30 апр. 2012 г.

Яңылыҡтар

“Георгий таҫмаһы” акцияһы башланды
  Бөйөк Еңеүҙең 67 йыллығына ҡарата “Георгий таҫмаһы” Бөтә Рәсәй акцияһы башланды. Белеүебеҙсә, ул Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булыусыларҙың иҫтәлегенә арналған һәм патриотизм символы булып тора.
  Акция беренсе тапҡыр 2005 йылда, Бөйөк Еңеүҙең 60 йыллығын билдәләгәндә башланғайны. Шунан алып 60 миллиондан ашыу “Георгий таҫмаһы” таратылған.
 
Автомарафон уҙасаҡ

  Рәсәй ДОСААФ-ының Башҡортостан Республикаһы буйынса ойошмаһы инициативаһы менән 6 һәм 7 майҙа Бөйөк Еңеүҙең 67 йыллығына һәм ике тапҡыр Советтар Союзы Геройы Муса Гәрәевтың тыуыуына 90 йыл тулыуға ҡарата көньяҡ-көнсығыш райондары буйлап автомарафон үтәсәк. Маршрутҡа Белорет, Баймаҡ, Сибай ҡалалары һәм Асҡар, Аҡъяр ауылдары ингән.
 
Рейдтар башланды
  Муниципаль район хакимиәте ҡарамағында эшләп килгән административ комиссия кисә ауыл биләмәләрендә  көтөү ойоштороуҙы тикшереү өсөн район буйлап рейд ойошторҙо. Малын дөйөм көтөүгә ҡушмаған хужалар Башҡортостан Республикаһының “Административ хоҡуҡ боҙоуҙар тураһында”ғы кодексының 7.3-сө статьяһы буйынса яуапҡа тарттырылды. Бындай рейдтар даими ойоштороласаҡ.
 
Баймаҡтар икенсе урында
  23 апрелдә инвалидтар ойошмаларының шахмат буйынса төбәк ярышы үтте. Унда Баймаҡ, Йылайыр, Әбйәлил, Хәйбулла райондары һәм Сибай ҡалаһынан командалар көс һынашты. Дөйөм мәрәйҙәр буйынса баймаҡтар икенсе урынды яуланы. Р.З. Үтәев һәм Б.В. Семенов – үҙ таҡталарында беренселеккә, ә Н.П. Семенов икенселеккә сыҡты.
 
“Таҙа кесаҙна”
  Аҙна һайын ҡалала һәм ауылдарҙа “Таҙа кесаҙна” акцияһы үтә. Уның һөҙөмтәһе күҙ алдында – тирә-яҡ йәмләнә, таҙара, матурая. Юл буйҙарындағы сүп-сарҙы йыйыу буйынса ла эш әүҙемләште. Бөгөнгә ҡоймаларҙы буяу, йәшелләндереү буйынса эштәр ҡалып бара.
  С.Юлаев исемендәге ял һәм мәҙәниәт паркында ла экологик өмәләр үтте. Унда Өфө яғыулыҡ-энергетика колледжының Баймаҡ филиалы студенттары эшләне.
  Л. ТАКАЕВА.

РӘСМИ БҮЛЕК

Хеҙмәт бәйгеһе иғлан ителде
 
Яҙғы баҫыу эштәре осорона район хеҙмәт ярышы ойоштороу тураһында
  Яҙғы баҫыу эштәрен оптималь ваҡытта һәм сифатлы итеп атҡарып сығыу маҡсатында ауыл хужалығы бүлеге яҙғы баҫыу эштәре осорона коллективтар һәм айырым хеҙмәткәрҙәр араһында район хеҙмәт ярышы үткәрергә ҡарар итте, бәйге шарттары раҫланды. Ярышҡа йомғаҡ “Һабантуй-2012” байрамында яһаласаҡ.
  Приказда билдәләнеүенсә, хужалыҡ етәкселәре, профком рәйестәре, диспетчер хеҙмәттәре механизаторҙарҙың көндәлек эш күләмен теүәл иҫәпләп барыуҙы тәьмин итергә һәм кәрәкле формала “Сәсеү-2012” район штабына ваҡытында тапшырып барырға тейеш. Ауыл биләмәләре башлыҡтары, хужалыҡ етәкселәре һәм профком рәйестәренә яҙғы баҫыу эштәрендә ҡатнашыусыларға юғары етештереүсәнле һәм хәүефһеҙ хеҙмәт өсөн бөтә кәрәкле шарттар тыуҙырырға, хужалыҡ эсендә хеҙмәт ярыштары ойошторорға, киң мәғлүмәт сараларына сәсеү барышын даими яҡтыртырға тәҡдим ителде.

СӘСЕҮ-2012

ЯҢЫ ТЕХНОЛОГИЯ ҠУЛЛАНЫЛА
 
“Рассвет” АХК-һы заманса алымдарҙы файҙаланып эшләй
  А.Б. Шәрипов етәкләгән “Рассвет” АХК-һы райондың агросәнәғәт комплексы тормошонда лайыҡлы урынды биләй. Предприятие үҫемлекселек һәм малсылыҡ производстволарын уңышлы ойоштороп ҡына ҡалмай, ә ошо тармаҡтарҙы яңы технологияларға ярашлы үҫтереү юлдары өҫтөндә эшләй, алдынғы алымдарҙы ҡуллана. Яҙғы баҫыу эштәрен дә коллектив яҡшы әҙерлек менән ҡаршы алды.
  Хужалыҡ техник потенциалды яңыртыу, яңы миҙгелгә тейешенсә әҙерләү тураһында даими хәстәрлек күрә. Быйыл да техника-агрегаттарҙы әҙерлек һыҙығына баҫтырыуға ярайһы сығымдар түгелгән – 400 мең һум самаһы аҡса тотонолған. Бынан тыш, иген һәм ҡуҙаҡлы культураларҙың орлоҡ фондын элиталыһы менән яңыртыу сараһы ла күрелгән – 6 тонна ҡарабойҙай, 12 тонна борсаҡ, 15 тонна арпа, 7 тонна рапс һәм донник һатып алынған. Шул уҡ ваҡытта минераль ашламалар ташыу дауам итә, ул бөтәһе 70 тонна тәшкил итәсәк.
  А.Б. Шәрипов һәм баш агроном Р.Ғ. Рәсүлев менән беҙ ужым арышына минераль туҡландырыу барған баҫыуҙа осраштыҡ. Был эшкә алдынғы механизатор Александр Борисов йәлеп ителгән. “Яҙғы баҫыу эштәре өсөн бүленгән  льготалы ярҙам беҙгә орлоҡ яңыртыу, минераль ашлама, яғыулыҡ-майлау материалдары алыу мөмкинлеге бирҙе, –ти Азат Булат улы, – был, әлбиттә, үҙ һөҙөмтәләрен бирмәй ҡалмаясаҡ”. “Яҙғы сәсеүҙе 2450 гектарҙа атҡарасаҡбыҙ, – тип һүҙгә ҡушыла Радик Ғәйнислам улы, – шуның 2429 гектары – иген культуралары. Шул иҫәптән бойҙай – 1000, арпа 919 гектарҙы биләйәсәк. Ҡалғанын һоло, кәрешкә, борсаҡ, ҡарабойҙай тәшкил итәсәк. Тәүге тапҡыр етен сәселәсәк – ул 100 гектарҙа планлаштырыла, орлоҡ алынған. Рапс иһә  70, донник 250 гектар буласаҡ”.


  Хужалыҡтың барлыҡ участкаларында яҙғы баҫыу эштәре ойошҡанлы бара. Әле 597 гектарҙа күп йыллыҡ үләндәр тырматылған, 140 гектарҙа арыш, 40 гектарҙа күп йыллыҡ үләндәр туҡландырылған, 57 гектарҙа дым ҡапланған. Һоло 100 гектарҙа сәселгән. Баҫыу эштәрендә Сергей Осипов, Юрий Горюнов, Александр Борисов, Александр Гаврилов, Әхәт Ильясов, Венер Ҡангилдин, Максим Баскаков алдынғылыҡты бирмәй. Шулай уҡ ырҙын табағы, ашхана, МТМ хеҙмәткәрҙәренең эше маҡтауға лайыҡ. Агрономия, инженер-техник хеҙмәттәр ҙә үҙ участкаларындағы эште яҡшы ойошторған.
  Шуныһы үҙенсәлекле, хужалыҡ етәкселеге яңы алымдарҙы  ғәмәлгә индереү өҫтөндә маҡсатлы эш алып бара. Нуль технологияһын үҙләштереүҙе унда былтыр башлағайнылар. Быйыл яңы технология буйынса бойҙай сәсеү өсөн 200 гектар ер әҙерләнгән. Көҙ иһә ошо уҡ система буйынса 200 гектарҙа ужым арышы сәселәсәк. Был алым үҙен аҡлаясаҡ, тигән өмөттә хужалыҡ белгестәре.
  Кооператив техник потенциалды нығытыуҙы быйыл да дауам итәсәк – матди-техник база тиҙҙән ике МТЗ-82.1 тракторы, сәсеүлектәрҙе химик утау өсөн ике һиптергес менән тулыланасаҡ. Был иһә хужалыҡтың иҡтисади үҫешенә үҙ өлөшөн индерәсәк.

 Азамат МӨХӘМӘТШИН.
 
Автор фотоһында: А.Борисов, А.Шәрипов һәм Р.Рәсүлев арыш баҫыуында.

28 АПРЕЛЬ – БӨТӘ ДОНЪЯ ХЕҘМӘТТЕ ҺАҠЛАУ КӨНӨ

Эш хәүефһеҙ булырға тейеш

1989 йылда Америка һәм Канада эшселәре беренсе тапҡыр эш урынында ҡазаланған йәки һәләк булған хеҙмәттәштәрен хәтерләү көнө уҙғара. 2003 йылдан Халыҡ-ара хеҙмәт ойошмаһы тәҡдиме менән был көн эш биреүселәр, хеҙмәткәрҙәр, йәмәғәтселек иғтибарын производствола йәрәхәт алыу һәм хәүефле эш шарттары проблемаларына йүнәлтеү, шулай уҡ ошо проблемаларҙы хәл итеүгә булышлыҡ итеү маҡсатында үткәрелә башлай.

  Халыҡ-ара хеҙмәтте һаҡлау ойошмаһы мәғлүмәттәре буйынса йыл һайын донъяла 2,3 миллион ир-егет һәм ҡатын-ҡыҙ эш урынындағы бәхетһеҙ осраҡтарҙа йәки эше менән бәйле ауырыуҙарҙан вафат була. Был көнөнә 5 мең кеше яҡты донъя менән хушлаша тигән һүҙ. Башҡортостан Республикаһында 2011 йылғы эш йомғаҡтары буйынса производствола бәхетһеҙ осраҡтарҙа һәләк булыусылар һаны 10 процентҡа, ауыр йәрәхәт алыусылар 13 процентҡа артҡан. Эштә бәхетһеҙ осраҡтарҙа 213 хеҙмәткәр ауыр тән йәрәхәте алған, 87 кеше вафат булған. Ағымдағы йылда ла производствола йәрәхәт алыу осраҡтары күбәйә бара.
  Шуға  ла һәр ойошмала “Хеҙмәтте һаҡлау көнө” үткәрергә тәҡдим итәбеҙ. Эш урындарының хәүефһеҙ булыуын тикшерергә, етәкселәр һәм белгестәр, профсоюз активы ҡатнашлығында һәр хеҙмәткәрҙең эштә хәүефһеҙлек талаптарын теүәл үтәүен тәьмин итер өсөн хеҙмәт һағы һәм хеҙмәт ҡануниәте тураһында әңгәмәләр үткәрергә кәрәк. Әлбиттә, бындай саралар йыл әйләнәһенә дауам ителергә тейеш.
Беҙ эш биреүселәргә мөрәжәғәт итәбеҙ
  Практика күрһәтеүенсә, хеҙмәт хәүефһеҙлегенә ҙур иғтибар биргән предприятиелар баҙарҙа конкурентлылыҡҡа иң һәләтлеләрҙән һанала. Халыҡ-ара хеҙмәт ойошмаһы мәғлүмәттәре буйынса производствола бәхетһеҙ осраҡтар һәм ауырыуҙар һөҙөмтәһендәге сығымдар донъя иҡтисадының эске тулайым продуктының 4 процентын тәшкил итә һәм, аҡса теле менән әйткәндә, 1,25 триллион долларға тиң. Һөҙөмтәле, рентабелле производство һәм хеҙмәт хәүефһеҙлеге бер-береһенән айырылғыһыҙ төшөнсәләр. Һәр етәксенең эш көнө производстволағы хәүефһеҙлек торошон белешеү менән башланып, матур традиция барлыҡҡа килһен ине. Хеҙмәт ҡануниәте нормаларын күҙәтеүҙе ирекле декларациялау проектында ҡатнашып, “Ышаныс сертификаты” алығыҙ һәм үҙегеҙҙең юғары социаль яуаплылығығыҙҙы һәм хеҙмәт культурағыҙҙы раҫлағыҙ!
Беҙ хеҙмәткәрҙәргә мөрәжәғәт итәбеҙ
  Эш биреүселәрҙең хеҙмәт һағы нормаларын боҙоуы,   шул уҡ ваҡытта хеҙмәткәрҙәрҙең үҙ хоҡуҡтарын яҡлауға пассив мөнәсәбәте, хеҙмәт хәүефһеҙлеге һәм хәүефһеҙлек техникаһы талаптарын үтәмәүҙәре – бәхетһеҙ осраҡтарҙың төп сәбәптәре. Производствола йәрәхәт алған хеҙмәткәрҙәрҙең 11 процентынан ашыуы шәхси һаҡланыу саралары менән ҡулланмаған һәм хеҙмәт дисциплинаһын боҙған өсөн зыян күргән. Ҡайҙа ғына эшләһәгеҙ ҙә Һеҙҙең ғүмерегеҙ һәм һаулығығыҙ иң ҙур ҡиммәттәрҙең береһе булып ҡала һәм күп осраҡта һеҙҙең шәхси хәүефһеҙлегегеҙгә булған мөнәсәбәтегеҙгә бәйле. Эш биреүселәр тарафынан хеҙмәтте һаҡлау нормаларын һәм ҡағиҙәләрен боҙоуға юл ҡуймағыҙ, үҙегеҙ ҙә уларҙы теүәл үтәгеҙ.
  Тик уртаҡ көс, берҙәмлек менән генә производствола хеҙмәткәрҙәрҙең һаулығына зыян килеү һәм үлем осраҡтарын кәметергә була.

