғариповҡа арнап “Шәхес тыуа бала саҡтан” тип исемләнгән йөкмәткеле сара үткәрҙе.

Йәгеҙ әле, егеттәр!

Беҙҙең Төркмән ауылының мәҙәниәт йортонда 22 февралдә “Йәгеҙ әле, егеттәр!” бәйгеһе үтте. Йыр-бейеү, уйын-көлкө менән үрелеп барған кисә барыһына ла оҡшаны. Бәйгелә мәктәп, урындағы дауахана, Абҙаҡ ауылы ир-егеттәре әүҙем ҡатнашты.
З. Ғилманова, мәҙәниәт йорто режиссеры.

Хроника

Баймаҡ муниципаль район хакимиәтенең сауҙа һәм эшҡыуарлыҡ секторы мөдире итеп быға тиклем шәхси эшҡыуар булып эшләгән Гөлшат Мөхтәр ҡыҙы Асылова тәғәйенләнде.

АПК-ны үҫтереү

Фермерҙарға ярҙам буласаҡ

Билдәле булыуынса, күптән түгел Өфөлә Башҡортостан Республикаһы крәҫтиән (фермер) хужалыҡтары һәм ауыл хужалығы кооперативтары ассоциацияһының XXIII конференцияһы ойошторолдо. Сараның эшендә БР Хөкүмәте Премьер-министры урынбаҫары, ауыл хужалығы министры Э.Ф. Исаев, уның беренсе урынбаҫарҙары А.С. Йыһаншин менән Н.А. Коваленко, министрлыҡ һәм ведомстволар етәкселәре, банк вәкилдәре, район хакимиәте башлыҡтары, мәғлүмәт-консультация үҙәге директорҙары, фермерҙар ҡатнашты. Беҙҙең райондан был форумға хакимиәт башлығының ауыл хужалығы буйынса урынбаҫары Р.Р. Әбүбәкиров, мәғлүмәт-консультация үҙәге директоры, район фермерҙары ассоциацияһы рәйесе Р.Ф. Сирбаев, ошо үҙәктең әйҙәүсе зоотехнигы А.Р. Сәйфуллина, КФХ етәкселәре Р.Б. Арғынбаев, Б.Ф. Миңлебаев һәм А.А. Шәрәфетдинов барҙы.
Яңы эш башлаусы фермерҙар эҙмә-эҙлекле дәүләт ярҙамы аласаҡ, – тип белдерҙе вице-премьер, – быйылдан КФХ ойоштороу өсөн гранттар бүлеү, хужалыҡ кәрәк-яраҡтары, инженер инфраструктураһы, ерҙе теркәү өсөн бер тапҡыр матди ярҙам биреү ҡаралған. Дәүләт программаһы нигеҙендә фермерҙарға ярҙам итеү дауам итәсәк. Атап әйткәндә, аграрийҙар ҡыҫҡа сроклы һәм инвестиция кредиттарына, тоҡомло малсылыҡҡа, тибен йылҡысылығына, элиталы орлоҡсолоҡҡа субсидия аласаҡ. Шулай уҡ уңышты страховкалау практикаһы дауам итәсәк; ауыл хужалығы техникаһы, малсылыҡ инвентары, минераль ашламалар һатып алыуға киткән сығымдарҙың бер өлөшө дәүләт тарафынан ҡапланасаҡ. Льготалы хаҡ менән яғыулыҡ-майлау материалдары бүленәсәк. Бер үк ваҡытта “500 ферма” проектын тормошҡа ашырыу башланды.
Конференцияла министрҙың беренсе урынбаҫарҙары А.С. Йыһаншин һәм Н.А. Коваленко, республика фермерҙар ассоциацияһы президенты Т.С. Торомтаев, БР ер һәм мөлкәт мөнәсәбәттәре министры урынбаҫары И.С. Әминев, “Рәсәй ауыл хужалығы банкы” ААЙ-һының Башҡортостан төбәк филиалы директоры И.Р. Мөхәмәтдинов, БР буйынса Федераль һалым хеҙмәте идаралығының һалым һалыу бүлеге начальнигы Р.М. Ғарипова, “Башсельхозтехника” ДУП-ының генераль директоры И.С. Тимерғәлин сығыш яһаны.
Һуңынан фермерҙар ассоциацияһының етәксе органдарына һайлау үткәрелде. Бынан ары ойошманы БР Аграр союзы рәйесе З.И. Сәйетғәлиев етәкләйәсәк. Беҙҙең райондан танылған фермер Айрат Шәрәфетдинов иһә фермерҙар ассоциацияһының яңы Советына ағза итеп һайланды.
Азамат Мөхәмәтшин.

