30 мая 2012 г.

Яңылыҡтар

Төрөк шиғырҙары – башҡорт телендә

Стамбул ҡалаһында билдәле төрөк шағиры Юнал Карҙың “Ҡош телендәге серенада” тип аталған шиғырҙар йыйынтығы баҫылып сыҡты. Уның әҫәрҙәре донъяның 25 теленә тәржемә ителгән. Был китапта шағирә Лилиә Һаҡмар һәм Әхәт Салихов тарафынан башҡортсаға тәржемә ителгән шиғырҙар ҙа урын алған.

Яҙыусылар менән осрашабыҙ

Мерәҫ ауыл китапханаһында Баймаҡ районы яҙыусылары ижадына арналған аҙналыҡ үтте. Унда А.Игебаев, У.Мостафин, Т.Ғариповаларҙың әҫәрҙәре буйынса китапхана дәрестәре булды. Шулай уҡ яҡташ шағирҙарҙың ижады буйынса шиғыр бәйгеһе ойошторолдо. Ошо арала Фәниә Кәримова менән осрашыу үтәсәк.
Аҙналыҡты ойоштороуға ярҙам иткән мәктәп администрацияһына, уҡытыусылар Д.Ғ. Мырҙағәлина һәм М.Ф. Ямантаеваға рәхмәтемде еткерәм.
Д. Яхина, ауыл китапханасыһы.

Һауынсылар ярыша

Бөгөн Салауат исемендәге АХК-ның “Шөгөр” йәйләүендә һауынсыларҙың һәм техник-осеменаторҙарҙың район конкурсы ойошторола. Унда малсылар теоретик һәм практик белемдәрен күрһәтәсәк. Семинар-кәңәшмәлә шулай уҡ малсылыҡ тармағының биш айлыҡ эшенә йомғаҡ яһаласаҡ.

Һөт комбинаты төҙөлә

Темәс ауылында Урал аръяғын иҡтисади үҫтереүҙең уртаса сроклы комп лекслы программаһын тормошҡа ашырыу сиктәрендә район өсөн мөһим объект – һөт комбинаты төҙөлә. Объекттың генподрядсыһы – “Баймаҡ ПМК-һы” ЯСЙ-һы тарафынан бында буласаҡ бинаның нигеҙен күтәреү тамамланған, әле металл конструкцияларын монтажлау бара. Был участкала 1,2 млн һум үҙләштерелгән дә инде. Производствоны быйыл файҙаланыуға тапшырыу маҡсат итеп ҡуйыла.

Тәжрибә уртаҡлашып

Үткән аҙнала райондың ауыл хужалығы предприятиелары етәкселәре Әбйәлил районының “Красная Башкирия” АХК-һына сәфәр яһаны. Унда аграрийҙар төбәктә генә түгел, ә республикала алдынғы хужалыҡтың эшмәкәрлеге менән яҡындан танышты. Был кооператив ауыл хужалығы производствоһын ойоштороуҙа ҙур ҡаҙаныштарға өлгәшә, алдынғы технологияларҙы уңышлы файҙалана, үҫемлекселектә нуль технологияһын ҡулланып, һоҡланғыс уңыштарға ирешә. Cәфәрҙән беҙҙекеләр ҙур тәжрибә туплап ҡайтты. Ошо арала хужалыҡҡа агрономдар ҙа барасаҡ.

А. Мөхәмәтшин.

Хәрби йыйын

Егеттәр әрмегә әҙерләнә


Кисә Бәхтигәрәй ауылы эргәһендә йыл да ойошторолоусы, үҫмер егеттәрҙе бар яҡтан һынаусы сара – хәрби ялан йыйындары асылды.