  Башҡортостан Республикаһы буйынса дәүләт хеҙмәт инспекцияһы.

2012 – РӘСӘЙ ТАРИХЫ ЙЫЛЫ

Йылъяҙмалар бөртөкләп йыйыла

  Рәсәй тарихы йылы, шулай уҡ Имен бала саҡ һәм ғаилә ҡиммәттәрен нығытыу йылы уңайынан Башҡортостан Республикаһының “Белая река” нәшриәте тарафынан яҡташыбыҙ Азамат Тажетдиновтың “Оло юлда Юлыҡ” исемле тарихи хәҙистәрҙән торған йыйынтығы донъя күрҙе. Ул Юлыҡ ауылының 230 (1781 – 2011), Юлыҡ мәктәбенең 200 (1810 – 2010) йыллыҡ юбилейҙарына арналып, мәктәп уҡыусыларына, уҡытыусыларға, студенттарға, крайҙы өйрәнеүселәргә, ғөмүмән, Юлыҡ ауылының тарихы менән ҡыҙыҡһыныусыларға сәйәси-тарихи мәғлүмәт сығанағы сифатында тәҡдим ителә.


  Китапҡа баш һүҙҙе Баймаҡ муниципаль район хакимиәте башлығы Илшат Ситдыҡов яҙған. “Азамат Әғзәм улы Тажетдиновтың был беренсе китабы түгел. Һуңғы йылдарҙа “Беҙ – байымдар”, “Шәһәрғәзе сәсән”, “Ел-дауылдар аша”, “Ғүмерем ағыштары – ғаиләм яҙмыштары”, “Сәсәндәр иленә сәйәхәт”, “Күңелдәрҙә яра төҙәлмәгән...” исемле китаптарының баҫылып сығыуы авторҙың төбәкте өйрәнеү өлкәһендә ҙур ғына уңыштарға өлгәшеүе, уның талантының үҫеүе тураһында һөйләй. Авторҙың төрлө яҙмаларын даими рәүештә республика һәм район матбуғаттары биттәрендә лә уҡып барабыҙ.
  Юлыҡ ауылының үткәнен, бөгөнгөһөн барлаған “Оло юлда Юлыҡ” йыйынтығы барлыҡ китап уҡырға яратыусылар, райондаштар араһында киң танылыу һәм ҡулланыу табыр, тип ышанам”, – тип яҙа Илшат Хәмит улы.
  Китап Юлыҡ ауылының картаһы менән асыла. Инеш һүҙҙә автор: “Китап “бер кем дә, бер ғәмәл дә онотолорға тейеш түгел, сөнки уларҙан тарих биттәре асыла, киләсәк быуынға аманат ҡала” тигән принциптан сығып яҙылды”, –ти. Ауылдың тарихын байҡағанда, был ерҙән үҫеп сыҡҡан йөҙәрләгән уҡытыусы, табип, сәнғәт, мәҙәниәт, сәнәғәт һәм ауыл хужалығы хеҙмәткәрҙәре, тиҫтәләгән ғалимдар, журналистар, рәссамдар, дәүләт һәм партия эшмәкәрҙәре, башҡа күп төрлө һөнәр эйәләре лә телгә алына, Юлыҡ ауылының дәрәжәһен, ауылдаштарының абруйын күтәргән заттарҙың иҫтәлегенә лә тейешле урын бирелә.
  “Юлыҡ ауылы тарихы, ауыл халҡының үткән оло юлы, быуындар алмашыныуы тураһындағы был китапты туплауҙа ҡулланылған мәғлүмәттәрҙе – документтар, иҫтәлектәр, хәтирәләр, ҡулъяҙмаларҙы тәҡдим иткәндәрҙең барыһына ла, фотоматериалдарҙы йыйыуҙа ярҙам иткән Юлыҡ ауылының мәҙәниәт йорто мөдире Әҙеһәмова (Алтынбаева) Рәсимә Ғәйнетдин ҡыҙына, музей етәксеһе Ғәббәсова Динә Салауат ҡыҙына, тарихи мәғлүмәттәрҙе тикшергәндә биргән кәңәштәре өсөн тыл ветерандары Фәтхетдинов Шәкирйән Фәхри улына (1928), Зәбитов Фәһим Ғәйфулла улына (1928), Башҡортостан Республикаһының почетлы тыуған яҡты өйрәнеүсеһе Рамаҙан Исмәғил улы Үтәғоловҡа, шулай уҡ китапты туплағанда һәм төҙөгәндә ҡулъяҙмаларға, иҫтәлектәргә, тарихи документтарға, фото һәм архив материалдарына иғтибарлы булып, уларҙы тәғәйен һәм урынлы ҡулланып, бәйән ителгән хәл-ваҡиғаларҙың эҙмә-эҙлелеген тәьмин итеүҙә ярҙамы өсөн Урал Сабирйән улы Мостафинға рәхмәтлемен”, – тип тамамлай Азамат Әғзәм улы инеш һүҙен. Б.Вәлид исемендәге премия лауреаты Урал Мостафиндың “Йылъяҙмалар бөртөкләп йыйыла” исемле яҙмаһынан автор тураһында тулы мәғлүмәт алырға була.
  Китапты асҡас та күҙгә салынған ике һөйләмдән күңелдәр тулып, был йыйынтыҡ үҙенән-үҙе ҡәҙерле булып киткәндәй. “Балаларымдың һөйөклө әнейе, ҡатыным Люциә Хәйбулла ҡыҙының яҡты иҫтәлегенә бағышлайым. Китапты нәшер итеүҙә ярҙам иткән улдарым Нурға, Илшатҡа, Наилгә, ҡыҙым Гөлнурға һәм ейәнсәрем Гөлфиәгә ҙур рәхмәт”.
  Йыйынтыҡты боронғо ла, заманса ла төҫлө фотоһүрәттәр, документтарҙың күсермәләре, шәжәрәләр һүрәттәре биҙәй.
  Китаптың эстәлеге, жанрының ни өсөн “тарихи хәҙистәр” тип аталыуы хаҡында тәфсирләп яҙып тормай, уны тулыһынса уҡыусы ҡарамағына тапшырайыҡ. Ҡыҫҡаһы, уҡығыҙ!
 
 Айгөл ИҘЕЛБАЕВА.

30 АПРЕЛЬ – ЯНҒЫН ҺҮНДЕРЕҮСЕЛӘР КӨНӨ

Именлек һағында торалар
 
30 апрель ер йөҙөндә иң мәрхәмәтле, иң ҡыйыу һөнәр эйәләре  – янғын һүндереүселәр көнө. Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығының Башҡортостан Республикаһы буйынса 15-се янғын хәүефһеҙлеге отряды тәүлек әйләнәһенә йәшәйешебеҙҙең һағында тора.
  Баймаҡ янғын һүндереүселәр гарнизоны хеҙмәткәрҙәре һөнәри байрамын лайыҡлы ҡаршылай. 15-се янғын хәүефһеҙлеге отрядының 114-се янғын һүндереү часы Баймаҡ ҡалаһында урынлашҡан.


  Бөгөн Дәүләт янғын һүндереү хеҙмәте – Рәсәй Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы составындағы ҙур оператив хеҙмәт. Хәүеф тураһында сигнал алыу менән ул экстремаль ситуацияларҙы, ут стихияһын туҡтатырға, кеше ғүмерен хәүефтән ҡотҡарырға ашыға. Бөтә көстө янғынды булдырмаҫ өсөн профилактик эшкә, утты тиҙ арала һүндереүгә, авария-ҡотҡарыу эштәрен башҡарыуға йүнәлтә.
  Һуңғы йылдарҙың ҡоро килеүе, урман янғындары янғын һүндереүселәргә өҫтәмә мәшәҡәттәр өҫтәне. Шуға күрә был хеҙмәт коллективына һәр саҡ уяу булырға тура килә. Ҡарауыл начальнигы Наил Байғотлин, водителдәр Нәғимйән Сирусин, Илгиз Дәүләтшин, янғын һүндереүселәр Илгиз Ғөбәйҙуллин, Марсель Ибраһимов, диспетчер Хәлит Илсебаевтар тырыш хеҙмәттәре менән абруй яулаған. Отрядтың баш бухгалтеры Люциә Аҙнағолова менән янғын һүндереүсе Иван Марков тураһында айырым әйтеп үтергә кәрәк. Фиҙаҡәр һәм оҙайлы хеҙмәттәре өсөн, һөнәри байрамдары уңайы менән улар Рәсәй Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығының “Ҡаҙаныштары өсөн” знагы менән наградланды. Люциә Ғабдуллажан ҡыҙы үҙ һөнәренең оҫтаһы булараҡ коллективта абруй ҡаҙанған. Көн дә тиерлек үҙгәрештәр, өҫтәмәләр индерелгән норматив акттар, закондар менән ваҡытында танышып, дөрөҫ эш итә белеүе һоҡландыра. 


  И.В. Марков иһә янғын һүндереү хеҙмәтендә 1985 йылдан. Һәр ситуацияға ваҡытында дөрөҫ баһа биреп, сара күреүе менән айырылып тора. 2008 йылдан алып Баймаҡ, Хәйбулла, Бөрйән райондарында сыҡҡан урман янғындарын һүндереүҙә әүҙем ҡатнаша.
  Янғын һүндереүселәрҙе һөнәри байрамдары менән ҡотлап, ғаилә именлеге, тыныс дежурлыҡ теләйбеҙ.

 Л. РАЗГИЛЕВА.
 Автор фотоларында И.Марков, Л.Аҙнағолова.

ТАҘАЛЫҠ ҺӘМ ТӘРТИП ӨСӨН

Күлтабан ҡасан сүп-сарҙан арыныр?
 
  Муниципаль район хакимиәте ҡарамағында эшләп килгән административ комиссияның күсмә ултырышы 23 апрелдә Күлтабан ауылында үтте. Р.З. Ишбулатов етәкселегендә комиссия тәүҙә ауылдың торошо менән танышты.
  Күргәндәр, әлбиттә, ҡот осмалы! Беҙгә, журналистарға, район буйлап йыш йөрөргә тура килә. Ләкин бындай хәлдәге ауылды беренсе тапҡыр күреүебеҙ ине. Күлтабанда төҙөкләндереү эше бик түбән кимәлдә. Районда ғына түгел, бөтә республикала старт алған экологик өмәләрҙең бында тамсыһы ла күренмәй.
  Комиссия үҙ эшен балалар баҡсаһы, мәктәп, ауыл клубы, фельдшер-акушерлыҡ пункты урынлашҡан социаль-мәғариф комплексы биләмәһен ҡарауҙан башланы. Комплекс бинаһы былтырғы үләндәрҙән, сүп-сарҙан, төҙөлөш ҡалдыҡтарынан таҙартылмаған. Ә “Аҡбуҙат” балалар баҡсаһының атамаһы яҙылған таштың ергә үк сәнсеп ҡуйылыуы комиссия ағзаларын  ғәжәпләндерҙе. Был “Башҡортостан Республикаһы халыҡтары телдәре тураһында”ғы республика Законына ҡаршы килә. Объекттың ҡыйыҡтары өлөшләтә айырылып төшә башлаған, тупһалар ҙа емерелгән.
  Урамдарҙағы күренеш беҙҙе тағы ла нығыраҡ аптыратты. Һыу колонкалары алып ташланған ҡоҙоҡтар һәр кемгә, бигерәк тә балаларға, ҙур хәүеф менән янай: улар ауыҙын асып үҙ ҡорбанын көтөп ятҡан аждаһаға оҡшаған! Ҡоҙоҡтарҙан ғына түгел, һыу башняһынан аҡҡан һыу ҙа урам буйлап йылға булып аға! Ҡайһы бер ҡоҙоҡтар ҡый түгеү урынына әйләнгән. Хәйер, урамдарҙа барлыҡҡа килгән санкцияланмаған ҡыйлыҡтар ҙа бихисап.
  Бөтә ауылды былтырҙан ҡалған ике метрлыҡ шайтан таяҡтары баҫып алған! Йәйҙәрен бөтә халыҡ яратып һыу ингән урында ла шул уҡ хәл. Был ерҙе төҙөкләндерергә, ҡыйҙан таҙартырға айырыуса ҙур иғтибар бирергә кәрәк. 
  – Көндәр йылыта башлау менән күл буйына ситтән ял итергә килеүселәрҙән тынғы юҡ, урам ап-аҡ саңға күмелә, тын алыуы ауырлаша, йыуылған керҙәрҙе тышға сығарыр әмәл юҡ, – тип зарын белдерҙе ауыл халҡы. – Урам буйлап елдергән иҫерек “ҡунаҡтар” арҡаһында балаларҙы уйнарға сығарыуы ла ҡурҡыныс.
  Артабан административ комиссияның ултырышы урындағы ауыл клубында дауам итте. Унда муниципаль район хакимиәте башлығының беренсе урынбаҫары И.Ә. Зәйнуллин да ҡатнашты. Ултырышҡа Йылайыр ауыл биләмәһе башлығы С.Х. Шәғәлин, хакимиәттең ер эштәре буйынса белгесе Н.Н. Йәноҙаҡов, участка уполномоченныйы Р.Р. Ғабдуллин, мәктәп мөдире З.Х. Шахмөхәмәтов, клуб мөдире Е.Е. Корнева, балалар баҡсаһының өлкән тәрбиәсеһе Ф.З. Иҫәнгилдина саҡырылды.
  – Районда икенсе аҙна экологик өмәләр бара, ләкин Күлтабанда уның бер ниндәй ҙә һөҙөмтәһе күренмәй, – тине Р.З. Ишбулатов. – Кипкән үләнде былтыр уҡ йыйыштырып, сығарып түгергә мөмкин ине. Социаль-мәғариф учреждениеларҙың өс йыл элек яңы объектҡа күсеүенә ҡарамаҫтан, бында йәшелләндереү буйынса бер ниндәй ҙә эш алып барылмаған.
  – Матурлыҡты һаҡлап ҡалыр өсөн авария хәлендәге мәктәптәрҙә лә даими төҙөкләндереү, йәшелләндереү эштәре алып баралар, – тине И.Ә. Зәйнуллин һүҙҙе дауам итеп. – Бында иһә хужаһыҙлыҡ хөкөм һөрә.
  Комиссия ағзалары рейд барышында асыҡлаған етешһеҙлектәргә анализ яһап, физик берәмектәрҙе һәм вазифалы кешеләрҙе административ яуаплылыҡҡа тарттырҙы һәм уларға 2011 йылдың 23 июнендә донъя күргән Башҡортостан Республикаһының “Административ хоҡуҡ боҙоуҙар тураһында”ғы Кодексының 6.3-сө статьяһына ярашлы штраф һалынды. Етешһеҙлектәрҙе бөтөрөүгә бер аҙна ваҡыт бирелде.