Һөйөнөслө яңылыҡ

«УралСиб»тан ҙур бүләк

Районыбыҙҙың үҫеше, уның йәшәйешен яҡшыртыу өсөн һуңғы арала күп эштәр башҡарыла. Шуларҙың айырыуса ҡыуаныслыһы – “УралСиб” банкы ААЙ-һының “Ирекле иғәнә” Программаһы буйынса баймаҡтарға оло ярҙам күрһәтеүе. Әлегә бар ярҙамдың 9 миллион 181 мең һумы килеп еткән.
Ярат мәктәбенә банктың 1 миллион 200 мең һумлыҡ автобус бүләк итеүе тураһында гәзитебеҙҙә хәбәр иткәйнек инде. “УралСиб” банкы, районыбыҙ халҡын тағы ла ҡыуандырып, үҙәк ҡала дауаханаһының балалар бүлеге өсөн 5 миллион һум аҡса бүлде. Был ярҙам яңы медицина ҡорамалдары алыу өсөн тотоласаҡ. Шулай уҡ “Күбәләк” балалар баҡсаһы өсөн яңыраҡ 2 миллион 600 мең һум ебәрелеүе лә билдәле булды. Был аҡсаға “Баймаҡ ПМК-һы” ЯСЙ-һы көндәр йылыныу менән баҡсаның тәҙрәләрен алмаштырасаҡ. Түбә балалар йортона иһә бүләккә бирелгән аҡсаның 67 мең һумына – һауыт-һаба йыуыу машинаһы, 287 мең һумға – спорт инвентары, 27 мең һумға ҡоро бассейн һатып алынған.
Билдәле булыуынса, ирекле иғәнә банк етәкселегенең махсус ҡарары буйынса һайлап алынған урындарға ғына бирелә. Шуға күрә иң ҙур иғтибар беҙҙең районыбыҙға бүленеүе икеләтә ҡыуаныслы. Был юҫыҡта муниципаль район хакимиәте башлығы Илшат Хәмит улы Ситдыҡовтың Милли банк, «УралСиб» банктары етәкселәре менән бер йүнәлештә, тығыҙ эшләүе, улар менән уртаҡ тел таба белеүе, район мәнфәғәте өсөн янып йөрөүе, әлбиттә, мөһим әһәмиәткә эйә.
Киләсәктә лә беҙҙе ошондай һөйөнөслө яңылыҡтар урап үтмәҫ, тип ышанып, район етәкселегенә, “УралСиб” банкына оло рәхмәтебеҙҙе белдерәбеҙ.
Гүзәл Иҫәнгилдина.

Тантаналар

Ватан һаҡсыларына бағышланды

Йыл һайын илебеҙҙең һәр мөйөшөндә Ватанды һаҡлаусылар көнө киң билдәләнә. Беҙҙең районда ла байрам айҡанлы ветерандар, яугирҙар, барлыҡ ир-егеттәр тәбрикләнде. Матур йолабыҙға ярашлы, муниципаль район хакимиәте башлығы И.Х. Ситдыҡов, уның урынбаҫарҙары, ҡаланың һәр предприятие-ойошма, учреждение вәкилдәре, мәктәп уҡыусылары Граждандар һәм Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булыусылар иҫтәлегенә ҡуйылған обелискыға сәскәләр һалып, Ватаны өсөн йәнен биргән яугирҙарыбыҙҙы бер минут тынлыҡ менән иҫкә алды. 
 
Артабан халыҡ ижады үҙәгендә тантаналы йыйылыш булды. Унда Ватанды һаҡлаусылар тәбрикләнеп, улар өсөн матур йөкмәткеле концерт ойошторолдо.
Илебеҙҙең һағында торған һалдаттарыбыҙ, Тыуған иле өсөн ҡаһармандарса һәләк булған яугирҙарыбыҙ һәр саҡ халҡыбыҙ күңелендә булһын.
Г. Салауатова.

РФ Президентын һайлау

Ә һеҙ һайлауға бараһығыҙмы?