Һөйөнөслө яңылыҡ

Басайҙа ла мәсет асылды


Районда тағы ла бер иман йорто ҡалҡып сыҡты – Басай ауылы уның манараһынан түгелгән нурға сорналды. Ауыл халҡы әйтеүенсә, бында электән мәсет булмаған. Бары тик бер өйҙөң мөйөшөндә генә намаҙ уҡыу өсөн урын булған. Уны ла ситтән килгән ҡаҙаҡтар яндырып киткән.
Төҙөлөш эштәре былтыр майҙа башлана. Теүәл бер йыл тигәндә күмәк көс менән мәсет файҙаланыуға тапшырыла. Уны асыу тантанаһында муниципаль район хакимиәте башлығы И.Х. Ситдыҡов, Хөрмәтулла хәҙрәт Буранбаев, Баймөхәмәт хәҙрәт Ғиззәтуллин, Сибай ҡалаһының “Тәҡүә” мәсете имам-хатибы Әғләметдин хәҙрәт Ғәзизов ҡатнашты. Шулай уҡ мөбәрәк был байрамға Әбйәлил районынан һәм күрше ауылдарҙан имам-хатиптар, тамырҙары Басай менән тоташҡандарҙың барыһы ла йыйылды. Ауыл старостаһы Илдар Зәйнуллин мәсетте асыу тантанаһында барыһына ла рәхмәттәрен еткерҙе.

Күсмә вымпел тапшырылды

Баймаҡ ҡалаһында экологик өмәләр ойоштороуға ҙур иғтибар бирелә. Тирә-яҡ мөхитте сүп-сарҙан таҙартыу, төҙөкләндереү, йәшелләндереү – һәр ваҡыт актуаль мәсьәләләрҙең береһе.
 

Ҡала учреждениелары, ойошма-предприятиелары араһында иғлан ителгән төҙөкләндереү буйынса конкурс дауам итә. Уҙған аҙна аҙағында май айы өсөн уның тәүге һөҙөмтәһе иғлан ителде. Шулай итеп, Баймаҡ ҡала биләмәһе башлығының күсмә вымпелы Пенсия фонды идаралығына тапшырылды. Бөгөн был учреждение ҡалабыҙҙың бер биҙәге. Ихатаһынан уҡ бында уңған хужа ҡулы һиҙелә: һәр ҡайҙа тәртип һәм таҙалыҡ, ә сәскәләрҙең һуң, ниндәйе генә юҡ! Пенсия фонды идаралығы коллективы күсмә вымпелға хаҡлы рәүештә лайыҡ.
 
Киләһе айҙа төҙөкләндереү буйынса вымпелды кем алыр?

Лилиә ТАКАЕВА.

Беҙҙең интервью

Ышанысҡа нигеҙләнгән страховка


Йорттарҙы, фатирҙарҙы, йорт йыһаздарын страховкалау халыҡтың йәшәү кимәле менән туранан-тура бәйле. Әлеге ваҡытта был страховка төрө ҙур һорау менән файҙалана.
Страховкалау баҙарының ошо сегменты үҫеше өсөн халыҡтың был тәңгәлдәге мәҙәнилегенең тейешле кимәлдә булыуы шарт. Күп кенә милек хужалары үҙ-үҙенә саманан тыш ныҡ ышана, страховкалауҙың, уның принциптарын һәм кәрәклеген аңламай. Бөгөн беҙҙең һорауҙарға БР буйынса “Росгосстрах” ЯСЙ-һы филиалының Баймаҡ ҡалаһындағы агентлығы етәксеһе З.Р. Сәйетова яуап бирә.

Кеше яҙмыштары

Тормошо “Кәмһетелгәндәр”ҙән һис кәм түгел, йәки Уны “Горняк” тип йөрөткәндәр


– Минең атайым мулла булған, Таулыҡайҙа Хәлил хәҙрәттә белем алған. Колхозлашыу осоро башланғас, бөтә нәмәне тартып алып, төрмәгә ебәргәндәр. Белоретта алты ай ултырып ҡайтты, – тип ауыр бала саҡ хәтирәләренә бирелде Әхиәт Ғәйетбаев олатай. – Беҙ һигеҙ бала – алты ул, ике ҡыҙ үҫтек. Беҙҙе ҡыуып сығарып, өйөбөҙҙө Беренсе Этҡол ауылына мәктәп иттеләр. Өйһөҙ тегендә-бында көн иттек инде. 1933 йылда Ғәҙелбайҙа йәшәнек. Атайым, ағайҙар старатель булып эшләне. Ә 1937 йылда Таналыҡ ауылы янындағы Күлйортауға күстек. Уны Йылҡыбай ауылы тип тә йөрөттөләр. Унда атайымдар алтын йыуҙы. Тормошобоҙ бөтәйеп, һыйыр, ат тота башланыҡ. Мин 2-се класта уҡығанда, атайымды Буранбайға ураҙа ғәйетенә алып киттеләр. Шунда айыт уҡып торғанда, 2 милиционер, 2 коммунист, 1 комсомол килеп инеп уны ҡулға алғандар, Баймаҡ төрмәһенә ултыртҡандар. Шул китеүҙән атайым ҡайта алманы. Уны 1940 йылда атҡандар. 1982 йылда район гәзитендә атылып, аҙаҡ аҡланыусы 50 кешенең исемлеге сыҡты. Унда минең атайым да бар ине...
Йосоп Ғәйетбаевты шулай ҡулға алғас, ғаиләһе эт күрмәгәнде күрә, эш бирмәй ыҙалаталар. Бөйөк Ватан һуғышы башланғас, 4 улы ла һуғышҡа китә. Шуларҙың берәүһенә генә тыуған яҡтарына имен ҡайтыу насип була...
 