Лилиә ТАКАЕВА.

27 апр. 2012 г.

2012 йылдың икенсе ярты йыллығына «Һаҡмар» гәзитенә яҙылыу кампанияһы старт алды. Район-ҡала тормошо, яңылыҡтар менән ваҡытында танышып барырға теләһәгеҙ, почта бүлексәһендә йәки почтальондар аша

«һаҡмар» гәзитенә яҙылығыҙ!
Гәзиттең индексы - 50772
Ярты йылға яҙылыу хаҡы - 316 һум 86 тин.

Яңылыҡтар

Йылылыҡ энергияһын ҡулланыусылар иғтибарына!
Йылытыу миҙгеле тамамланыу сәбәпле, 27-28 апрелдә йылылыҡ трассаларын планға ярашлы опрессовкалау үткәрелә. Биналарға селтәр ингән урында арматураны ябыуығыҙҙы һорайбыҙ.
Йылылыҡ селтәре.

Граждандар ҡабул ителә

Бөгөн Өфө яғыулыҡ-энергетика колледжының Баймаҡ филиалы бинаһында сәғәт 11-ҙән 12-гә тиклем РФ-ның Башҡортостан Республикаһы буйынса Эске эштәр министрлығы ҡарамағындағы Йәмәғәт Советы ағзалары граждандарҙы ҡабул итәсәк.
Алдан яҙылыу өсөн муниципаль район хакимиәтенең дөйөм бүлегенә һәм Рәсәй Эске эштәр министрлығының Баймаҡ районы буйынса бүлеге штабына мөрәжәғәт итергә мөмкин.  
 
Малыңды көтөүгә ҡыу!
27 апрелдән йәйге-көҙгө көтөүгә халыҡтан йәш мал йыйыу ойошторола. Көтөү урыны Ольховка янында (Баймаҡ – Семеновск юлынан һул яҡта 1 км ара) билдәләнгән. Шулай уҡ ялан партияһы янында һауын һыйырҙарын тәүлек әйләнәһенә көтөү ойошторолған. Мал һәр хужанан килешеү буйынса ҡабул ителәсәк.
Ҡала биләмәһе.
 
“Яҙҙар булып кил, ғүмерлеккә кил”
Ошо исем аҫтында 1 майҙа үҙәк майҙанда  Вилдан Яруллин, Гөлсөм Бикбулатова, Иҙел Нурғәлин, Рәил Өмөтбаев, Рөстәм Шаһыбалов, Илнур Ғайсин, Юнир Һағынбаев үҙҙәренең шоу-концерт программаһын тәҡдим итә. Тамаша киске 9-ҙа башлана.
 
Һунар миҙгеле асылды
21 апрелдән ата өйрәк, ҡор, һуйыр, ҡаҙ, ҡурпысыҡтарға яҙғы һунар асылды. Бер үк ваҡытта һунарсы билеттарын яңыртыу дауам итә. 
А. Ишназаров.

Башҡаларға үрнәк күрһәтеп

Ленин исемендәге АХК
сәсеүҙе ойошҡанлы алып бара


Хужалыҡтың профком рәйесе М.Х. Ишкинин оҙатыуында 129 гектар биләгән “Ҡараморон” баҫыуына килеп туҡтағанда, республиканың атҡаҙанған механизаторы Айрат Бүкәнбаев агрегаты бер йыллыҡ үләндәр сәсеүгә әҙерләнеп йөрөй ине. Баш агроном У.Ә. Әхмәтйәнов иһә сәскестәрҙе көйләү эштәре менән мәшғүл булып сыҡты. Айрат Шәһәрғәзе улының ярҙамсыһы Илсур Сәғәҙәтов, орлоҡ ташыусы Зәки Ҡотлоғужин менән һөйләшкән арала, икенсе сәсеү комплексы – республиканың атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре Наил Солтановтың агрегаты килеп тә етте. Күренеп тора, егеттәрҙең кәйефе шәп.

Рәсми бүлек

Район Советы ултырышы үтте
Кисә халыҡ ижады үҙәгендә муниципаль район Советының 42-се ултырышы булды. Уны Совет рәйесе Д.Ю. Сәйғәфәрова алып барҙы. Ултырышта муниципаль район хакимиәте башлығы И.Х. Ситдыҡов ҡатнашты.
Иң тәүҙә муниципаль район хакимиәте башлығының ауыл хужалығы буйынса урынбаҫары Рәил Әбүбәкиров районда шәхси ярҙамсы хужалыҡтарҙың үҫеше, уларға дәүләт ярҙамы, ошо тәңгәлдәге республика программаларын районыбыҙҙа тормошҡа ашырыу барышы тураһында һөйләне. Район буйынса дөйөм ауыл хужалығы продукцияһының 62 проценты шәхси хужалыҡтар һәм крәҫтиән-фермер хужалыҡтары тарафынан етештерелә. Дөйөм һөрөнтө ерҙәрҙең 22 проценты крәҫтиән-фермер хужалыҡтары ҡулында.

Йыйылыштар

Ҡатын-ҡыҙҙар советына – 25!
 
Үткән аҙнала Өфөлә республика ҡатын-ҡыҙҙар советының ойошторолоуына 25 йыл тулыу айҡанлы тантаналы йыйылыш үтте. Унда республикабыҙ райондарынан делегациялар ҡатнашты. Беҙҙең райондан ҡатын-ҡыҙҙар советы рәйесе Л.Ҡ. Дәүләтшина, үҙәк ҡала дауаханаһынан Л.В. Хисмәтуллина, Байыш һәм Ярат ауылдарынан ҡатын-ҡыҙҙар советы рәйестәре Ә.И. Юлыева, Г.М. Монасипова ҡатнашты.
Сарала йәмәғәт ойошмаһының сирек быуатта башҡарған эштәре барланған, хәҙерге заман проблемалары күтәрелгән, киләсәккә пландар билдәләнгән. Тантаналы өлөштә БР Хөкүмәте тарафынан ҡатын-ҡыҙҙар советында оҙайлы йылдар уңышлы эшләп килгән ҡатын-ҡыҙҙар бүләкләнгән. 
Беҙҙең район делегацияһы әйтеүенсә, йыйылыш юғары кимәлдә үткән. Айырыуса Өфө протез-ортопедия предприятиеһына экскурсия, уларҙың эше, продукцияһы менән танышыу ыңғай тәьҫораттар ҡалдырған. “Бындай күркәм сарала ҡатнашыу, Хөкүмәтебеҙ тарафынан йылы һүҙҙәр ишетеү беҙгә киләсәктә тағы ла тырышып эшләргә көс бирҙе, яңы уй-хыялдар тыуҙы”, – ти Баймаҡ районы делегацияһы вәкилдәре.
Йәмғиәтебеҙ тормошона битараф булмаған, заманыбыҙҙың аҡыллы, көслө рухлы ҡатын-ҡыҙҙарына тик уңыштар юлдаш булыуын теләйбеҙ.

Гүзәл ИҪӘНГИЛДИНА.

Хоҡуҡ һаҡлау

Малығыҙ еңел табышҡа әүерелмәһен!
 
Ауыл кешеһе өсөн малының юғалыуы – оло ҡайғы. Сөнки йыш ҡына ул ғаиләнең төп йәшәү сығанағы булып тора. Шуға күрә Баймаҡ эске эштәр бүлеге хеҙмәткәрҙәренең төп маҡсаттарының береһе – мал урлау енәйәтен булдырмау, була ҡалһа – уны асыу. Граждандарҙың сходында ошо проблема һәр саҡ күтәрелә, бындай хоҡуҡ боҙоуҙар ни өсөн йыш ҡабатланыуы тикшерелә. Халыҡты иҫкәртеүгә ҡарамаҫтан, мал урлауҙар дауам итә.
Үкенескә ҡаршы, бындай хоҡуҡ боҙоуҙарҙа күпселек осраҡта кешеләр һәм ауыл хужалығы етәкселәре үҙҙәре ғәйепле. Төп сәбәп – малды ҡарауһыҙ йөрөтөү. Һөҙөмтәлә, хужаларҙың ҡырҙа көтөүсеһеҙ йөрөгән малы үҙе ҡайтыр әле тигән өмөтө аҡланмай һәм улар полицияға мөрәжәғәт итә. Мәҫәлән, былтыр дежур часть ошондай енәйәт тураһында 148 хәбәр алған. Шуларҙың 136 осрағында мал көтөүсеһеҙ йөрөгән булған. Бер нисә көн кешеләр “ҡайтыр әле” тип көткән, унан бер нисә көн үҙҙәре эҙләгән, һуңынан ғына полицияға мөрәжәғәт иткән. Бер нисә көндән, хатта аҙналарҙан һуң ғына юғалған мал тураһында мәғлүмәт алған хоҡуҡ һаҡсылары һәр осраҡ буйынса тикшереү-оператив төркөмө төҙөй, эҙләү эштәре алып бара. Ҡайһы саҡта малды полиция хеҙмәткәрҙәре таба. Был кешеләрҙең үҙ һыйырын хатта эҙләп тә ҡарамай, хоҡуҡ һаҡсыларына шылтыратыуы тураһында һөйләй.

Чернобыль АЭС-ындағы фажиғәгә 26 йыл

“Донъялар имен торһон...”
чернобыль... 1986 йылдың 26 апрелендә был ҡурҡыныс һүҙ бөтә планетаға мәғлүм булды. XX быуаттың иң ҙур техноген һәләкәте “тыныс атом”дың хәүефен күрһәтә, ә Япониялағы былтырғы ер тетрәүҙәрҙән һуң “Фукусима-1” АЭС-ы быны йәнә иҫбатланы. Бөтә донъяны атомдан ҡурҡыу, “ядро фобияһы” солғаған әлеге осорҙа, 26 йыл элек Украина Полесьеһында булған ваҡиғаларҙы беҙ оноторға тейеш түгел. ЧАЭС һәләкәте тәбиғәткә ихтирамлы булырға, уның байлыҡтары менән һаҡсыл ҡулланырға кәрәклекте асыҡ күрһәтә. 


Совет иле фажиғә эҙемтәләрен бөтөрөүҙә ҙур эштәр башҡара. Хеҙмәт ҡаһарманлығы, ҡыйыулыҡ өлгөләре күрһәткән “ликвидатор”ҙар Бөйөк Ватан һуғышы осоро яугирҙарына тиңләшә. Беҙ ҙә ошо “атом яугирҙары”ның береһе, дозиметрсы булған Р.Байғотлин менән осраштыҡ.  
Баймаҡта тыуып үҫкән Рәфҡәт Хужиәхмәт улы Чернобылгә хәрби комиссариат аша 1987 йылдың ғинуарында саҡырыла.

БЕЛГЕС ФЕКЕРЕ

Тупраҡтың уңдырышлылығын нисек күтәрергә?
Сәсеү әйләнешенә күп йыллыҡ үләндәрҙе индереү үҙен аҡлай
Һуңғы ике тиҫтә йыл эсендә агросәнәғәт комплексына матди сығымдарҙың кәмеүе, машина-трактор паркының туҙыуы, минераль ашламаларҙың йүнләп ҡулланылмауы тупраҡтың уңдырышлылығына ныҡ йоғонто яһаны. Әгәр ҙә 1981 – 1985 йылдарҙа Урал аръяғында тупрағында гумус нисбәте 6,9 процент булһа, 2006 йылға инде ни бары 6,4 процент тәшкил итте. Был хәлгә органик ашламалар ҡулланыуҙың ҡырҡа кәмеүе (ошо йылдарҙа 1 гектарға индерелгән күләм 4 тоннанан 0,8 тоннаға ҡәҙәр кәмегән) сәбәпсе.
Яҡын арала совет осорондағы кеүек ашлама индереү күләмен тергеҙеү мөмкинлеге булмауын иҫәпкә алып, ғалимдар тупраҡтың уңдырышлылығын күтәреүҙең ресурс һәм энергия һаҡлаусы технологияларын индерергә тәҡдим итә. Улар күп йыллыҡ үләндәр, сидераль культуралар, һалам ҡалдыҡтарын һ.б. файҙаланыуға ҡайтып ҡала.

Бөйөк Еңеүҙе ҡаршылап

Тупһаны атлап сыҡҡан кеүек был ғүмер...
 
Мин иҫ белгәндән алып, әсәйемдең, атайымдың, өләсәйемдең уфтана-уфтана шул ҡәһәрле һуғыш михнәттәрен һөйләгәнен ишетеп үҫтем. Ҡартатайым – әсәйемдең атаһы Шәрифйән Рысҡужа улы Ярҡынбаев – һуғышҡа 1942 йылда китә, 1946 йылдың октябрендә генә әйләнеп ҡайта. Алған яраларынан яфаланып, 1972 йылда донъя ҡуя. Атайым Бәғәҙәт Юнысбаев һуғышта булмаһа ла, ағаһының яуҙан әйләнеп ҡайтмауына, һуғыш арҡаһында белем ала алмауына йыш зарланды.