Гөлсирә Вәлиева, Ишбирҙе ауылы: “Бындай мөһим сараларҙан бер ваҡытта ла ситтә ҡалғаным булманы. “Ағинәйҙәр” клубы ағзаһы булараҡ, һайлау барышында үҙебеҙҙең йырҙар, таҡмаҡтар менән сығыш яһайбыҙ, сәй табыны ойошторабыҙ. Ҡыҫҡаһы, бергәләп ошондай сараларҙы уҙғарабыҙ. Рәсәй Президенты һайлауына ла әҙерлек алып барабыҙ.
Кем өсөн тауыш бирергә тигән һорау мине бер ваҡытта ла борсоманы. Быға яуабым күптән әҙер. Ауылдаштарымды ла әүҙемлек күрһәтергә саҡырам”.
Баймаҡ ҡалаһының С.Юлаев урамынан бер ханым, исемен атамауҙы һораны: “Элегерәк һайлауҙа ҡатнаша торғайным, тик был урамға йорт һалып сыҡҡаны бирле йөрөгәнем булманы. Сөнки 1-се мәктәптә урынлашҡан һайлау участкаһында исемлектә хатта беҙҙең өй ҙә күрһәтелмәгән. Сәбәбен белешкәс: “Иҫке исемлекте ебәргәндәр”, – тип аңлаттылар. Ә инде һайлауға мотлаҡ барырмын, тип уйлайым. Кем өсөн тауыш бирергә лә уйлап ҡуйғанмын. Ләкин тағы ла беҙ исемлектә булмаһаҡ, нимә эшләргә?”
Нәзирә Ғүмәрова, Аҡморон ауылы: “Рәсәй Президенты итеп мин алдан күрә белгән, халыҡтың йәшәйеше менән ҡыҙыҡһынған, илдең эске һәм тышҡы иҡтисадын яҡшы өйрәнгән, абруйлы, үҙенең оппоненттарынан ҡурҡмаған, ләкин уларҙы хөрмәт иткән, белемле, бер нисә сит телде белгән, илдең алға китешен күҙ уңында тотҡан кеше итеп күрәм. Ҡыҫҡаһы, мин тауыш бирәсәк кандидаттың Президент булыуына шигем юҡ”.
Булат Маннапов, Иҙрис ауылы: “Президент һайлауы яҡынлашҡан һайын көсөргәнешлек тә арта. Кем өсөн тауыш бирергә? Бөгөн һәр кемде ошо һорау борсойҙор, моғайын. Президентлыҡҡа кандидаттарҙың һәр береһен алып ҡарайыҡ. Уларҙың барыһы ла “алтын тауҙар” вәғәҙә итә. Ләкин кемеһенә ышанырға?
Уйлап ҡараһаң, беҙҙең Рәсәй һынауҙарҙы күп үтте: 1914 йыл, 1917-1919 йылдар, 1921 йыл, 1941 йыл, 1975 йыл, 1990 йыл... Былар барыһы ла тарих биттәрендә үҙенең ҡара таптарын ҡалдырҙы. Инде килеп 2012 йылда ла ниндәйҙер үҙгәрештәр кәрәкме?
Бөгөн илебеҙ һәр яҡлап та үҫешә, яңы һулыш менән йәшәй. Тормошобоҙ яҡшырғандан-яҡшыра. Быларҙың барыһы ла ил етәкселегенең дөрөҫ сәйәсәт алып барыу һөҙөмтәһе, тип аңларға кәрәк. Ябай халыҡтың мәнфәғәтен ҡайғыртҡан күпме программалар эшләй. Шуға күрә кемде Рәсәй Федерацияһы Президенты итеп һайларға тигән һорау мине бер ҙә борсомай. Райондаштарыма ла мөрәжәғәт итеп, Президентлыҡҡа кандидаттарҙы ныҡлап өйрәнергә кәңәш итәм. Бөгөнгө менән үткәндәрҙе сағыштырып ҡарау ҙа етә. Ете түгел, етмеш ҡат үлсәп, бер ҡат киҫергә өйрәнәйек”.
Лилиә ТАКАЕВА әңгәмәләште.

Техосмотр

Ҡаргиҙәрҙәр тикшерелә

Билдәле булыуынса, БР Хөкүмәтенең 2012 йылдың 27 ғинуарындағы 65-р һанлы бойороғона ярашлы һәм шәхси секторҙағы юлһыҙ ерҙән йөрөүсе мототранспорт сараларының иҫәбен асыҡлау маҡсатында 1 февралдән 29-ына тиклем район биләмәһендә “Ҡаргиҙәр” айлығы иғлан ителгәйне.
Райондың Гостехнадзор инспекцияһы тарафынан район биләмәһендәге ҡаргиҙәрҙәрҙе тикшереү эштәре дауам итә. Бөгөн бөтәһе 17 транспорт иҫәпләнеп, шуның 15-е техосмотрҙы уңышлы үтте. Операция барышында тағы ла 3 ҡаргиҙәрҙең иҫәптә тормауы асыҡланды, һөҙөмтәлә уларҙың берәүһе теркәлде. Шулай уҡ “Баймаҡ ПМК-һы” ЯСЙ-һының тау саңғыһы базаһы ҡаргиҙәрҙәре лә хәүефһеҙлеккә тикшерелде.
Р.Байымов,
Гостехнадзор инспекцияһының әйҙәүсе белгес-эксперты,
өлкән дәүләт инженер-инспекторы.