Уттан һаҡланығыҙ!

Янғындар йышайҙы

Һуңғы ваҡытта Баймаҡ районы һәм Баймаҡ ҡалаһы биләмәһендә янғын сығыу осраҡтары ҡырҡа артты. Апрель һәм май айҙарында ғына 18 янғын сыҡҡан, был уҙған йыл күрһәткестәре менән сағыштырғанда 14-кә күберәк. Биш кеше йәрәхәтләнгән. Янғын башлыса шәхси йорттарҙа һәм хужалыҡтарҙа сыҡҡан. Унан 2186500 һумлыҡ зыян килгән (былтыр 758000 һум булған). Төп сәбәп – ут менән һаҡһыҙ эш итеү, шул иҫәптән тәмәке тартыу һәм балалар шуҡлығы, электр ҡорамалдарын дөрөҫ урынлаштырмау һәм файҙаланмау, шулай уҡ ут төртөү.

Проблема күтәрәбеҙ

Был хәлде нисек аңларға?


“Хөрмәтле гәзит уҡыусылар! 2012 йылдың икенсе яртыһына “Һаҡмар”ға яҙылып ҡалығыҙ!” “15 майҙан 20-һенә тиклем “Йәшлек”кә яҙылып ҡалығыҙ! ”Тағы: “Хөрмәтле гәзит уҡыусылар, ҡәҙерле дуҫтар, “Йәшлек”кә арзан хаҡҡа яҙылып ҡалығыҙ!”
Бик матур белдереүҙәр, шулай бит, ҡәҙерле гәзит уҡыусылар. Ауылдарҙа, бигерәк тә Сәйғәфәрҙә халыҡ баҫмаларға ҙур теләк менән әүҙем яҙыла. Ә бына гәзиттә гәзит-журналдарҙы ваҡытында алаһығыҙмы, яңылыҡтар менән нисек танышаһығыҙ, тигән һорауҙарҙы бер ваҡытта ла күргәнем юҡ.
Һуңғы айҙарҙа 10-12 урамдан торған Сәйғәфәр ауылында урам һайын күршеләрҙең ҡысҡырышыуы көсәйҙе. Ниндәй ҡысҡырышыу тиһегеҙме?
Бына ошондай:
– Әй, күрше! Бөгөн кесе йома, һеҙгә гәзит килдеме?
– Юҡ, үткән шәмбелә ике һанды бергә алғайным, башҡа юҡ әле.
– Ә миңә был аҙнала бер һан да килмәнесе...
Свет-газға ла түләү ҡағыҙҙары һуңлай, йә магазиндарға ҡалдырып китәләр, шунан килеп алығыҙ, тип оран һалалар. Ә бит уларына ваҡытында түләмәһәң, айҙың 20-һенә тиклем һүндерәләр, йә һүндерәбеҙ тип “ҡысҡыра” башлайҙар. Һорау тыуа – ә ҡайҙа түләргә?! Быға тиклем беҙҙең ауылдың почта таратыусыһы – Байсыуаҡова Нурбикә бик яҡшы эшләне. Ҡышын ҡар-буранда, яҙын-көҙөн бысраҡ-батҡаҡта ла гәзит-журналдар ваҡытында таратылды. Түләүҙәрҙе өйҙән йөрөп йыйып алды. Бер ниндәй тотҡарлыҡ булманы.