Әсәйем Сәрүәр Юнысбаева ошо көндәрҙә 80 йәшлек юбилейын билдәләйәсәк. Ул, күҙ теймәһен, әле лә аш-һыуға оҫта, йүнсел, егәрле. Уның тормош хәтирәләрен гәзит уҡыусыларға еткерергә теләйем.
“Киске уйындарға, һабантуйҙарға Юлыҡ йәштәренә йөрөй торғайныҡ. Ҡайта һалып, күлдәк алмаштырып, эшкә йүгерәбеҙ. Өс ҡыҙ – Мәүлихә, Хәсибә һәм мин – бесән күбәләй торғайныҡ. Кәбән осона мине мендерә инеләр. Уны ослап бөткәс, Әбүбәкер еҙнәй Барлыбаев: “Сәрүәрҙе йырлатмайынса төшөрмәгеҙ”, – ти торғайны, мин «Сәлимәкәй»ҙе йырлайым, шунан төшөрөп алалар. “Уҡыуың яҡшы – дауам ит”, – тиһәләр ҙә, атайым фронтҡа киткәс, уҡып булманы. Ике ҡустымды ҡарай торғайным. Күршеләргә иҙән йыуып, икмәк, ҡатыҡ алам да, үҙем ашамай, уларға алып ҡайтам. Кәфиә еңгәй күреп ҡала ла : “Үҙең аша, ҡороғор, уларға алып ҡайтма”, – тип әрләй. Кешегә әйтеремде эсемдә һаҡлап йөрөмәнем, ғәйбәт һөйләмәнем. Сөнки ғәйбәт һөйләү – кеше итен ашауға тиң. Тупһаны атлап сыҡҡан һымаҡ ҡына был ғүмер...”
Аллаға шөкөр, атайым-әсәйем бик уңған, заманының шәп кешеләре булған. Донъя ҡыуып, байлыҡ йыйып ултырмаған минең атайым, ә килгән һәр бер кешегә ярҙам итеп ебәрер булды. Ул: “Сәрүәр, һин үлмә, әсәле бала етем булмай”, – ти торғайны. Хәҙер уйлайым да, етемлек, әсәһеҙлек үҙәгенә үткәнгә әйткәндер инде. Әсәйем дә, атайымдың әсәһе булмағас, “йәлләнем, шуға кейәүгә сыҡтым” ти торғайны. Бесән күбәләп кәбән һалыумы, үгеҙ көтөп мал ҡараумы, һарыҡ бәрәсләтеү, кәзә көтөп уның дебетен тарау һәм башҡалар – барыһы ла  әсәйемдең иңенән үтә. Һуңғы йылдарҙа дауаханала санитарка, ашнаҡсы, магазинда йыйыштырыусы, бесән мәле булһа – ашнаҡсы булып эшләй. Уңған, 10 йәшенән хеҙмәт юлын башлаған әсәйемә матур тормошом өсөн рәхмәт әйтеп, оҙон ғүмер теләйем.

Шәһиҙә ЮНЫСБАЕВА.
Йомаш ауылы.
Һүрәттә:  С. Юнысбаева, Б. Юнысбаев.

Имен бала саҡ һәм ғаилә ҡиммәттәрен нығытыу йылы

Йылы усаҡ ҡабыҙған төҙөүселәр
Тыуған төйәгебеҙҙе матур кешеләр һәм, әлбиттә, уларҙың фиҙаҡәр хеҙмәте биҙәй. 1937 йылда Икенсе Этҡол ауыл советының Ҡуяндар ауылында донъяға килгән Бибинур Кәлимулла ҡыҙы Ғарипованың тормошо ла районыбыҙға, уны үҫтереүгә бәйле. Һәр тиҫтеренә эләккән тормоштоң әсе нужаһын уға ла етерлек татырға тура килә. Бәләкәй саҡтан әсәһенә фермала һыйыр һауырға ярҙам итә. Эшһөйәр ҡыҙ нимәгә тотонһа ла, ҡулынан осҡондар сәсеүе менән кешеләрҙе һоҡландыра. 


1955 йылда Бибинур Кәлимулла ҡыҙы үҙенең мәңгелек мөхәббәте—Нәзиф Ғариф улы Ғариповты осрата. Йәштәр күп тә үтмәй өйләнешеп, бәхетле ғаилә ҡора. Икеһе лә төҙөүсе булып эшләй. Бибинур инәй ул йылдарҙы һағыш менән хәтеренә ала. Ысынлап та, өйҙә лә, эштә лә гел бергә булған, бер-береһен өҙөлөп яратҡан парҙарҙы хәҙерге ваҡытта бик һирәк осратырһың. Оҙаҡ йылдар төҙөүсе булып эшләгән осорҙа Н.Ғ. Ғарипов районды урап сыға, социаль-мәҙәни әһәмиәткә эйә булған объекттар һала, мал ҡуралары һәм торлаҡ йорттар төҙөй. Баймаҡ ҡалаһында һәм ауылдарҙа Бибинур Кәлимулла ҡыҙы менән Нәзиф Ғариф улының алтын ҡулдары менән тиҫтәләгән объект, өйҙәр ҡалҡып сыға.

СПОРТ

Көрәшсе һәм ҡурайсы рухы хөрмәтенә
Ш.Ғәлин исемендәге призға милли көрәш буйынса
ярыш йыл һайын ойоштороласаҡ   

Үткән шәмбелә Байым ауылында районыбыҙҙа билдәле шәхес, атаҡлы көрәшсе, республикала танылыу яулаған ҡурайсы Шәкирйән Фәйзрахман улы Ғәлиндың иҫтәлегенә милли көрәш буйынса район беренселеге уҙҙы. Уны шәхестең туғандары, район хакимиәтенең спорт һәм физик культура буйынса секторы, Ниғәмәт ауыл биләмәһе хакимиәте ойошторҙо. Был ярыш Баймаҡ еренең көрәшселәр төбәге икәнлеген һәм спорт комитетының был йүнәлештә маҡсатлы эшләүен йәнә бер ҡат иҫбатланы.


...Спорт залына инеүселәрҙе Шәкирйән Фәйзрахман улының сәхнәлә ҡурай уйнап торған ҙур һүрәт-баннеры ҡаршы алды. Тамашасылар һәм спортсылар иғтибарына шәхестең тормош һәм ижади юлына арналған стенд та тәҡдим ителде.
Ярыш алдынан Байым ауылының аҡһаҡалы Зәйнетдин Ғәлин ҡурайсының иҫтәлегенә аят бағышланы. Унан һуң мәктәп директоры Ә.Вәлитов спортсыларҙы тәбрикләп, уңыштар теләп сығыш яһағас, һүҙҙе район хакимиәтенең физик культура һәм спорт буйынса сектор мөдире И.Н. Хәмитов алды. Ул сараны ойоштороусы Ш.Ғәлиндың туғандарына рәхмәт әйтте, ошондай ярыштар менән балаларҙы милли көрәшкә йәлеп итеү бик шәп күренеш, тип белдерҙе.

24 апр. 2012 г.

Яңылыҡтар

Ваҡыты күсерелә
25 апрелдә халыҡ ижады үҙәгендә уҙасаҡ Баймаҡ районы муниципаль район Советы ултырышының башланыу ваҡыты сәғәт 10-ға күсерелә.

Ҡатын-ҡыҙҙар ҡоро
25 апрелдә халыҡ ижады үҙәгендә “Ғаиләне балаларыбыҙ өсөн һаҡлайыҡ!” тип аталған район ҡатын-ҡыҙҙар конференцияһы үтәсәк. Бында шулай уҡ “Сабыр ҡәйнәләр, уңған килендәр” конкурсының финалы ла буласаҡ. Унда иң-иңе тип табылған ҡәйнә-килендәр бүләкләнәсәк. Үҙенсәлекле сараға Башҡортостандың халыҡ шағиры Рауил Бикбаевтың килеүе көтөлә. Килендәр һәм ҡәйнәләр билдәле шағирҙың  ижады буйынса ла һынау тотасаҡ. 

Йәштәргә—эш!
27 апрелдә 105-се һөнәрселек лицейында “Йәштәргә—эш” акцияһы үткәрелә. Сарала эш һәм уҡыу урындары тураһында мәғлүмәт биреләсәк, бәләкәй эшҡыуарлыҡты үҫтереү буйынса консультация һәм район эшҡыуарҙары менән осрашыу уҙғарыласаҡ.

Йүгереү һәм милли көрәш

28 апрелдә 10.00 сәғәттә Ҡуянтау—Баймаҡ юлында йүгереү буласаҡ. Сарала мәктәп уҡыусылары һәм өлкәндәр ҡатнашасаҡ. Ошо уҡ көндө Темәс ауылында Башҡортостандың беренсе баш ҡалаһына арналған милли көрәш буйынса турнир үтәсәк. 

Балалар өсөн майҙансыҡ

Үткән шәмбелә ҡаланың Гәрәев урамының бер төркөм ата-әсәләре урамға өмәгә сыҡты. Улар урамдың буш ятҡан урынын сүп-сарҙан таҙартып, балалар өсөн уйын майҙансығы төҙә башланы. Өмәлә малайҙар һәм ҡыҙҙар үҙҙәре лә ҙур теләк менән ҡатнашты. Был кескәйҙәрҙе хәүефле юлдан һаҡлау, улар өсөн айырым уйнау урыны булдырыу өсөн эшләнде.

Күргәҙмәләр үтә
Баймаҡ тарих һәм тыуған яҡты өйрәнеү музейында 25 апрелдән 5 майға тиклем — Яҙ һәм Хеҙмәт байрамына, 5 майҙан 25 майға тиклем Бөйөк Ватан һуғышындағы яҡташ геройҙарыбыҙға арналған күргәҙмәләр үтә.
Г. Иҫәнгилдина.

Таулыҡайҙар шәп йөҙә!
Үткән аҙнала спартакиада иҫәбенә ойошмалар араһында йөҙөү буйынса ярыш үткән. Ауыл биләмәләре араһында Айгөл Исмәғилева, Рәмил Сәғәҙәтов, Рита Ҡоланбаева, Зилә Күсәрбаева, Фәннүр Сәйетов, Фаил Үҙәнбаевтан торған Таулыҡай командаһы беренселекте яулаған. 
А. Баййегетова, мәҙәниәт йорто директоры.

Күсмә ҡабул итеүҙәр

В.Исхаҡов: “Эшебеҙҙең үҙенсәлектәре күп”
 
Алдан хәбәр ителеүенсә, ошо көндәрҙә беҙҙең районда Башҡортостан Республикаһы Дәүләт заказдарын урынлаштырыу буйынса дәүләт комитеты тарафынан күсмә ҡабул итеү ойошторолдо.
Граждандарҙы шәхси һорауҙары буйынса комитет рәйесе урынбаҫары В.Р. Исхаҡов ҡабул итте. Ҡабул итеүҙәргә дүрт кеше килде. Урындағы эре һәм ҡеүәтле төҙөлөш предприятиеһы – “Баймаҡ ПМК-һы” ЯСЙ-һы вәкиле Фәнил Әхмәтйәнов дәүләт заказын урынлаштырыуҙа хоҡуҡи майҙан сиктәрендә законһыҙ эш итеүсе конкуренттарҙы “ауыҙлыҡлау” мәсьәләһен күтәрҙе. “Заказдар менән идара итеү” МУП-ы етәксеһе Рауил Баййегетов заказдар урынлаштырыу, клиенттар менән эшләү өлкәһендәге эш алымдары тураһында ҡыҙыҡһынһа, ошо предприятие белгесе Рәил Яратов дәүләт заказдары урынлаштырыуға, контракт төҙөүгә ниндәй документтарҙың нигеҙ булыуы хаҡында һорашты. Әйткәндәй, Валерий Рим улы был предприятие эшмәкәрлегенә ярҙам итеү мөмкинлектәре булыуын әйтеп үтте. 


Артабан мәҙәниәт бүлеге иҡтисадсыһы Айгөл Мортазина “Юридик берәмектәрҙең айырым төрҙәре тарафынан тауарҙар һатып алыу, эш башҡарыу һәм хеҙмәт күрһәтеү тураһында”ғы  223-сө федераль Законға ярашлы, бүлектең автономлы учреждение булараҡ эшмәкәрлек алып барыу үҙенсәлектәре тураһында белеште. В.Исхаҡов барлыҡ һорауҙарға ла төплө яуап бирҙе, ошо өлкәлә килеп тыуған мәсьәләләр менән туранан-тура комитетҡа мөрәжәғәт итегеҙ, тип кәңәш бирҙе.
Һуңынан көнүҙәк мәсьәләләр буйынса барлыҡ бюджет учреждениелары һәм ауыл биләмәләре бухгалтерҙары өсөн семинар үтте.
 
Сәлимә Кейекбирҙина.
Автор фотоһы.

Ултырыштар

Һыуһағанда эсәр һыу булырмы?
 
Ҡала Советының сираттағы ултырышының көн тәртибенә 9 мәсьәлә сығарылды.
Баймаҡ ҡала биләмәһе башлығы И.Ә. Бураншин ҡала халҡын эсәр һыу менән тәьмин итеү проблемаһын күтәрҙе.
Был мәсьәлә буйынса фекер алышыуҙа “Водоканал” яуаплылығы сикләнгән йәмғиәт директоры О.А. Наздрачев, “УК ЖФБ” ЯСЙ-һы директоры Р.Р. Байбулатов, “Йылылыҡ селтәре” ЯСЙ-һының баш инженеры Н.Г. Тимербулатов сығыш яһаны. Ысынлап та, ҡала халҡын эсәр һыу менән тәьмин итеүҙә йыш ҡына өҙөклөктәр булып тора. Саралар күрелеүгә ҡарамаҫтан, был мәсьәлә әле булһа үҙенең хәл ителешен көтә. Был тәңгәлдәге проблемаларҙы урам комитеттары ла күтәрҙе.
Ҡалалағы учреждение, ойошма, предприятие биләмәләрен төҙөкләндереү, йәшелләндереү буйынса саралар планы тураһында ҡала биләмәһе башлығы урынбаҫары М.Ә. Әбүбәкиров сығыш яһаны. Муниципаль район хакимиәтенең йәштәр эштәре буйынса сектор мөдире З.Р. Яҡшығолова ҡала йәштәренең буш ваҡытын уҙғарыу, төрлө кисәләр ойоштороу тураһында һөйләне. Ҡала биләмәһе хакимиәтенең баш бухгалтеры Р.Ф. Исхаҡова 2011 йылда ҡала биләмәһе бюджетының үтәлеше тураһында отчет бирҙе. Артабан ҡала Советы рәйесе Г.В. Давыдов сығыш яһап, депутаттарҙың ҡабул итеү графигын раҫлау, шулай уҡ хеҙмәт күрһәтеү буйынса хаҡтарҙың ставкаларын үҙгәртеү һәм махсус туҡталыштарҙы ойоштороуға рөхсәт биреү тураһындағы ҡарарҙарҙың ғәмәлдән сығыуы, ҡала биләмәһе муниципаль ҡаҙна тураһындағы положениеға өҫтәмәләр һәм төҙәтмәләр индереү, Баймаҡ ҡалаһында торлаҡ объекттар биреү тәртибен раҫлау тураһында мәғлүмәт бирҙе.
Ултырышта күтәрелгән бөтә мәсьәләләр буйынса ла өҫтәмәләр менән ҡарарҙар ҡабул ителде.
 