Сәйәсәт

Милли хәүефһеҙлек хаҡында, йәки “Армия – социаль лифт”

Ошо көндәрҙә “Российская газета”ла РФ Хөкүмәте Премьер-министры Владимир Путиндың Ҡораллы көстәрҙе реформалау һәм оборона-сәнәғәт комплексын үҫтереү темаһына арналған сираттағы мәҡәләһе баҫылып сыҡты. Ул “Көслө булыу: милли хәүефһеҙлек гарантияһы” тип атала. Рәсәйҙә Ҡораллы көстәрҙе үҫтереү һәм оборона-сәнәғәт комплексын яңыртыу буйынса төрлө программалар ҡабул ителгән һәм улар ғәмәлгә ашырыла. Ошо маҡсатта алдағы ун йылға 23 триллион һум тирәһе аҡса бүлеү планлаштырыла.
Мәҡәләлә В.Путин армияны үҙгәртеп ҡороу – алдан уйланылған һәм, иң мөһиме, көнүҙәк ҡарар тип атай. Уныңса, үткән быуат өлгөләрендә барлыҡҡа килгән ҡораллы көстәр үҙенең мөмкинлеген файҙаланып бөттө. Киләсәктә һуңғы техника ҡаҙаныштары менән йыһазландырылған һәм һуғыш алып барыуға әҙер мобиль бригадалар булырға тейеш.
Оборона-сәнәғәт комплексын яңыртыу барлыҡ иҡтисадтың локомотивы буласаҡ. Был тармаҡты модернизациялау металлургия, машиналар төҙөү, химия сәнәғәте, радиоэлектроника, телекоммуникация һәм мәғлүмәт технологиялары кеүек тармаҡтарҙы ла үҙ артынан эйәртәсәк.
Беҙҙең маҡсат – профессиональ армия төҙөү, – тиелә мәҡәләлә. – Ләкин дәүләт хәрби хеҙмәткә саҡырыуҙан баш тартырға йыйынмай. Шундай итеп эшләргә кәрәк: армияла хеҙмәт итеү йөкләмә түгел, ә үҙенсә бер өҫтөнлөккә әйләнергә тейеш.
Мәҡәләнән күренеүенсә, хәрби бурысын үтәп ҡайтыусыларға юғары уҡыу йорттарына ингәндә өҫтөнлөк бирелергә, уларға профессиональ имтихандар тапшырғанда дәүләт иҫәбенән өҫтәмә әҙерлек үтергә мөмкинлек булдырылырға тейеш. Шулай уҡ армияла хеҙмәт итеп ҡайтҡан һәм юғары белем алғандарға иң яҡшы Ватан һәм сит илдәрҙең бизнес-мәктәптәрендә уҡыуға бюджет гранттары биреү тураһында ла һүҙ бара. Бынан тыш, дәүләт граждан хеҙмәтенә, идара итеүселәр резервына ҡабул иткәндә лә хәрби бурысын үтәүселәргә өҫтөнлөк биреү кәрәклеге һыҙыҡ өҫтөнә алына. “Армия мөһим социаль лифт булараҡ үҙенең традицион ролен кире ҡайтарырға тейеш”, – ти В.Путин.
Үҙенең статьяһында автор хәрбиҙәрҙе социаль тәьмин итеү мәсьәләһенә лә ҙур иғтибар бүлә. Улар социаль гарантияларҙың тулы пакеты менән тәьмин ителергә тейеш. Ул – медицина хеҙмәтләндереүе, санатор-курорт дауалауы, лайыҡлы пенсия, хеҙмәттән киткәс, эшкә урынлашыу мөмкинлеге.
Әйткәндәй, быйыл 1 ғинуарҙан хәрби пенсиялар 1,5 тапҡырға, хәрбиҙәргә аҡсалата довольствие 3 тапҡырға артты. Даими торлаҡ менән тәьмин итеү мәсьәләһен 2013 йылдың аҙағынаса тулыһынса хәл итеү бурысы ҡуйыла.
Дөйөм алғанда, “Көслө булыу: милли хәүефһеҙлек гарантияһы” тигән мәҡәләнең төп темаһы хәрбиҙәрҙе социаль яҡтан яҡлау булып тора. Әлбиттә, күптәр хәрби хеҙмәткә яҙмышын бөтөнләй икенсе сәбәп, теләк менән бәйләгәндер, шулай ҙа социаль яҡтан тейешенсә яҡлаулы булыу – ул дәүләттең эшеңде, хеҙмәтеңде баһалауы, тип тә аңларға кәрәк. Ватан һағында тороусы граждан иғтибарын икенсе проблемаларға йүнәлтмәһен, үҙенең көнкүреш мәсьәләләре тураһында көйәләнмәһен өсөн дәүләт лайыҡлы шарттар тыуҙырырға тейеш. Әлбиттә, хәрби профессияның престижы күберәк аҡса эшләү , фатир алыу һ.б. мөмкинлектән генә тормай, тик унһыҙ ҙа булмай. Ил һаҡсылары үҙҙәренең ғаиләләре өсөн тыныс булырға тейеш. Шулай булғас, Путиндың мәҡәләһендәге торлаҡ алыу, социаль пособиеларҙы арттырыу, армиябыҙҙың контракт системаһына күсеү мәсьәләләре – заманыбыҙҙың мөһим проблемаһы һәм улар күптән көн ҡаҙағында тора.
Ғөмүмән, атап үтелгән мәсьәләләр тормошҡа ашырылһа, йәмғиәттең армияға ҡарата булған мөнәсәбәтен дә үҙгәртер, армия системаһына ла ыңғай тәьҫир итер.
Сәлимә Кейекбирҙина.