2012 – Рәсәй тарихы йылы

Күк Ирәндектең ҡыйыу бөркөтө

Советтар Союзы Геройы Тәфтизан Таһир улы
Миңлеғоловтың тыуыуына 90 йыл


Советтар Союзы Геройы Тәфтизан Таһир улы Миңлеғолов 1922 йылдың 29 майында Йылайыр кантоны Темәс өйәҙенең (хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Баймаҡ районы) Күсей ауылында ярлы крәҫтиән ғаиләһендә тыуа. Уның атаһы Таһир Миңлеғолов революцияға тиклем төрлө эштәр башҡарып көн күргән. Революциянан һуң колхоз ойошторолғас, ул колхозға инә һәм ең һыҙғанып эшләй башлай. Таһир бабай эш һөйөүсән, ғәҙеллекте яратыусан була.

28 мая 2012 г.

Һөйөнөслө яңылыҡ

Беҙҙең район Советы –иң яҡшылар иҫәбендә


23 майҙа Өфө ҡалаһында БР Дәүләт Йыйылышы –Ҡоролтай йортоноң бәләкәй залында “Башҡортостан Республикаһының иң яҡшы муниципаль берәмеге” республика конкурсы лауреаттарын бүләкләү тантанаһы үтте.
Дүртенсе йыл рәттән ойошторолған был сарала ҡатнашыусылар һаны йылдан-йыл арта бара, 2011 йылда 100-ләгән, йәғни республиканың барлыҡ  муниципалитеттары ла ҡатнашҡан. Конкурс республикала урындағы үҙидараны реформалауҙы үҫтереү, был өлкәләге ыңғай тәжрибәне асыҡлау һәм таратыу, иң яҡшы муниципаль хеҙмәткәрҙәрҙе билдәләү, ошо һөнәр эйәләренең престижын күтәреү маҡсатында “Башҡортостан Республикаһының муниципаль берәмектәр Советы” ассоциацияһы һәм БР Президенты эргәһендәге урындағы үҙидара буйынса Совет тарафынан ойошторола.
Уҙған йыл һөҙөмтәләре буйынса беҙҙең муниципаль район Советы “Муниципаль райондар араһында иң яҡшы вәкиллекле орган” номинацияһында беренсе урын яуланы һәм диплом менән бүләкләнде. Советтың еңел булмаған эшендә киләсәктә лә уңыштар, яңынан-яңы үрҙәр теләп ҡалабыҙ.

С. Кейекбирҙина.

Боронғо кәсепкә – яңыса ҡараш


18 майҙа Бөрйән районының Ғәҙелгәрәй мәктәбендә Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәтенең 2011 йылдың 27 авгусындағы “Урал аръяғында 2012 йылға ҡортсолоҡто үҫтереү тураһында” 949-сы бойороғон тормошҡа ашырыу буйынса сараларҙың календарь планын үтәүгә арналған кәңәшмә үтте.

27 май – Дөйөм рәсәй Китапханалар көнө

Әминә Сафа ҡыҙы Мәһәҙиева ошо көндәрҙә оло юбилейын билдәләй. Китапханасы һөнәренә 25 йыл ғүмерен бағышланы ул. Үҙе эшләгән осорҙа Темәс ауылы китапханаһын мәғрифәт һәм мәҙәни усаҡҡа әйләндерҙе. Ошо хеҙмәте өсөн Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ орденына лайыҡ булды. Бөгөн дә хөрмәтле ветераныбыҙ йәштәргә өлгө, балаларына терәк, илһамлы иман  таратыусы булып сафта ҡала.


Темәс ауыл Советы ауыл биләмәһе хакимиәте, ветерандар советы, китапханасылар китапханалар системаһы ветераны, Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры Мәһәҙиева Әминә Сафа ҡыҙын ихлас йөрәктән 75 йәшлек юбилейы менән ҡотлай. Һаулыҡ, бәхетле ҡартлыҡ теләй.

Инвестфорумдың төп маҡсаты – эш урындары булдырыу

“25 – 20” стратегияһы: инструменттар, ресурстар һәм тормошҡа ашырыу” тип аталған төбәк-ара инвестиция форумы 8-9 июндә Сибай ҡалаһында үтәсәк.

Һабантуй-2012

Бәйгегә саҡырабыҙ!