Лилиә ТАКАЕВА.   

Беҙҙең интервью

Сәсеүҙе тиҙләтергә кәрәк
Игенсе өсөн үтә яуаплы мәл – яҙғы баҫыу эштәре башланды. Быйылғы сәсеү кампанияһының үҙенсәлектәре, уны үткәреү стратегияһы тураһында һөйләүен һорап, беҙ “Баймаҡ” мәғлүмәт-консультация үҙәгенең үҫемлекселек буйынса директор урынбаҫары, райондың баш агрономы Р.Ғ. Рәхмәтуллинға мөрәжәғәт иттек.
– Радик Ғәлеарслан улы, быйылғы сәсеү майҙандары структураһының үҙенсәлеге ниҙә? Ниндәй культураларға өҫтөнлөк биреләсәк?
– Сәсеү майҙаны быйыл бөтәһе 115 мең гектар тәшкил итәсәк, был үткән осорға ҡарағанда 4 процентҡа күберәк. Шул иҫәптән, иген культуралары – 64 мең (+ 1%), төп аҙыҡ-түлек культураһы – бойҙай – 36 мең (+6 %), мал аҙығы культуралары 39 мең гектарҙы (+11 %) биләйәсәк. Иҡтисади яҡтан файҙалы культураларҙың – ҡаты бойҙай, борсаҡ, ҡарабойҙай, мал аҙығы культураларынан кукуруз, күп йыллыҡ ҡуҙаҡлы үләндәрҙең – майҙаны артасаҡ.

Сәфәрҙәр

Баймаҡ – Сорғот: дуҫлыҡ күперенә нигеҙ һалынды
Башҡортостан һәм Ханты-Манси араһында бәйләнештәр нығына
11-16 апрелдә хакимиәт башлығы И.Х. Ситдыҡов етәкселегендәге Баймаҡ районы делегацияһы Ханты-Манси автономиялы округына ҡараған Сорғот районының Түбәнге Сортым ҡасабаһында булып ҡайтты. Эшлекле сәфәр барышында баймаҡтар ҡасабаның социаль-иҡтисади тормошо менән яҡындан танышты, производство предприятиеларының, мәғариф, мәҙәниәт өлкәләренең эше менән ҡыҙыҡһынды, аҫаба халыҡтың көнкүрешен өйрәнде. Шуныһы үҙенсәлекле,  сит ерҙә лә тыуған ерен, туған телен, ғөрөф-ғәҙәттәрен онотмаусы һәм киләсәк быуынды ла рухлы итеп тәрбиәләүсе милләттәштәребеҙ менән осрашыу баймаҡтарҙы һоҡландырҙы. Делегация составында муниципаль район хакимиәтенең мәҙәниәт бүлеге начальнигы Г.Х. Йыһаншина, “Баймаҡ ПМК-һы” ЯСЙ-һы директоры Р.Р. Сырлыбаев, Темәс ауыл биләмәһе хакимиәте башлығы вазифаһын башҡарыусы Р.Х. Йәнсурин, Ниғәмәт ауыл биләмәһе башлығы Ф.Ғ. Вәхитова,  “Баймаҡ” ғилми-производство берекмәһе директоры М.Б. Салихов барҙы.

Был эшлекле сәйәхәт Башҡортостан һәм Ханты-Манси автономиялы округы араһында яңы дуҫлыҡ күперенә нигеҙ һалды, Баймаҡ районы һәм Сорғот районының Түбәнге Сортым ҡасабаһын туғанлаштырҙы. Урындағы үҙидара эшен өйрәнеү, социаль-иҡтисади йүнәлештә хеҙмәттәшлек итеү, мәҙәниәт, рухиәт өлкәләре буйынса бәйләнеште нығытыуҙы маҡсат итеп ҡуйған был сәфәр үҙ маҡсатына иреште, ике яҡ та унан бик ҡәнәғәт ҡалды. Һуңынан Баймаҡ районы хакимиәте һәм Түбәнге Сортым ҡасабаһы муниципаль берәмеге, “Сорғотнефтегаз” ААЙ-һының “Түбәнге Сортымнефть” нефть һәм газ табыу идаралығы араһында үҙ-ара хеҙмәттәшлек итеү тураһында килешелде.
И.Х. Ситдыҡов:
– Был сәфәр беҙҙә тәрән тәьҫораттар ҡалдырҙы, унда беҙ Сорғот районының заман талаптарына ярашлы үҫешкән төбәк икәненә инандыҡ, юғары технологиялар файҙаланып эшләгән предприятиеларында булдыҡ, башҡорт диаспораһы менән осраштыҡ. Юлдарҙың юғары сифатлы, йорттарҙың яңы проекттарға ярашлы төҙөлөүе, бөтә ерҙә тәртип һәм таҙалыҡ булыуы беҙҙә тик һоҡланыу тойғолары уятты.
“Түбәнге Сортымнефть” нефть һәм газ табыу идаралығы – донъялағы иң ҡеүәтле предприятиеларҙың береһе, уның етештереү ҡеүәте йылына 18 млн тонна тәшкил итә. Шуныһы үҙенсәлекле, был производство ҡасабаға һәр яҡлап ярҙам итә, аҡса бүлә, шуға ла ул заманса үҫешә.

Сәфәр барышында Баймаҡ районы һәм Түбәнге Сортым ҡасабаһы араһында ике яҡлы килешеү төҙөргә килештек, был хаҡта айырым протоколға ҡул ҡуйылды. Ул, беренсенән, ике муниципаль берәмек үҫешендә яңы проекттарҙы берлектә тормошҡа ашырыу, төҙөлөш, продукция алыш-биреше кеүек өлкәләрҙә хеҙмәттәшлек итеүҙе һәм тәжрибә уртаҡлашыуҙы маҡсат итеп ҡуя. Икенсенән, яҡтар йәштәр сәйәсәте араһында дуҫлыҡ күпере булдырыу, уҡыу учреждениелары араһында бәйләнеште үҫтереү, берлектә төрлө кәңәшмәләр, семинар-конференциялар үткәреүҙе күҙ уңында тота. Өсөнсөнән, мәҙәниәт һәм сәнғәт, физкультура һәм спорт өлкәләрендә бәйләнеште киңәйтеү күҙаллана. Шул уҡ ваҡытта балаларҙың һәм йәштәрҙең ялын берлектә ойоштороу; һаулыҡ һаҡлау өлкәһендә хеҙмәттәшлек итеү, муниципаль-ара мөнәсәбәттәрҙе үҫтереү буйынса аныҡ пландар бар.  Был протокол Баймаҡ районы хакимиәтенең, Түбәнге Сортым муниципаль берәмеге хакимиәте башлығы П.В. Рымарев һәм “Сорғотнефтегаз” ААЙ-һының “Түбәнге Сортымнефть” идаралығы начальнигы С.А. Слюсаренконың ҡултамғалары менән нығытылды. Шуның нигеҙендә быйыл июнь айында хеҙмәттәшлек тураһында ике яҡлы Килешеүгә ҡул ҡуйыласаҡ.
Г.Х. Йыһаншина:
– Түбәнге Сортым юғары мәҙәниәтле, матур ҡасаба булыуы менән таң ҡалдырҙы. Иң оҡшағаны – унда йәшәүсе башҡорттарҙың бик татыу көн итеүе. Әйтергә кәрәк, араларында баймаҡтар ҙа күп, улар бер ғаилә кеүек берҙәм, дуҫ йәшәй һәм һәр саҡ бер-береһенә ныҡ ярҙам итә.
Ҡасабала мәҙәниәт бик үҫешкән. Бик матур һәм үҙенсәлекле түңәрәктәр, мәҙәни-ял итеү үҙәге эшләй, уларҙа башҡорт балалары милли йырҙар, бейеүҙәрҙе өйрәнә, ҡурайҙа уйнау серҙәрен үҙләштерә. Танылған хореографтар эшләй, улар араһында яҡташтарыбыҙ ҙа күп.
Аҫаба халыҡ – хантыларҙың мәҙәниәте, көнкүреше, ғөрөф-ғәҙәттәре менән дә таныштыҡ. Ҡунаҡсыл, мәғлүмәтле милләт.
Түбәнге Сортымдарҙы үҙебеҙҙең һабан туйына саҡырып ҡайттыҡ. Киләсәктә ике яҡ араһында сәнғәт, мәҙәниәт өлкәләрендә хеҙмәттәшлекте нығытыу, халҡыбыҙҙың милли йола-традицияларын төплөрәк өйрәтеү һәм өйрәнеүҙе маҡсат итеп ҡуябыҙ. Унда баймаҡтарҙың ҙур концертын ойошторорға уйлайбыҙ. Шул уҡ ваҡытта Сорғоттағы башҡорт балаларына сәнғәтебеҙҙе милли колоритлы итеп күрһәтеү һәм өйрәтеүҙе лә үҙебеҙҙең бурысыбыҙ итеп һанайбыҙ. 


Р.Х. Йәнсурин:
– Был сәйәхәт күңелдә яҡшы тәьҫораттар ҡалдырҙы. Түбәнге Сортымға иртә менән барып еттек, беҙҙе башҡорт милли кейемдәрендә, ҡурай уйнап, йылы ҡаршы алдылар. Әйтергә кәрәк, унда йәшәү кимәле бик юғары. Беҙҙе нефть етештереү базаларына, төрлө объекттарға экскурсияға алып йөрөнөләр.
Сорғот районында 13 биләмә бар. Шуларҙың береһе – барлыҡҡа килгәненә 25 йыл тулған Түбәнге Сортым ҡасабаһында 20 меңдән ашыу кеше йәшәй. Күптәре вахтасылар, үҙҙәренән 200-300 км алыҫлыҡтағы нефть ятҡылыҡтарына йөрөп эшләйҙәр. Әлеге ваҡытта эргә-тирәләге 27 ятҡылыҡты эшкәртәләр, киләсәктә тағы ла 8 яңы ятҡылыҡта эш башлау планлаштырыла. Әйткәндәй, ҡасабала төрлө милләт, дин вәкилдәре үҙ-ара килешеп татыу йәшәй, электән эшләп килгән мәсет һәм сиркәү бар, шул уҡ ваҡытта заман талаптарына яуап бирерҙәй яңы мәсет һәм сиркәү төҙөлөшө бара. 1700 балаға тәғәйенләнгән заманса мәктәптә балалар ике сменала уҡытыла. Балалар баҡсаһы уңышлы эшләй. 50 кешегә тәғәйенләнгән дауахана, поликлиника бар. Ҡасабаның мәҙәни-ял итеү үҙәге тураһында ла күп һөйләргә мөмкин. Заманса архитектуралы бинала ике тамаша залы, бейеү, вокал, хатта ҡурай кластары, бейеү майҙансығы бар, китапхана урынлашҡан. Китапхана моделлегә әйләндерелә, йәғни электрон китаптар уҡырға мөмкинлек буласаҡ. Мәҙәни-ял итеү үҙәгендә хеҙмәткәрҙәр штаты ла ҙур ғына: 40-лаған кеше эшләй. Яңы спорт комплексы төҙөлә: унда ике спортзал, сауна, бассейн, ябыҡ боҙ майҙаны буласаҡ.
Ҡасаба Советы ҡарамағындағы торлаҡ-коммуналь хужалыҡ үҙ эшен еренә еткереп башҡара. Йорттарға һыуыҡ һәм эҫе һыу килә. Матур итеп тротуарҙар эшләнгән. Халыҡҡа шәхси хужалыҡты үҫтерер өсөн ер участкалары бүленә. Әлеге мәлдә аукцион үткәреп, 12 участканы биргәндәр. Матур-матур йорттар һалына. Урындағы предприятие эшселәренә процентһыҙ ипотека кредиты бирелә. Йәш белгестәргә иғтибар ҙур: торлаҡ йә булмаһа йәшәгән фатир өсөн аҡсаһы түләнә, подъемный бирелә. Тағы ла иғтибарҙы йәлеп иткәне шул: гараждар йорттарҙан айырым ерҙә урынлашҡан.
Шуны ла әйтеп үтер инем: Ханты-Манси автономиялы округында 40 меңдән ашыу башҡорт йәшәй. Урындағы етәкселәр әйтеүенсә, Баймаҡтан эшкә килеүселәр күп. Шуныһы ҡыуаныслы: яҡташтарыбыҙҙың күбеһе иң ауыр һәм яуаплы эштә йөрөй, быға тиклем һынатҡандары юҡ.
Эшлекле сәфәр барышында “Түңәрәк өҫтәл” ойошторолдо.  Унда “Талҡаҫ” шифаханаһында ҡырыҫ Себер шарттарында эшләгән предприятие эшселәренең ялын ойоштороу, мәҙәни хеҙмәттәшлек, белгестәр әҙерләү, районда етештерелгән экологик таҙа продукцияны һатыу өсөн ҡасабала сауҙа нөктәһе асыу, ауыл хужалығы йәрминкәләре үткәреү, атап үткән предприятиеның мөмкинлектәрен йәлеп итеп, районыбыҙҙа производство һәм социаль инфраструктураны үҫтереү тураһында һүҙ бара. Минеңсә, был тарихи ваҡиға. Тәүге тапҡыр нефть-газ сығарыу идаралығы һәм муниципаль берәмек араһында хеҙмәттәшлек тураһында килешеү төҙөлдө. 
Ф.Ғ. Вәхитова:
– Сорғот районына барып ингәс тә, юлдарҙың төҙөклөгө, Түбәнге Сортым ҡасабаһының матурлығы хайран ҡалдырҙы. Унда күп милләтле халыҡ йәшәй, әммә бик татыуҙар. Айырыуса башҡорттар, шул иҫәптән баймаҡтар, бер туғандар кеүек йәшәй. Мәҫәлән, беҙҙең Ниғәмәт ауылынан ғына унда 10 ғаилә үҙ тормошон ҡорған. Иҫке йорттар бөтөнләй юҡ, торлаҡ-коммуналь хужалығы бик яҡшы эшләй. Бик бай ҡасаба, уның йыллыҡ бюджеты 100 млн һумға етә. Штатында 20 кеше тора.
Урындағы нефть һәм газ сығарыу идаралығы ҡасабаға һәр яҡлап ярҙам итә, шуға ла уның социаль-иҡтисади, мәҙәни-рухи  үҫеше һәр яҡлап һоҡланыу тойғоһо уята. Түбәнге Сортым 2006 йылда “Рәсәйҙең иң төҙөк ҡасабаһы” булып танылған.
Урындағы мәктәптә башҡорт класы бар, унда балалар рәхәтләнеп үҙ телендә һөйләшә, бейей, йырлай, ҡурайҙа уйнарға өйрәнә. Мәҙәни-ял итеү үҙәге лә бик әүҙем эшләй. Әйткәндәй, ҡурай түңәрәген Аҡморон ауылынан сыҡҡан Илдар атлы егет алып бара.
Сорғот районы башҡорттары ҡоролтайы рәйесе Хәбир Нурмөхәмәт улы Һибәтуллин – Ниғәмәт ауылы егете. Был ойошма бик әүҙем эшләй, ул милләттәштәребеҙгә бар йәһәттән дә ярҙам итергә әҙер тора.
Түбәнге Сортымда булған көндәрҙә мин үҙемде Баймаҡта йөрөгән кеүек хис иттем. Сөнки унда ысын башҡорт мөхите хөкөм һөрә, һәр кемдең йөрәгендә башҡорт рухы йәшәй.
Тағы бер дуҫлыҡ һәм хеҙмәттәшлек күперенә нигеҙ һалынды. Ул Баймаҡ һәм Түбәнге Сортымды туғанлаштырып ҡына ҡалмаһын, ә Башҡортостан һәм Ханты-Манси автономиялы округы араһындағы бәйләнештәрҙе тағы ла нығытһын. Йәшәһен Баймаҡ һәм Сорғот дуҫлығы!