Мәҙәниәт

Сәхнәлә – хоҡуҡ һаҡсылары

Хоҡуҡ һаҡсыларының оператив, мөһим хеҙмәте тынғыһыҙлығы менән айырылһа ла, улар төрлө спорт, мәҙәни сараларҙа ла әүҙем ҡатнаша
Баймаҡ, Хәйбулла, Йылайыр, Күгәрсен, Ейәнсура райондары һәм Сибай ҡалаһының эске эштәр бүлеге хеҙмәткәрҙәренең Сибай ҡалаһында үткән үҙешмәкәр смотр-конкурсы Башҡортостанда Эске эштәр министрлығының ветерандар ойошмаһы барлыҡҡа килеүгә 50 йыл тулыуға бағышланды.
Тәүҙә һәүәҫкәр артистарҙы Сибай ҡалаһының эске эштәр бүлеге начальнигы, полиция подполковнигы А.А. Алехин тәбрикләп үтте. Үҙенсәлекле сараны сәхнәнең хужалары – сибайҙар башланы.
Смотр-конкурста ҡатнашҡан биш коллектив та бай йөкмәткеле концерт әҙерләгән ине. Шуға күрә жюри хеҙмәткәрҙәренә иң-иңдәрҙе билдәләүе еңелдән булманы. Шуныһы ҡыуаныслы, ошо мәртәбәле конкурста Баймаҡ эске эштәр бүлеге хеҙмәткәрҙәре беренсе урынды яуланы. Гран-приға – сибайҙар, икенсегә – хәйбуллалар, өсөнсө урынға – ейәнсуралар һәм күгәрсендәр лайыҡ булды.
Баймаҡ эске эштәр бүлеге хеҙмәткәрҙәре өлкән лейтенант Ю.Р. Шаһимуллина, полиция старшинаһы А.А. Бикбулатов, сержант А.Б. Ҡаһарманов, өлкән лейтенант У.А. Яҡшыбаев, майор А.А. Йәнбәкова, капитан В.М. Новиков, штаб аналитигы З.С. Нәҙербаеваларҙың сығышы юғары баһаланып, айырым номинацияларға лайыҡ булды.
Баймаҡ хоҡуҡ һаҡсыларының халыҡ инструменттары ансамбле, хор, бейеү коллективы, ир-егеттәр вокаль ансамбле смотр-конкурстың лауреаты тип табылды һәм диплом менән бүләкләнде.
Сарала полиция хеҙмәткәрҙәренең балалары һәм отставкалағы милиция майорҙары Ф.М. Нәсибуллин, А.А. Абҙаҡов та әүҙем ҡатнашты.
Эшендә һынатмаған кеүек, йыр-бейеүгә маһир булған Баймаҡ эске эштәр бүлегенә артабан да уңыштар ғына йылмайыуын теләйбеҙ.
Гүзәл ИҪӘНГИЛДИНА.

Конкурстар

Беҙҙең ҡалабыҙ матур эшсән йәштәре менән!