9 июндә йәмле Граф күле буйында
халҡыбыҙҙың гүзәл байрамы – “Һабантуй-2012” тамашаһы үтәсәк.

Унда, башҡа спорт ярыштары һәм милли саралар менән бер рәттән, ат спорты ярыштары ла ойошторола.
Ат бәйгеһендә 6 заезд уҙғарыла:
  • менге һәм ҡатнаш ҡанлы тоҡом аттары араһында;
  • өлкән йәштәге башҡорт тоҡомло аттар араһында;
  • 3 йәшкә тиклемге башҡорт тоҡомло аттар сабышы;
  • аламан бәйге (төрлө тоҡомло аттар ҡатнаша ала);
  • юртаҡтар ярышы;
  • хужалыҡ етәкселәре, ауыл биләмәләре башлыҡтарының һәм белгестәренең атта сабышыуы.
  •  


Ат спорты ярыштарында ҡатнашыусыларҙан түбәндәге документтар талап ителә:
  • атҡа ветеринар белешмә;
  • һыбайлыға һәм атҡа страховка таныҡлығы;
  • баш кейеме (каска);
  • медицина белешмәһе;
  • һыбайлының ата-әсәһенең һәм мәктәп администрацияһының ризалығы;
  • техник хәүефһеҙлек буйынса инструктаждың булыуы (белешмәләр өсөн 3-16-19; 2-10-88 телефондарына шылтыратырға).


Ойоштороу комитеты.

27 май – Дөйөм рәсәй Китапханалар көнө

Һөнәри байрамыбыҙ менән!

Бөтә, ти донъя малы, мәңге тормай.
Белем бөтмәй, юйылмай.

                                                 Ш. Бабич.



90 йыллыҡ тарихы булған Баймаҡ район китапханаһын меңәрләгән белем шишмәһе – китапты үҙендә туплаусы, уҡыусыларҙың күңелен рухи аҙыҡ менән һуғарыусы бөтмәҫ-төкәнмәҫ хазиналар һаҡлаусы диңгеҙгә тиңләп була.

Матурлыҡты юлдаш итеп


Матурлыҡты, гүзәллекте күҙҙәре менән генә түгел, йөрәге менән дә тойоп йәшәүсе, һүҙҙәрҙең тәмен, ҡәҙерен белгән нескә күңелле Айгөл Сөләймән ҡыҙы Мырҙабулатова быйыл һөнәри байрамын үҙенең алтын юбилейы  менән ҡаршылай.

Беҙҙең китапханасы Зилә

Китапхананы хаҡлы рәүештә белем усағы тип йөрөтәләр. Уның йылыһын кешеләргә еткереү өсөн китапханасыларға күп көс һалырға тура килә.
9 меңдән ашыу китап фонды булған Таулыҡай ауылы китапханаһын Күсәрбаева Зилә Азамат ҡыҙы етәкләй. Замана технологиялары үҫешкән саҡта ла белем усағынан кеше өҙөлмәүе бик ҡыуаныслы. Китаптар донъяһында эшләүсегә үҙ эшен күңел биреп башҡарыу, һәр кемде яҡты йөҙ, йылы һүҙ менән ҡаршы алып, кәрәкле әҙәбиәтте “һә” тигәнсе табып биреү мотлаҡ. Зилә Азамат ҡыҙы бөтөн ошо сифаттарға эйә. Уның бүлмәһен төрлө күргәҙмәләр, мәғлүмәттәр туплаған гәзит-журналдар биҙәй.


Ауылда бер генә сара ла унһыҙ үтмәй. Китапхана эргәһендәге “Атайсал”, “Ағинәйҙәр”, “Хазина” клубтары уңышлы эшләп килә. Бәйләү түңәрәгендә ул ауылдаштарын ҡул эштәре серҙәренә төшөндөрә.
“Тормошто өйрәнеү бик киң төшөнсә. Яҡшы китаптар уҡыу шулай уҡ тормошто өйрәнеү ул”, – тигән фәһемле фекер ҙә бар. “Төрлө ауырлыҡтарға, күңел төшөнкөлөгөнә бирешмәҫ өсөн, яҡшы китаптар уҡып, күңелгә тыныслыҡ, рухи аҙыҡ алыу зарур”, – ти үҙ эшенә яуаплы ҡараған китапханасыбыҙ.
Зилә Азамат ҡыҙы бала саҡтан китап уҡырға ярата. Тыуған ауылы Сыңғыҙ мәктәбен тамамлағандан һуң, Сибай педагогия колледжында белем ала. Уның менән генә сикләнеп ҡалмай, Өфө китапхана техникумын да тамамлай.
Күңел йылыһын ғаиләһенә лә, уҡыусыларына ла тигеҙ өләшеүсе Зилә Азамат ҡыҙы кеүек кешеләр күберәк булһын ине.