Азамат Мөхәмәтшин, Сәлимә Кейекбирҙина.
Фотоларҙа: производство участкаларында; ике яҡлы һөйләшеүҙәр бара; И.Х. Ситдыҡов менән П.В. Рымарев.

Комиссия ултырышы

“Ҡатыным эскәнгә нисек түҙәйем?”
 
Административ комиссияға саҡырылған ир ҡатынына ҡул күтәреү сәбәбен шулай аңлатты
18 апрелдә муниципаль район хакимиәте ҡарамағында эшләп килгән административ комиссияның сираттағы ултырышында 40 административ эш ҡаралды. Уның менән комиссия рәйесе урынбаҫары М.Ә. Әбүбәкиров етәкселек итте.
Шуныһы күңелде өйкәне: “баштарын эйеп” килеүселәрҙең күптәре алкоголле эсемлек тәьҫирендә ғаиләһендә ғауға ҡуптарған. Темәстән килгән ир: “Эштән ҡайтам – ҡатыным иҫерек, балалар алдында әхирәттәрен йыйып эсә лә ултыра. Быға нисек түҙмәк кәрәк? Шуға асыуланып ҡул күтәрҙем инде, – тип әсенде. – Балалар әсәһенә бармай ҙа. Әле мин бында, ә ҡатыным унда ни хәлдәлер, белмәйем”, – тине. Икенсеһе лә: “Мин эштән ҡайтҡан һайын иҫерек ултыра, ике бәләкәй баланы ҡарамай. Йәнем көйөп, ҡайһы саҡта үҙем дә эштән һуң “һуғып” ҡайтам, шунан ғауға сыға”, – тине. Ә инде икенсе берәү: “Минең өйөмдө тартып алырға уйлайҙар, шуға саҡ ҡына берәй нәмә булһа, полицияға шылтырата башлайҙар”, – тип үҙен аҡларға маташты. Баймаҡ ҡалаһынан иһә бер ир быға тиклем ғаиләһенә ҡарағанда араҡыны яҡыныраҡ күргән, эсеп алып йыш ҡына тауыш күтәргән икән. Әйтеүенсә, хәҙер ул айыҡ тормош алып бара: “Ул ваҡыттарҙы иҫкә төшөрөүе лә оят”, – тине ул башып эйеп.  


– Административ эш ҡуҙғатылған икән – беҙ уны өйрәнергә, тикшерергә һәм сара күрергә тейешбеҙ, – тине М.Ә. Әбүбәкиров.– Һәр береһенең үҙ тарихы, ләкин бөтә бәлә башында араҡы, эскелек тора. Беҙ бында уларҙы мотлаҡ язаға тарттырырға түгел, ә профилактик эш алып барырға тейешбеҙ.
Ысынлап та, иҫерткес эсемлек эсеп ғауға күтәргән ата-әсәләр балаларына ниндәй “өлгө” күрһәтеүе, “тәрбиә” биреүе аңлашыла. Эшһеҙлеккә, заман ауырлығына һылтанып, тормоштарын “еңеләйтергә” маташыусылар – йәмғиәтебеҙҙең ауырыу бер ҡатламы. Комиссия ултырышында ҡаралған 40 эштең 27-һе “Административ хоҡуҡ боҙоуҙар тураһында”ғы Башҡортостан Республикаһы Кодексының 13.8-се статьяһы, йәғни ғаилә-көнкүреш янъялы буйынса төҙөлгән.
Комиссия шулай уҡ төнгө тынлыҡты боҙоп, граждандарҙы борсоусыларҙың да эштәрен ҡараны. Уларға “Административ хоҡуҡ боҙоуҙар тураһында”ғы Башҡортостан Республикаһы Кодексының 13.5-се статьяһы буйынса яза сығарылды: 500 һумдан 1000 һумға тиклем штраф һалынды.
Ошо уҡ Кодекстың 6.3-сө статьяһы буйынса яуапҡа тарттырылған шәхси эшҡыуарға сауҙа нөктәһе биләмәһен төҙөкләндермәгәне, сүп-сарҙан таҙартмағаны өсөн 3 мең һум күләмендә штраф һалынды.
Комиссия ултырышына повестка алып та килмәүселәрҙең эше ситтән тороп ҡаралды һәм административ яуаплылыҡҡа тарттырылды.

Лилиә ТАКАЕВА.

Тәбиғәт һәм беҙ

Мин – ҡайын, һеҙгә өндәшәм...
Япраҡтары йәшел аҡ ҡайындың
Хәтфә йәйгән кеүек һәр яғы.
Әйлән-бәйлән уйнай йәш балалар,
Гөрләп тора һәр көн тау яны.
Мин—ҡайын. Бына 37 йыл инде һәр яҙ йәш-елкенсәкте үҙ ҡосағымда көтәм. Мине һәм башҡа ағастарҙы Баймаҡтың йәшел ҡулсаһы итеп Ишкилде тауына 1975 йылда ултырттылар. Ул ваҡыттағы көслө ҡоролоҡҡа ҡарамай, кешеләрҙең һәр ваҡыт ҡарауын-һаҡлауын тойоп үҫтек. Мин тәбиғәтем менән оҙон ғүмерле—300 йылға тиклем йәшәйем. Ә бына ҡала янында ғүмерем ике тапҡырға ҡыҫҡара. Яҙ етеү менән яныма бөрө, һут алыусылар, йәйгеһен еләк, бәшмәк йыйыусылар, миндек һындырыусылар, күңел асыусылар килә. Мине “сибәрһең, матурһың, таҙаһың” тип, эргәмдә ял итеп китәләр, сәй эсәләр, йырлашалар, кәйеф-сафа ҡоралар. Беҙҙең затты йыш ҡына Рәсәйҙең символы тип атайҙар. Мине илебеҙҙең күп билдәле кешеләре: шағирҙар, яҙыусылар С.Есенин, А.Леонов, Н.Мусин, М.Кәрим, А.Игебаев, рәссам Куинджи үҙҙәренең әҫәрҙәрендә һылыу ҡыҙ, йәш кәләш менән сағыштырған. 


Мине кеше нисек кенә ҡулланмай! Меңәр йылдар элек ҡайын сыраһы яҡтыртып, туҙымда тарих биттәрен яҙҙылар, сағыу эҙҙәрен ҡалдырҙылар, ҡышҡы һыуыҡтарҙа мин йылытам, ҡайын бөрөһө, ҡайын бәшмәге, һуты, дегете, һағыҙы бик күп кәрәкле матдәләр туплап кешене һауыҡтыра. Ә мине ҡосаҡлап бер миҙгелгә тынып ҡалыу һеҙгә күпме шатлыҡ, ләззәт бирә, кешеләр! Мин күп кешеләрҙең насар энергияһын үҙемә алам. Шуға күрә яныма килегеҙ, ҡосаҡлағыҙ, ярҙам һорағыҙ, аралашығыҙ һәм һеҙ күңелегеҙгә еңеллек, тыныслыҡ алырһығыҙ.
Ә тәбиғәттә мине беренсе ағас (няня) тип атайҙар. Сөнки асыҡ урындарҙа беренсе булып үҫәм, ә минең күләгәмдә башҡа ағастар — уҫаҡ, ҡарағай, шыршы ағастары иркенләп үҫә. Мин һеҙгә, кешеләр, урманды матурлап, тынлыҡ, саф, таҙа һауа бүләк итәм. Ә беләһегеҙме, тәбиғәттә һеҙ ҡалдырған тимер консервалар—60-80, пластмасса шешәләр—150, ә быяла һауыттар 500 йылдан һуң ғына тарҡала? Миңә һәм башҡа ағастарға кеше яғынан насар баҫым бик күп, беҙ уны күтәрә алмайбыҙ, әкрен генә үләбеҙ. Беҙгә ярҙам итегеҙ, зинһар! Яҙ һайын вәхшиҙәрсә олономдо тишкесләп һут йыяһығыҙ, унан һуң мин ярамдан яйлап ҡына тереклек һыуымды юғалтып ҡоройом, күҙ йәшемде түгеп яфаланам. Йәй етеү менән бер нисә миндек өсөн балта менән тамырымдан сабып, үлтерәләр.
Һаҡлағыҙ беҙҙе, зинһар! Ә беҙ һеҙҙе һәр ваҡыт ҡаршыларбыҙ, шатландырырға тырышырбыҙ, сафлыҡ һәм именлек бүләк итербеҙ. Мин һеҙгә С.Экзюпери һүҙҙәре менән мөрәжәғәт итәм: “Ошондай боҙолмаҫ ҡағиҙә бар: иртән уянып йыуыныу менән, бар планетаны тәртипкә килтерергә тотон”. Тик шул саҡта ғына Ер-әсәбеҙ мәңге йәшәр, йәшел бөҙрәләре менән ҡыуандырыр.
 
Х. БИКТИМЕРОВА.
Баймаҡ ҡалаһы.

Имен бала саҡ һәм ғаилә ҡиммәттәрен нығытыу йылы

Иҫке Сибайҙа шәп ғаиләләр көс һынашҡан
 
Халҡыбыҙҙың үткәненә, ғөрөф-ғәҙәттәренә мөрәжәғәт иткән ғаилә – ерҙә ныҡ баҫып торған улдар һәм ҡыҙҙар үҫтереүсе институт ул. Иҫке Сибай ауылында үткән “Йәш ғаилә” район конкурсын ойоштороусыларҙың береһе, йәштәр эштәре секторы белгесе Әлфиә Латыпова менән конкурс хаҡында әңгәмәләшеүҙән шундай фекергә килдек. Был төбәктә 4 ғаилә – Йәнйегеттән Ғәлиә һәм Заһир Көмөшҡоловтар, Иҫке Сибайҙан Гөлсирә һәм Булат Кинйәбаевтар, Байыштан Гөлгөнә һәм Ғәлинур Вәлиевтар һәм Октябрь бүлексәһенән Гөлшат менән Ринат Латыповтар ҡатнашҡан. Был парҙарҙың исемдәре йырлап тороуы етмәгән, Кинйәбаевтар ғына өс бала тәрбиәләһә, ҡалғандар барыһы ла 5 балаға ғүмер биргән!
Был төбәктә конкурстың төп һәм ғаиләләрҙең ижади һәләтен асыусы  “Ғаилә байрамдары һәм йолалары” туры ауылдарҙа милли рухлы һоҡланғыс ғаиләләр йәшәүен асты. Мәҫәлән, Вәлиевтар аҙна һайын бер кис ултырып халҡыбыҙҙың ғөрөф-ғәҙәттәрен, үҙҙәренең шәжәрәһен, иман нигеҙҙәрен өйрәнә икән. Көмөшҡоловтар буш ваҡыттарын милли уйындар уйнауға, йыр-моңға бағышлай. Уларҙың Салауат Баййегетов исемле туғандары Чечняла һәләк булған һәм уның исеменә кубок булдырып, уҡыусылар өсөн спорт ярыштары ойоштороп торалар. Кинйәбаевтар улдарына ҡурай эшләү, уйнау, балыҡсылыҡ, ә ҡыҙҙарына аш-һыу серҙәрен өйрәтһә, Латыповтар баҡсасылыҡ менән мауыға.
“Бындай шәп ғаиләләрҙе асҡан бәйгелә Күсей, Моҡас ауыл биләмәләре йәштәренең ҡатнашмай ҡалыуы ғына үкенесле”, — ти Әлфиә Латыпова. Шулай итеп, район конкурсына был төбәктән ике ғаилә – беренсе һәм икенсе урынды яулаусы Кинйәбаевтар менән Көмөшҡоловтар үткән. Уларға артабан да уңыш йылмайһын!
 
Айгөл Иҙелбаева.

“Киленемдең йылмайыуы ҡояштан...”
Килен ҡәйнә тупрағынан ярала... Быуаттар төпкөлөнән килгән мәҡәлгә ҡарап, халҡыбыҙҙың ни тиклем тапҡыр һүҙле булыуына тағы ла хайран ҡалаһың. Ысынлап та, ҡәйнәнең баҙнатһыҙ ғына яңы йортҡа килеп төшкән ҡыҙ баланы нисек ҡабул итеүе, киленсәктең был ғаиләнең йолаларын иғтибарға алыуы, үҙләштереүе йәш парҙың киләсәген билдәләй.
Районыбыҙҙа ҡатын-ҡыҙҙар советы һәм район китапханаһы иғлан иткән “Сабыр ҡәйнәләр, уңған килендәр” сараһы яныбыҙҙа ғына ни тиклем һоҡланғыс, уңған ханымдарҙың йәшәүен күрһәтте. Үткән аҙнала Темәс мәҙәниәт йортонда Түбә, Һаҡмар, Таһир, Түбәнге Иҙрис, Ҡуянтау, Темәс ауылдарының ҡәйнә-килендәре сәмле ярышҡа сыҡты. 