Тьфү, тьфү, күҙ теймәһен! Матурлыҡ менән Көс ярыша бит бында! Сибәрлек менән Ғәйрәт алыша... Өфө яғыулыҡ-энергетика колледжы Баймаҡ филиалының тамаша залында үткән “Эшсе ҡатын-ҡыҙ”, “Эшсе ир-егет” конкурсын ҡарағанда әҙәбиәтебеҙ аҡһаҡалы М.Кәримдең “Оҙон-оҙаҡ бала саҡ” әҫәрендәге Аҡйондоҙ менән Мәрәһим ураҡ урып ярышҡан мәлдә әйтелгән ошо һүҙҙәр ирекһеҙҙән хәтергә килде. Ысынлап та, бында ла Матурлыҡ менән Көс ярышты. Көс тигәс тә, тура мәғәнәлә көрәшеү түгел, ә йәштәрҙең рухи көсө сағылды. Муниципаль район хакимиәтенең йәштәр секторы белгесе Зөлфиә Саппарова бындай бәйгене ойоштороуға өс йыл рәттән үҙ көсөн һалды. Быйыл ир-егеттәрҙең дә ҡатнашыуы бәйгегә үҙе бер йәм өҫтәне.
Шулай итеп, 8 ҡатын-ҡыҙ, 7 ир-егет тәүге турҙа сәләмләне, үҙҙәре, һөнәри эшмәкәрлеге менән таныштырҙы. Был турҙа “БИП Комфорт-Плюс” ЯСЙ-һы хеҙмәткәре Михаил Выродовтың баянда һыҙҙырып башҡорт көйҙәрен уйнауы, “Росгосстрах” ЯСЙ-һынан Гөлназ Рәхмәтуллинаның аудитория менән йылы бәйләнеш булдырыуы, үҙәк ҡала дауаханаһы педиатры-кардиологы Эльвира Латыпованың балаларҙың сәләмәтлеге хаҡында сикһеҙ мөхәббәт менән һөйләүе, хеҙмәттәштәренең уға арнап йыр башҡарыуы, Ләлә Мырҙабаева-Иҫәнбаеваның эше тураһында телефондан әсәһе менән һөйләшкән булып халыҡҡа еткереү алымы үҙенсәлеклелеге менән айырылып торҙо. Әлбиттә, башҡа сығыштар ҙа бер-береһенә оҡшамаған ине.
Икенсе турҙа конкурсанттар ҡул оҫталығын, яратҡан шөғөлдәрен күрһәтте. Бында ла ярыш көсөргәнешле барҙы: ҡатнашыусыларҙың һәр икенсеһе йырсы, өсөнсөһө бейеүсе булып сыҡты. “Бына ниндәй дәртле йәш ҡыҙҙар һәм егеттәр эшләй икән ҡалабыҙҙа!” – тигән һоҡланыу, ғорурланыу хисе күңелдә әллә нисә тапҡыр баш ҡалҡытты. 1812 йылғы Ватан һуғышы, Имен бала саҡ һәм ғаилә ҡиммәттәрен нығытыу йылы, тыуған яҡ, патриотизм тематикаһына арналған сығыштар көнүҙәк тә, үҙенсәлекле лә булыуҙары менән тамашасы күңелдәрен арбаны.
Әлбиттә, һәр конкурсант хеҙмәтенә булған һөйөүен күрһәтә, эш кейемен рекламалай һәм яратҡан шөғөлдәрен оҫта итеп еткерә алды. Әммә сәхнәнең тар, һалҡын һәм конкурсанттарҙың кейенеп-сисенә торған бүлмәләрендә ут булмауы, ара-тирә ҙур паузалар килеп сығыуы, аппаратураның ураған һайын “фокустар” күрһәтеүе кәйефте ҡырҙы. Ошо етешһеҙлектәргә күҙ йомоп ҡарағанда, конкурс бик матур, юғары кимәлдә үтте, тип әйтергә була. Уны киләсәктә ҙурыраҡ сәхнәлә, күберәк тамашасыға еткереү тағы ла фәһемлерәк булыр ине. Йәштәр секторы хеҙмәткәрҙәренең тырышлығы менән быйыл ҙур ғына бүләктәр әҙерләнгән. Әммә иң ҙур бүләк – ҡатнашыусыларҙың таланты – тамашасы күңелен һалҡын көндә арыу ғына итеп йылытҡандыр, моғайын.
Айгөл Иҙелбаева.

Спорт

Темәстәр йәнә беренсе!

Былтырғы “Йәгеҙ әле, егеттәр!” ярышының фавориттары – Темәс командаһы – быйыл да беренсе урынға лайыҡ булды
Үткән шәмбелә 1-се мәктәптә ойошторолған хәрби-патриотик рухтағы сарала Темәс, Мерәҫ, Икенсе Этҡол, Йомаш, Кәрешкә һәм ҡаланың 1-се, 4-се мәктәптәре командалары ҡатнашты. Улар тәүҙә үҙ зоналарында көс һынашып еңгәйне.
 
Егеттәргә иң тәүге һынау строевой әҙерлекте күрһәтеү булды. Отделение һәм уның командиры менән урында начальникка доклад яһау, боролоу, шеренгаларға бүленеү, сафта атлау, йыр менән тантаналы маршта үтеү – ошоларһыҙ әрме тормошон күҙ алдына ла килтереп булмай. Бында яҡшы хәрби әҙерлек күрһәтеп, беренсе урынды Темәс командаһы, икенсене – Мерәҫ, өсөнсөнө иһә ҡаланың 4-се мәктәбе алды. Шуны билдәләргә кәрәк, быйыл командалар бөтәһе лә тиерлек камуфляжлы китель-салбарҙа ине, тик 4-се мәктәп кенә үҙенсәлекле кейемдә – моряк формаһында булды.
Артабан буласаҡ һалдаттар Рәсәй армияһының иң төп ҡоралы– АК-74 автоматын ваҡытҡа һүтеү-йыйыуҙа ярышты. Бында 4-се мәктәп алдынғылыҡҡа сыҡты. Икенсе һәм өсөнсө урындарҙы 1-се мәктәп менән темәстәр бүлеште.