Альбина Баййегетова,
Таулыҡай ауыл мәҙәниәт йорто директоры.

Яҡташ яҙыусылар осрашты

Башҡортостандың йөҙөк ҡаштарының береһе һаналған тыуған еребеҙ, шөкөр, хеҙмәт кешеһенә лә, таланттарға ла, матур йолаларға ла бай. Шул йолаларҙың береһе – алтын бөртөгөнә тиң талантлы ижадсыларыбыҙҙы ололау, халыҡҡа нығыраҡ танытыу маҡсатында Баймаҡ биләмә-ара китапханаһы йыл һайын йәмле май айында ҡала һәм районда яҡташ яҙыусылар аҙналығы ойоштора. 


Быйыл да матур йолаға тоғро ҡалып, үткән аҙна районда “Яҡташ яҙыусылар ижадын пропагандалау аҙналығы” тип иғлан ителде. Ошо аҙналыҡҡа ярашлы ҡала һәм ауылдарҙа күренекле әҙибә, С.Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты Таңсулпан Ғарипова, шағир, Ш.Хоҙайбирҙин исемендәге премия лауреаты, “Киске Өфө” гәзитенең баш мөхәррир урынбаҫары, алмаштырғыһыҙ журналисы Әхмәр Үтәбай, прозаик, “Сиселмәгән сер”, “Хыялға илтер һуҡмаҡ” китаптары авторы Зөлфирә Ҡаҙаҡбаева, прозаик Рәмилә Торомтаева, “Ҡурайсылар иле”, “Халыҡ хәтере” китаптары авторы Фәниә Кәримова, Р.Түләк исемендәге “Йәнгүҙәй” әҙәби-ижад берекмәһе ағзалары Зилә Ғәйетҡолова, Шәфҡәт Әбйәлилов, Б.Хәйретдинов, Рәзилә Ырыҫҡужина менән осрашыуҙар үтте.

27 мая 2012 г.

Урман янғынын иҫкәртеү маҡсатында

     Эҫе йәй көндәре етеү менән янғын хәүефһеҙлеге миҙгеле лә килеп етә. Урман һаҡсылары өсөн был мәл айырыуса тынғыһыҙ саҡ. Урман янғынын ваҡытында һүндереү маҡсатында янғын тураһында тиҙ арала хәбәр итеүегеҙҙе һорайбыҙ.

     Бәйләнеш өсөн мәғлүмәттәр:
  1. Башҡортостан Республикаһы Урман хужалығы министрлығының диспетчер идаралығы пункты телефондары: 8 (347) 262-40-39, 8(347) 251-00-31 (факс), 8 937 327 30 13.
  2. Берҙәм федераль телефон: 8-800-100-94-00.
  3. «Баймаҡ» 2-се типтағы янғын-химик станцияһының адресы: Баймаҡ ҡалаһы, Юбилей урамы, 36, начальнигы Г.Р. Нәҙербаев, телефон: 8 937 327 30 08.

Яңылыҡтар

     Хәрби йыйын башлана
     27 майҙа Бәхтегәрәй ауылы эргәһендә буласаҡ һалдаттар өсөн хәрби-ялан уйындары башлана. Унда мәктәптәрҙән өлкән класс уҡыусылары, Баймаҡ ауыл хужалығы техникумы, Өфө яғыулыҡ-энергетика колледжының Баймаҡ филиалы, 105-се һөнәрселек лицейы студенттары ҡатнашасаҡ. Дөйөм алғанда 327 үҫмер һалдат һурпаһын тәмләп ҡараясаҡ. Уйындар 31 майға тиклем дауам итәсәк.