80 йәшен тултырыуға ҡарамаҫтан, сәхнәлә моңло йырҙарын һуҙып,тамашасыларҙың һөйөүен яулаған Мәфтуха инәй Хоҙайғолова килене Гөлсинә тураһында бик йылы һүҙҙәр әйтеп үтте. Ә инде Һаҡмар ауылынан килгән Ниғмәтуллиналар быуындар бәйләнешен күрһәтеп, ҡыҙы, әсәһе һәм өләсәһе бергә сығыш яһап, ғаиләләренең йолаларын, үҫтерергә яратҡан сәскәләре менән таныштыра алды. Шулай уҡ Һаҡмарҙан Зәйнуллиналар тураһында ла балалары бик йылы итеп һүҙ башланы.
Темәстән Яңылбикә инәй Ғарифуллина һәм килене Гөлгенәнең ҡул эштәре һоҡландырҙы. Шулай уҡ Яңылбикә инәйҙең: “Ҡәйнәләр сабыр булһа, килендәре уның янында йүгереп йөрөргә тейеш”, – тигән һүҙҙәре алҡышҡа күмелде. Ә бына Таһирҙан Фәриҙә инәй Ҡунаҡбаева һәм килене Сәриәнең дини йолаларға иғтибар биреүе, “бабай телдәрен йоторлоҡ аштарын да бешерәм” тип һамаҡлап үтеүе, киленсәктең мандолинала уйнауы бик сағыу булды.
Түбәнге Иҙристән Хафиза инәй һәм Айгөл Мусиналар тамашасыларҙы таҡмаҡ менән сәләмләне. Килен кешенең ҡәйнәһе тураһында: “Ул беҙҙең ғаилә карабының капитаны”, – тип ололауы, ә килен тураһында: “Үҙе Йомаштан, йылмайыуы – ҡояштан!” тигән һүҙҙәр ишетеү айырыуса күңелгә хуш килде.
Ҡуянтауҙан Миңзифа инәй Хәлитова һәм Эльвира Баймөхәмәтова был донъяла һәр ғаилә ауырлыҡтарға бирешмәй, уларҙы бергәләп еңеп, тик яҡшылыҡ, изгелек кенә ҡылып йәшәргә кәрәклеген һыҙыҡ өҫтөнә алды.
Килен-ҡәйнәләр ғаилә табыны, байрамдарҙы ниндәй һый-ниғмәт менән ҡаршы алыу серҙәре менән дә уртаҡлашты. Шуныһы һөйөнөслө, улар милли аш-һыуға ҙур иғтибар бирә икән. Бишбармаҡ, ҡаҙы, тултырма, ҡоротто әҙерләүҙең, сәк-сәк, төрлө бәлештәр бешереүҙең дә йөҙ төрлө ысулы булыуына инандыҡ.
Бәйгеселәргә Темәс ағинәйҙәре әҙерләгән тапҡыр һорауҙарға ла яуап бирергә тура килде. Килендәрҙең дә матур телле булыуы, юғалып ҡалмауы һөйөндөрҙө. Бынан тыш һәр ғаилә бай күргәҙмә эштәре лә әҙерләгән ине.
Район ҡатын-ҡыҙҙар советы конкурсҡа йомғаҡ яһап, һәр ғаиләгә бүләктәр әҙерләгән китапханасыларға, бағыусылар Б. Макаров, К. Низамов, С. Әүәлбаевҡа оло рәхмәтен белдерҙе. “Килен менән ҡәйнә татыу, бер һүҙле булған саҡта ғына тормошобоҙ яҡты, балаларыбыҙ бәхетле булыр”, – тине ул.
Шулай итеп, Темәстән Яңылбикә Ғарифуллина “Иң уңған ҡәйнә” титулына лайыҡ булды. Беренселеккә – Түбәнге Иҙрис, икенсегә – таһирҙар, өсөнсө урынға ҡуянтауҙар лайыҡ булды. Һәр ҡәйнә-килен төрлө номинацияларҙа еңеүсе тип табылды.
Был үҙенсәлекле конкурста сығыш яһаған килен-ҡәйнәләрҙең татыулығы, берҙәмлеге тағы ла нығыр, ғаилә ҡәлғәһенә ҡаҡшамаҫ көс бирер, тип ышанайыҡ.

Гүзәл ИҪӘНГИЛДИНА.
Автор фотоһында: Һаҡмарҙан Зәйнуллиналар сығыш яһай.

Һорау – яуап

“Престиж” - иң шәп ысул!
“Тиҙҙән картуф ултыртыу мәле етә. Уны колорадо ҡуңыҙынан һаҡлау өсөн йыл да төрлө препарат ҡулланабыҙ, әммә файҙаһы әҙ. Шул уҡ ваҡытта һуңғы осорҙа картуфлыҡты проволочник (ҡаты ҡорттар.– ред.) баҫты. Уларҙан нисек ҡотолорға? Берәй эффектлыраҡ препарат юҡмы икән?”
Баҡса миҙгеле башланыр алдынан редакцияға ошондай ише һорауҙар менән мөрәжәғәт итеүселәр күбәйҙе. Гәзит уҡыусыларыбыҙҙың был үтенесен беҙ, әлбиттә, яуапһыҙ ҡалдыра алманыҡ һәм мәсьәләгә аныҡлыҡ биреүен һорап муниципаль район хакимиәтенең үҫемлектәрҙе һаҡлау буйынса агрономы Н.И. Хәсәновҡа мөрәжәғәт иттек. Ул бына нимә тип яуап бирҙе:
– Ысынлап та, колорадо ҡуңыҙы һәм ҡаты ҡорттар баҡсасыға бик күп мәшәҡәттәр тыуҙыра, күп кенә уңышты юҡ итә. Тәүгеһе менән беҙ көрәшергә өйрәнеп барабыҙ, ә бына ҡаты ҡорттар менән иһә хәл икенсерәк. Ҡаты ҡорттар – сытырлаҡтар ғаиләһе ҡуңыҙҙары ҡарышлауыҡтары, күп ауыл хужалығы культураларының ҡурҡыныслы ҡоротҡостары. Уны юҡ итеүсе препараттар бар, әммә файҙаһы артыҡ шәптән түгел. Шуның өсөн колорадо ҡуңыҙынан һәм проволочниктан бер юлы ҡотолоу өсөн яңы препарат булдырылған һәм ул һынауҙы бик уңышлы үткән. Ул “Престиж” тип атала.
Препаратты нисек файҙаланырға? Сәсер алдынан орлоҡ өсөн тәғәйенләнгән картуф бүлбеләре ошо ағыу менән эшкәртелә, ул бер аҙ ваҡыт ятырға тейеш. Әйткәндәй, был препаратты ҡулланыу тәртибе менән беҙгә килгәндә ентекләп аңлатырбыҙ.
“Престиж”ды һатып алыу өсөн муниципаль район хакимиәтенең ауыл хужалығы бүлегенә (208-се бүлмә) мөрәжәғәт итеүегеҙ һорала.
 
А. Салауатов әҙерләне.

23 апр. 2012 г.

Яңылыҡтар

Уҡырға инергә теләүселәр өсөн
Санкт-Петербург дәүләт аграр университетына һәм Силәбе дәүләт агроинженерия академияһына маҡсатлы йүнәлтмә буйынса уҡырға инергә теләүселәрҙе 25 апрелгә тиклем муниципаль район хакимиәтенә (306-сы бүлмә) мөрәжәғәт итеүҙәрен йәки 3-10-33, 3-14-14 телефондарына шылтыратыуҙарын һорайбыҙ.
Муниципаль район хакимиәте.
 
Гимназия уҡырға саҡыра
Сибай гимназия-интернаты 6-сы, 7-се, 10-сы (профилле) кластарға уҡыусылар ҡабул итә. Әңгәмә 24 апрелдә 14 сәғәттә Баймаҡ ҡалаһы, Юбилей урамы, 21 адресы буйынса 105-се һөнәрселек лицейында уҙасаҡ. Үҙегеҙ менән шә-хесте раҫлаусы документ (тыуыу тураһында таныҡлыҡ йәки паспорт), ағымдағы уҡыу йылына (I-III сиректәргә) өлгәш табеле, портфолио алып килергә кәрәк. Белешмәләр өсөн телефон: 89378306541.
 
Мәрхәмәтлелек концерты
25 апрелдә ҡаланың 3-сө мәктәбе уҡыусылары Халыҡ ижады үҙәгендә киске сәғәт 7-лә мәрхә-мәтлелек концерты менән сығыш яһаясаҡ. Ошонда уҡ ата-әсәләр һәм уҡыусылар иғтибарына мәктәп формалары өлгөләре лә тәҡдим ителәсәк.
Билет хаҡы – 30 һум.

Ятып ҡалғансы, атып ҡал!
Башҡорт чаты шиғри бәйге иғлан итә. Кем ижад өлкәһендә беренсе аҙымын яһай, кем бер нисә йыл шиғыр яҙа, шулай уҡ кем китабын сығарып өлгөргән – бәйге һеҙҙең өсөн! Үҙегеҙҙең ижадығыҙҙы башҡаларға тәҡдим итегеҙ, уларҙың шиғырҙарын баһалағыҙ, тәнҡитләгеҙ, үрнәк алығыҙ!
Еңеүсегә бүләккә – ноутбук.
Белешмә өсөн адрес: vk.com/aitesh; телефон: 89063741636.
 
Л.Такаева.

Ҡабул итеүҙәр

Депутат халыҡҡа яҡын булырға тейеш
Ошо көндәрҙә Рәсәй Федерацияһы Дәүләт Думаһы депутаты С.Ш. Мырҙабаеваның ярҙамсыһы Әлмира Тәхи ҡыҙы Байтурина  граждандарҙы ҡабул итте. Уға район-ҡаланан төрлө һорауҙар менән 30 кеше мөрәжәғәт итте. Шуны билдәләп үтергә кәрәк, депутат ярҙамсыһы менән берлектә БР буйынса РФ “Йәш эшҡыуарҙар ассоциацияһы” рәйесе Ә.В. Ғабдрахманов, уның урынбаҫары Р.Р. Хилажев һәм БР буйынса РФ Юристар ассоциацияһы филиалы рәйесе Ф.Ғ. Исхаҡова ла үҙ эшен алып барып, халыҡҡа төрлө йүнәлештә аңлатмалар бирҙе.


Әлмира Тәхи ҡыҙы гәзитебеҙгә биргән интервьюһында: ”С.Ш. Мырҙабаева баш ҡаланан алыҫ урынлашҡан райондарҙа ҡабул итеүҙе йыш ойоштора. Сөнки күп кешеләрҙең Өфөгә барырға ваҡыты йәки мөмкинселеге юҡ. Уңайҙан файҙаланып, беҙгә телефон аша һәм хат менән дә мөрәжәғәт итеп булыуын әйткем килә. Беҙҙең телефон 276-20-14, Өфө ҡалаһы, Цюрупа урамы, 17-се йортта урынлашҡанбыҙ. Әйткәндәй, беҙ күпселек осраҡта хаттар менән эшләйбеҙ. Һәр кемдең үҙ ҡайғыһы, проблемаһы. Шулай ҙа ҡабул итеүҙәр, хаттар, телефон бәйләнеше аша беҙ шуны аңланыҡ: күпселек осраҡта граждандарҙың үҙ хоҡуғын белмәүе аңлашылмаусанлыҡтар тыуҙыра. Беҙ бер мөрәжәғәтте лә иғтибарһыҙ ҡалдырмайбыҙ. Кешеләрҙе һаулыҡ, дауаланыу, торлаҡ, эшкә урынлашыу, балаларына белем биреү һ.б. мәсьәләләр борсой. Депутатҡа ниндәй һорауҙар менән мөрәжәғәт итеүгә ҡарап, тотош Рәсәй күләмендә закондар ҡабул ителеүен дә күҙ уңынан ысҡындырырға ярамай. Сөнки юғары власть халыҡ менән аралашмайынса уларға кәрәкле законды ҡабул итә алмай”, – тине.

Төҙөкләндереү

Халыҡ экологик өмәгә сыҡты
 
Ҡалала көндәр йылыныу менән экологик өмәләр башланды. Оҙон ҡыш буйы ҡар аҫтында ҡалған сүп-сарҙан арыныр өсөн учреждение, предприятие, ойошма коллективтары үҙ биләмәләрендә аҙна һайын “таҙа кесаҙна”ға сыға. 


19 апрелдә ҡаланың һәр мөйөшөндә өмәселәрҙе күрергә була ине. Был сарала мәктәп уҡыусылары ла әүҙем ҡатнашты. Баймаҡ ҡала дауаханаһы, мәғариф учреждениелары, БТИ, “Баймаҡ ҡойоу-механика заводы” ААЙ-һы, китапхана, “УралСиб” банкы, халыҡ ижады үҙәге, Пенсия фонды һәм башҡа хеҙмәт коллективтары өмәлә ихлас ҡатнашты. Ә бына “Восток” энергия-тәьмин итеү компанияһы коллективы быйыл беренсе тапҡыр шундай өмәгә сыҡҡан! Ленин, Тыныслыҡ урамдарында урынлашҡан сауҙа нөктәләре был саранан ситтә ҡала.