22 февр. 2012 г.

Яңылыҡтар

Мәктәпкә исем бирелде
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәтенең 49-сы Ҡарары (17.02.2012) менән Байым ауылының төп дөйөм белем биреү мәктәбенә Мөхтәр Әхмәтғәзе улы Байымов исеме бирелде.

Милли көрәш буйынса
Учалы районында Советтар Союзы Геройы Ж.Сөнәғәтуллин призына милли көрәш буйынса турнир үткән. Унда Таулыҡай ауылы батыры Дим Ҡоланбаев үҙ ауырлығында беренсе урынды яулаған.

Мәргән уҡсылар
Баймаҡ ДОСААФ-ының “Мәргән уҡсы” клубында шөғөлләнеүсе балалар командаһы Белорет ҡалаһында балалар һәм үҫмерҙәр араһында атыу буйынса ярышта ҡатнашып, II урынды яулаған. 1-се мәктәп уҡыусылары Илүзә Игебаева менән Фәнүр Ҡотлоғолов айырыуса яҡшы һөҙөмтәләргә өлгәшкән.

Хакимиәттәр ярышы
Быйыл Урал аръяғының район һәм ҡала хакимиәттәре араһындағы спартакиада шәмбе көнө Учалы ҡалаһында үткән. Унда йөҙөү, атыу, волейбол һ.б. буйынса сәмле ярыш ойошторолған. Баймаҡ район хакимиәте командаһы бәйгелә өсөнсө урынға сыҡҡан.

Ҡыйыу атай һәм етеҙ улдар
Бөгөн 4-се мәктәптә “Ҡыйыу атай һәм етеҙ улдар” тип аталған ҡала спорт сараһы үтә. Унда һәр мәктәптән икешәр команда (составында бер атай һәм ике ул) ҡатнаша. Сара үҫмерҙәрҙе патриотик рухта тәрбиәләү, уларҙы алама ғәҙәттәрҙән йолоп ҡалыуға йүнәлтелә. 
 
Аҙналыҡ үткән
Мерәҫ ауыл китапханаһында бөйөк яҙыусы Р.Ғариповтың ижадына арналған аҙналыҡ тамамланған. Сара барышында яҙыусының ижадын һөйөүселәр өсөн тематик кисәләр, викториналар, шиғыр һөйләүселәр конкурсы ойошторолған.
Г. Иҫәнгилдина. 
 
Шашка кубогына ярыш
26 февралдә Баймаҡтың шахмат клубында (4-се мәктәп) сәғәт 10-дан шашка буйынса район кубогына ярыштар үтә. Унда ҡала һәм райондың һәр теләгән шашкасыһы ҡатнаша ала (ирҙәр, ҡатын-ҡыҙҙар, уҡыусылар).
Район шахмат-шашка федерацияһы.

Ҡотлайбыҙ!
Һаҡмар” гәзитенең хаттар һәм социаль тормош бүлеге хәбәрсеһе Айгөл Иҙелбаева “Йәшлек” гәзите, Башҡортостан Яҙыусылар союзы һәм Әбйәлил районы башҡорттары ҡоролтайы башҡарма комитеты менән берлектә ойошторолған конкурста еңеү яуланы. Ул Рәмил Ҡол Дәүләт исемендәге әҙәби премия лауреаты тип билдәләнеп, диплом менән бүләкләнде. 


Уңғандар беҙҙең арала
Регина Риф ҡыҙы Килмөхәмәтова Пенсия фонды идаралығының баш белгес-эксперты булып эшләй. Тырыш, эшһөйәр ҡыҙ урта мәктәпте тик яҡшы билдәләргә тамамлағандан һуң, Башҡорт дәүләт университетының Сибай институтына уҡырға инә. Регинаның хыялы тормошҡа аша – ул юридик факультеттың студенты булып китә. 
 