     “Ирәндек моңдары”
     1 һәм 2 июндә Сибай ҡалаһында башҡорт йырҙарын башҡарыусылар араһында “Ирәндек моңдары” бәйгеһе була. Гала-концерт 2 июндә үтәсәк.

     “Айыҡ ауыл” билдәләнде
     Уҙған аҙнала Өфөнөң Конгресс-холында «Айыҡ ауыл» республика конкурсына йомғаҡ яһалды. Унда Башҡортостандың 41 районынан 99 ауыл биләмәһе ҡатнашҡайны. Һөҙөмтәләр буйынса, Салауат районының Көҫәпәй ауылы, Әбйәлил районының Ҡырҙас ауылы һәм Йылайыр районының Ишбулды ауылдары конкурстың еңеүсеһе тип билдәләнде. Баймаҡ районының Буранбай ауылы милли-мәҙәни эшмәкәрлектә яҡшы һөҙөмтәләргә өлгәшкәне, ауыл биләмәһендә ғөрөф-ғәҙәттәрҙе үҫтереүгә тос өлөш индергәне һәм конкурста әүҙем ҡатнашҡаны өсөн ике номинацияла еңеү яулап, диплом һәм 10 мең һум күләмендә аҡсалата премия менән бүләкләнде.
     Сара һуңында “Айыҡ ауыл – 2012” конкурсы иғлан ителде.
 
     “Тамаша”ны бушлай алдырығыҙ
     Бары тик Баймаҡ районында ғына 2012 йылдың икенсе ярты йыллығына 7 танышығыҙҙы, дуҫығыҙҙы, туғанығыҙҙы “Тамаша” журналына яҙылыуға күндерһәгеҙ, үҙегеҙ “Тамаша” журналын бушлай аласаҡһығыҙ. Йәшәгән йорт адресы, исем-фамилияғыҙ һәм 7 яҙылыу квитанцияһының күсермәһен 25 июнгә тиклем (адрестарҙың Баймаҡ районыныҡы булыуы мотлаҡ) tamasha03@yandex.ru адресы буйынса электрон почтаға йәки редакция адресына ебәрегеҙ.

Сәсеүгә йомғаҡ яһалды

     Кисә БР Хөкүмәте Премьер-министры урынбаҫары, ауыл хужалығы министры Э.Ф. Исаев етәкселегендә үткән республика видеоселектор кәңәшмәһендә яҙғы баҫыу эштәренә йомғаҡ яһалды, малсылыҡты үҫтереү, “Ғаилә һөтсөлөк фермалары”, “500 ферма” программаларын тормошҡа ашырыу мәсьәләләре көн үҙәгенә сығарылды.

Хуш, мәктәбем! Алда – оло һынау…

     Баймаҡ районы һәм ҡалаһында бөтәһе 140 белем биреү учреждениеһы бар. 8349 уҡыусының 870-е беренсе класта уҡый. Быйыл мәктәпте 428 уҡыусы тамамлаясаҡ. Иртәгә, 25 майҙа, улар өсөн һуңғы ҡыңғырау яңғыраясаҡ!
     Баймаҡ ҡалаһының 4-се мәктәбен 52 уҡыусы тамамлай. Улар араһында яҡшы уҡыуҙары, өлгөлө тәртиптәре менән һөйөндөргән мәктәп “йондоҙҙары” ла бихисап. Мәҫәлән, Линара Байымова, Мария Привалова, Дилә Ишҡыуатова – алтын, ә Нәйлә Шахморатова көмөш миҙалға тамамлаясаҡ. Уҡыу алдынғыһы Азат Хәсәнов күп фәндәрҙән район, республика олимпиадалары призеры булып танылған.
     Сығарылыш уҡыусыларының барыһына ла аҡ юл теләйбеҙ! Һеҙҙе алда ҙур һынау – имтихандар көтә. Юғары уҡыу йорттарына уҡырға инеп, тыуған районыбыҙ һәм республикабыҙға, илебеҙгә файҙа килтерерҙәй лайыҡлы кешеләр булып үҫегеҙ!

     Лилиә ТАКАЕВА.
     Автор фотоһында: Д.Ишҡыуатова, А.Хәсәнов, М.Привалова, Н.Шахморатова, Л.Байымова.