Шәхси ихаталарҙағы ҡыйҙы дөйөм ҡыйлыҡҡа сығарыу өсөн предприятиеларҙан транспорт бүленәсәк. Үҙәк ҡала дауаханаһы (тел. 3-21-61) – Ниғмәти, Зөлҡәрнәев, Урман, Бабич, Дәүләтшина, район элемтә үҙәге (тел. 3-17-57) – Калинин, Гагарин, Башҡортостан, Титов, Копылов, “БРСУ” МУП-ы (тел. 2-14-44) – Белов, Хоҙайбирҙин, Шайморатов, Иҙелбай, Ирәндек, Аҡташ һәм ГРП микрорайоны, “Йылылыҡ селтәре” ЯСЙ-һы (тел. 3-15-51) – Крәҫтиәндәр, С.Юлаев, Ветеринар, Ғафури, Йолалы, АТП (тел. 2-26-36) – Ленин, Горький, Свердлов, Фәйзи, Журавлев, “БЛМЗ” ААЙ-һы (тел. 3-36-52) – К.Маркс, Р. Люксембург, Куйбышев, Чапаев, “Баймаҡ ПМК-һы” ЯСЙ-һы (тел. 3-14-19) – М.Кәрим, Р.Яхин, Ишморатов, Буранбай сәсән, 105-се һөнәрселек лицейы (тел. 3-16-53) – Юбилей, Артамонов, Б.Вәлид, Гвардия, “БИП “Комфорт Плюс” ЯСЙ-һы (тел.  3-16-45) – Таналыҡ, Пименов, Миңлеғолов, Коммунистик, Чайкина, “Урал аръяғы” МТС-ы (тел. 3-34-56) – “Шанхай” микрорайоны, ДРСУ (тел. 3-34-54) – Азатлыҡ, Гуревич, Чернышевский, Каширин, район электр селтәре (тел. 3-32-28) Энергетиктар, Рудник, Пушкин урамдарында эшләйәсәк. Үрҙә күрһәтелгән телефондар аша алдан заявка бирергә кәрәк буласаҡ. Сүп-сарын һәр кем үҙе тейәйәсәк.
 
Лилиә ТАКАЕВА.

Рәсми бүлек

Район Советы ултырышы була
25 апрелдә сәғәт 11-ҙә халыҡ ижады үҙәгендә Баймаҡ районы муниципаль район Советының ултырышы була. Унда түбәндәге һорауҙар ҡараласаҡ:
  1. Районда шәхси ярҙамсы хужалыҡтарҙың үҫеше һәм уларға ярҙам күрһәтеү; «Башҡортостан Республикаһында граждандарҙың шәхси ярҙамсы хужалыҡтары тураһында»ғы БР Законының һәм «2010-2012 йылдарҙа  Башҡортостан Республикаһында шәхси ярҙамсы хужалыҡтарҙы үҫтереү» республика программаһының районда тормошҡа ашырылыу барышы.
  2. Уҡыусылар һәм үҫмерҙәр менән йәйге һауыҡтырыу эштәрен ойоштороу, йәйге осорҙа уҡыусыларҙы эш менән тәьмин итеү.
Ултырышҡа муниципаль район Советы депутаттары, ауыл биләмәләре башлыҡтары һәм эштәр идарасылары, хужалыҡ, предприятие, учреждение, ойошма етәкселәре, мәктәп директорҙары, балалар баҡсалары мөдирҙәре, ауыл мәҙәниәт йорттары директорҙары һәм мөдирҙәре, фельдшер-акушерлыҡ пункттары мөдирҙәре, имам-хатиптар, киң мәғлүмәт саралары вәкилдәре саҡырыла.

Дәүләт ярҙамы

Техникаға – субсидия
БР Ауыл хужалығы министрлығы приказы нигеҙендә “Баймаҡ” мәғлүмәт-консультация үҙәге белгестәре һатып алынған яңы ауыл хужалығы техникаһы өсөн түгелгән сығымдарҙың бер өлөшөн ҡаплауға субсидия юллауҙы башланы. Ул 2012 йылда ауыл хужалығы тауары етештереүселәре тарафынан тулы хаҡына һатып алынған ауыл хужалығы техникаһына бирелә. Ставка күләме Ауыл хужалығы министрлығы тарафынан раҫланған номенклатураға ярашлы билдәләнә (әммә техниканың дөйөм хаҡының 40 процентынан күберәк булырға тейеш түгел).
2012 йылда техника һатып алған һәм уны быйыл алырға йыйынған ауыл хужалығы тауары етештереүселәре (АХК, ЯСЙ, МУП, ШП, КФХ) “Баймаҡ” мәғлүмәт-консультация үҙәгенең белгес-эксперты Ф.Ғ. Баййегетовҡа субсидия юллау өсөн мөрәжәғәт итергә тейеш. Шулай уҡ банктар аша техниканы кредитҡа алырға теләүселәрҙең үҙәктең инженеры У.Р. Ғәйнуллинға килеүҙәре һорала. Унда улар кәрәкле консультация аласаҡ һәм тәүге иғәнәне күсереү өсөн завод дилерҙары менән килешеүҙәр төҙөйәсәк.

Эшҡыуар ҙа ярҙамһыҙ ҡалмай

“2012 йылда Баймаҡ районы муниципаль районында бәләкәй һәм урта эшҡыуарлыҡ субъекттарын үҫтереү” программаһына ярашлы, бәләкәй эшҡыуарлыҡ субъекттарына субсидиялар бирелә. Финанс ярҙамы дәүләт теркәүе үҙәккә мөрәжәғәт иткән ваҡыттан бер йылдан артмаған, иҡтисади эшмәкәрлектең өҫтөнлөклө йүнәлешен үҫтереүгә һалынған үҙ саралары, бизнес планда билдәләнгәнсә һәм ҡаралғанса,  һоралған саралар суммаһының кәмендә 25 проценты күләмендә булғанда бирелә.
 
“Баймаҡ” мәғлүмәт-консультация үҙәге.

Бөйөк Еңеүгә дан!

Күпме саҡрымдар үтелгән...
 
Был шиғыр юлдарының авторы – Баймаҡ районы Ишмөхәмәт ауылынан 1943 йылдың мартында Бөйөк Ватан һуғышына киткән гвардия өлкән сержанты Ибраһим Әхмәтшәриф улы Бейешев. Дәһшәтле яу яланында һуғышҡан Ибраһим ағайға ни бары 18 йәш кенә була. Уның тураһында иҫтәлектәр, көндәлектәр минең ҡулымда һаҡланып ҡалды. Ибраһим минең бер туған ағайым ине. Яугирҙарыбыҙҙы онотмайыҡ, батырлыҡтары мәңгелек һаҡланһын, уларға дан йырлайыҡ, тигән маҡсатта был мәҡәләмде яҙырға булдым.

Һаулыҡ һаҡлау

Йыл һайын Европала иммунизациялау аҙналығын үткәреү йолаға инеп ҡалды. Быйыл был сараны уҙғарыу 21-27 апрель көндәренә билдәләнгән.
Вакцинацияны эшләтеү мотлаҡмы? Халыҡ теүәл йөрөймө? Ваҡытында йөрөмәү нимәгә килтерә? Ошо һәм башҡа һорауҙарға яуап алыу маҡсатында үҙәк ҡала дауаханаһының баш врачы урынбаҫары Ш.Т. ӘбдрӘхимовҡа мөрәжәғәт иттек.


Вакцинация яһатыу мотлаҡ

– Шәүкәт Тәүфиҡ улы, вакцинация яһатыу ни өсөн кәрәк?
– Шуны әйтеп үтергә кәрәк, вакцинацияланғандарҙың һаны күп булған һайын ауырыусылар әҙәйә. Бөгөнгө көндә районда эпидемиологик хәлдең торошо яҡшы ғына. Шулай ҙа 2010 йылда беҙҙең илгә Тажикстан республикаһынан индерелгән полиомиелит вирусы әле булһа ла иҫтә. Ул йылды 700 ауырыу теркәлгәйне, шуларҙың 15-е был донъя менән хушлашты. 


– Былар нимәгә килтереүе бар?
– Полиомиелит вирусы зәғифлеккә, пароксизмаль фалиж, йәиһә үлемгә килтерһә, ҡыҙылса сире киҫкенләшеп китеүе һәм шулай уҡ үлем менән тамамланыуы ҡурҡыныс тыуҙыра.

Халыҡ иғтибарына

Бәләкәй суднолар буйынса дәүләт инспекцияһы:
теркәү, техосмотр, талаптар һәм ҡағиҙәләрБилдәле булыуынса, бәләкәй суднолар буйынса дәүләт инспекцияһында дәүләт теркәүе үткәндән һуң ғына бәләкәй суднолар менән идара итергә була. Шулай уҡ судно билетында йыл һайын техник күҙәтеү үтеү тураһындағы билдә һәм техник талон булыуы ла мотлаҡ. Тимәк, моторлы кәмәләрҙе һәм катерҙарҙы тәүге сиратта бәләкәй суднолар буйынса дәүләт инспекцияһында теркәргә, уларҙың хужаларына имтихан бирергә һәм судно йөрөтөүсе танытмаһы алырға кәрәк.


Мотлаҡ теркәлергә тейеш:
  • двигателе 75 ат көсөнән күберәк ҡеүәтле диңгеҙ катерҙары;
  • стационар двигателе 75 ат көсөнән күберәк катерҙар;
  • ҡеүәтенә ҡарамаҫтан, аҫылмалы моторлы кәмәләр;
  • һыу мотоциклдары (гидроциклдар);
  • елкәнле-моторлы суднолар;
  • 100 кг һәм унан күберәк ауырлыҡҡа иҫәпләнгән ишкәкле кәмәләр;
  • ауырлығы 225кг һәм күберәк булған өрөп тултырмалы резина йәки ПВХ кәмәләр;
  • 150 кг һәм унан күберәк ауырлыҡҡа иҫәпләнгән байдаркалар.

20 апр. 2012 г.

Яңылыҡтар

Ҡала Советы ултырышы була
20 апрелдә көндөҙгө сәғәт 3-тә мәғариф бүлегенең ултырыштар залында Баймаҡ ҡала Советының ултырышы була. Сараға Баймаҡ ҡала Советы депутаттары, ҡаланан һайланған муниципаль район Советы депутаттары, предприятие, ойошма һәм учреждениелар етәкселәре, киң мәғлүмәт саралары вәкилдәре, эске эштәр бүлегенең участка хеҙмәткәрҙәре, мәктәп директорҙары, балалар баҡсаһы мөдирҙәре, өҫтәмә белем биреү учреждениелары етәкселәре, урам һәм йорт комитеттары рәйестәре саҡырыла.

Бөйөк Еңеү хөрмәтенә

6-7 майҙа “2011-2015 йылдарҙа Рәсәй Федерацияһы граждандарына патриотик тәрбиә биреү” дәүләт программаһы нигеҙендә Еңеү көнөнә һәм ике тапҡыр Советтар Союзы Геройы Муса Гәрәевтың тыуыуына 90 йыл тулыуға арналған республика автоуҙышы үтәсәк. Унда ДОСААФ-тың Урал аръяғы бүлексәләре ҡатнашасаҡ. 6 майҙа колоннаның Белорет, Әбйәлил, Баймаҡ, 7 майҙа – Сибай ҡалаһы һәм Хәйбулла районынан үтеүе көтөлә.
     
Гимнастика буйынса ярыш
Яңыраҡ Баймаҡ лицей-интернатында Башҡортостан Республикаһы уҡыусылары араһында XIV спартакиада сиктәрендә художестволы гимнастика буйынса өсөнсө зона этабы үтте. Унда көньяҡ-көнсығыш төбәк спортсылары – 5-6-сы класс уҡыусылары “С” ауырлыҡ категорияһында ярышты. Һөҙөмтәлә беренсе урынды Белорет, икенсене – Баймаҡ, өсөнсөнө Межгорье алды. Гимнастик һикереүҙә шәхси беренселектә 3-сө мәктәп уҡыусыһы Динислам Солтангәрәев III урын яуланы.
А. Ишназаров.

Хроника
Муниципаль район хакимиәтенең мобилизация әҙерлеге буйынса әйҙәүсе белгесе итеп быға тиклем эске эштәр органдарында эшләгән Кинйәбаев Вячеслав Фәрит улы тәғә-йенләнде.
Муниципаль район хакимиәтенең мобилизация әҙерлеге буйынса әйҙәүсе белгесе булып эшләгән Аҡсабаев Азат Абрар улы үҙ теләге менән вазифаһынан бушатылды.

Сәсеү - 2012

Районда ауыл хужалығы тармағының иң яуаплы кампанияларының береһе – яҙғы баҫыу эштәре старт алды. Ленин исемендәге, “Таналыҡ”, “Аҡморон”, “Октябрь”, “Рассвет”, “Байҡара”, “Новатор-Баймаҡ” хужалыҡтары, “Баймаҡ” ғилми-производство берекмәһе, “Урал аръяғы” МТС-ы күп йыллыҡ үләндәрҙе тырматыуға төштө. Был эш бөтәһе 1195 гектарҙа башҡарылған. Уның иң күп өлөшө Ленин исемендәге, “Таналыҡ” хужалыҡтарына, МТС-ҡа тура килә. Ленин исемендәге АХК дым ҡаплау эшен дә башланы, күләм 100 гектар тәшкил итә.
Район буйынса 785 тонна орлоҡ ағыуланған. “Йылайыр”, “Октябрь”, “Урал”, Салауат исемендәге хужалыҡтарҙа, “Баймаҡ” ғилми-производство берекмәһендә был эшкә әле булһа тотонмағандар.
Барлығы 94,9 тонна дизель яғыулығы, 4,6 тонна бензин тупланған.
Шуныһы һөйөнөслө, Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәтенең хәстәрлеге менән быйыл яҙғы баҫыу эштәрен үткәреүгә беҙҙең районға 51 млн һум аҡса бүленә. Ул минераль ашламалар, иген һәм мал аҙығы культураларының элиталы һәм юғары репродукциялы орлоғо, ағыулау препараттары һатып алыуға йүнәлтеләсәк. Был иһә яҙғы баҫыу эштәрен ойошҡанлы атҡарып сығыу һәм яҡ-шы уңыш алыу мөмкинлеге бирер, тигән ышаныс бар.


Баҫыу эштәрен тиҙләтеү мөһим
А.С. Йыһаншин төбәк райондары етәкселәренә шундай бурыс ҡуйҙы
Кисә муниципаль район хакимиәтендә БР ауыл хужалығы министрының беренсе урынбаҫары А.С. Йыһаншин етәкселегендә яҙғы баҫыу эштәрен үткәреү стратегияһына арналған төбәк кәңәшмәһе үткәрелде. Уның эшендә төбәк райондарының хакимиәт башлыҡтары, ауыл хужалығы бүлеге начальниктары ҡатнашты.