Институтты уңышлы тамамлап, Регина Риф ҡыҙы Пенсия фонды идаралығына эшкә килә. Тәүге көндәрҙән хеҙмәтенә яуаплы ҡарауы, һәр эште еренә еткереп үтәүе менән коллегаларының ихтирамын яулай. Тиҙҙән тырыш хеҙмәткәр идаралыҡтың баш белгес-эксперты итеп үрләтелә. Регина Риф ҡыҙы отчеттарҙы ҡабул итеү, рәсми документтарҙы әҙерләү, аңлатыу эштәре алып барыу һ.б. бурыстарҙы еңел, оператив һәм юғары сифатта башҡара. Шуға күрә Пенсия фонды идаралығының баш белгес-эксперты үткән йыл йомғаҡтары буйынса район хеҙмәт ярышында еңеп, хаҡлы рәүештә “Һөнәре буйынса иң яҡшыһы” исеменә лайыҡ булды. Регина Риф ҡыҙын был оло еңеүе менән ҡотлап, киләсәктә тағы ла ҙурыраҡ уңыштарға юлдаш булыуын теләйбеҙ.
Г. ИҪӘНГИЛДИНА.

23 февраль — Ватанды һаҡлаусылар көнө

Иң изге һәм ҡәҙерле бурыс
Хөрмәтле райондаштар, ҡәҙерле ветерандар!

23 февралдә беҙ дәүләт байрамын – Ватанды һаҡлаусылар көнөн билдәләйбеҙ. Матур йолаға ярашлы, был көндө бар ир-егеттәрҙе – Бөйөк Ватан һәм локаль һуғышы ветерандарын, шинель кейеп, хәрби присяга биргән йәш һалдаттарҙы, хатта әле донъяға килгән ир сабыйҙарҙы ла тәбрикләйбеҙ. Сөнки халҡыбыҙ уларҙың һәр береһендә Тыуған иленең, яҡындарының һаҡсыһын һәм яҡлаусыһын күрә.
Был байрам ил һалдаттарының элек-электән Ватанға тоғро хеҙмәт итеүҙәренең тарихи дәлиле булыуы менән дә ҡәҙерле. Сөнки илебеҙҙе дошмандан һаҡлау ир-егеттәребеҙ өсөн иң изге, ҡәҙерле бурыс булып һаналып, һәр саҡ ҡәҙер-хөрмәт ителгән, данланған.
Беҙ Рәсәйҙең именлеген һәм тыныслығын һаҡлаған, уның хәүефһеҙлеген тәьмин иткән армиябыҙ менән һәр саҡ ғорурландыҡ һәм сикһеҙ ғорурланабыҙ.
Ысын йөрәктән Ҡораллы көстәр яугирҙарын, Бөйөк Ватан һуғышы ветерандарын, һалдаттарҙы һәм запастағы офицерҙарҙы, районыбыҙҙың бар ир-егеттәрен матур байрам менән ҡайнар ҡотлайым! Бар күңелемдән ныҡлы һаулыҡ һәм именлек, тыныслыҡ һәм эшегеҙҙә, хәрби хеҙмәтегеҙҙә ҙур уңыштар теләйем!
И. СИТДЫҠОВ,
муниципаль район хакимиәте башлығы.


Һәр саҡ иленә тоғро
Хөрмәтле дуҫтар!
Ысын күңелдән һеҙҙе Ватанды һаҡлаусылар көнө менән ҡотлайым!
Тыуған илде һаҡлау – дәүләтебеҙҙең һәр гражданының изге бурысы ул. Төрлө быуын кешеләре Рәсәй Ҡораллы Көстәренең данлыҡлы тарихы, көс-ҡеүәте менән хаҡлы рәүештә ғорурлана.
Рәсәй Һалдаты һәр саҡ хәрби присягаға тоғро ҡалыуы, Ватанына булған сикһеҙ һөйөүе менән айырыла. Ул нисәмә быуын Тыуған ил һаҡсылары аманат итеп ҡалдырған традицияларҙы ҡәҙерләп һаҡлай, киләсәк быуынға тапшыра. Шуға күрә халҡыбыҙ бөйөк полководецтар һәм ябай һалдаттарҙың тиңһеҙ ҡаһарманлығы тураһында бер ҡасан да онотмай, уларҙың рухын, ышанысын, батырлығын үҫеп килгән быуынға өлгө итеп ҡуя.
Бөгөн беҙ ветерандар алдында хөрмәт менән баш эйәбеҙ. Халҡын, Тыуған илен фашизм ҡоллоғонан һаҡлап ҡалған кешеләргә мәңге рәхмәтлебеҙ. Шулай уҡ юғары профессионализм, ҡаһарманлыҡ хас булған, ил һағында торған һалдаттарыбыҙҙы ла ысын күңелдән байрам менән ҡотлайым. Барығыҙға ла бәхет, ҡоростай ныҡлы һаулыҡ теләйем, изге бурысығыҙҙы үтәгәндә тик уңыштар юлдаш булһын.
Х. ХӘМИТОВ,
БР Хәрби комиссариатының Баймаҡ ҡалаһы, Баймаҡ, Йылайыр райондары буйынса бүлек начальнигы.