Сибайҙа төбәк-ара инвестиция форумы үтәсәк

     Башҡортостан Президенты Рөстәм Хәмитовтың инициативаһы менән 8-9 июндә Сибай ҡалаһында “Урал аръяғы-2012” төбәк-ара инвестиция форумы уҙасаҡ. Уның төп темаһы: “25-20” стратегияһы: инструменттар, ресурстар һәм тормошҡа ашырыу юлдары”.
     Был форумдың маҡсаты – һөҙөмтәле инвестиция сәйәсәтен алып барыу технологиялары, илдә 2020 йылға 25 миллион яңы эш урыны булдырыуға һәм модернизациялауға йүнәлтелгән “25-20” стратегияһын бойомға ашырыу буйынса тәҡдимдәр әҙерләү. Шулай уҡ был сара Башҡортостандың көньяҡ, көньяҡ-көнсығыш, көньяҡ-көнбайыш биләмәләренең инвестиция проекттарын презентациялау майҙансығы булып та тора.
     Форум эшендә федераль һәм төбәктәге власть органдары етәкселәре, күренекле ғалимдар һәм эскперттар, әйҙәүсе бизнес структуралары һәм йәмәғәт ойошмалары вәкилдәре һ.б. ҡатнашасаҡ. Дөйөм ҡатнашыусылар һаны – 250 кеше. Форум программаһы буйынса пленар ултырыш, инвестиция проекттары экспозицияһы, семинар-диалогтар, секция ултырыштары, “Түңәрәк өҫтәл”дәр үтәсәк.
     Форум ҡунаҡтарын бай йөкмәткеле һәм ҡыҙыҡлы мәҙәни программа (һабантуйҙа ҡатнашыу, спорт сараларын ҡарау, Башҡортостан халыҡтарының аш-һыу традициялары менән танышыу һ.б.) көтә.
     Сәлимә КЕЙЕКБИРҘИНА.

24 мая 2012 г.

СӘСЕҮ-2012

     Юғары ойошҡанлыҡ менән
     Район хужалыҡтарында яҙғы баҫыу эштәре аҙағына яҡынлаша. Дөйөм алғанда, аграрийҙар яҙғы иген культураларын сәсеүҙе ҡулайлы ваҡытта тамамланы. Хәҙер сират һуң сәселеүсе культураларға етте. Уларына ла ошо аҙнала нөктә ҡуйырға кәрәк – игенселәр алдында шундай бурыс тора. Сөнки һуҙырға ярамай – һауа шарттары ашыҡтыра.


     Райондың иң эре хужалыҡтарының береһе – “Аҡморон” АХК-һы коллективы быйылғы яҙғы баҫыу эштәрен яҡшы әҙерлек менән ҡаршы алды. Бында иң беренселәрҙән булып техника-агрегаттар әҙерлек һыҙығына баҫтырылды, сәсеүҙе ойошҡанлы атҡарыу өсөн ваҡытында хәстәрлек күрелде. Райондан яҙғы баҫыу эштәрен үткәреү өсөн бүленгән 2 млн һум кредит ҙур ярҙам булды. Ошо сараға кооператив элиталы орлоҡ, ағыулау препараттары, минераль ашламалар, башҡаһын һатып алды.

КОНКУРСТАР

     Ҡотло булды “Иман нуры”
    
     Районыбыҙҙа йыл да уҙғарылған “Иман нуры” конкурсы үҫеп килгән быуынды дин юлына баҫтырыуҙа, ислам тәғлимәтендә тәрбиәләүҙә йәмғиәткә ҙур файҙа килтерә. Йылдан-йыл ҡатнашыусыларҙың күбәйеүе, зона этаптарының һәм йомғаҡлаған район сараһының гөрләп үтеүе быны асыҡ дәлилләне.



     Баймаҡ ҡала мәхәлләһенә үткән шәмбелә үҙҙәрендә – 11 зонала һайлап алыу турҙарында еңеүселәр килде. 178 бала араһынан 50-гә яҡыны район ярышында ҡатнашыу хоҡуғы алды.
     Бәйге башында райондың имам-мөхтәсибе Хөрмәтулла хажи Буранбаев сығыш яһаны. Ҡөрьән Кәримде беҙ өйрәнергә һәм ундағы белемде кешеләргә таратырға тейешбеҙ, тип белдерҙе ул. Был конкурс балаларҙы дингә ылыҡтырыу, улар иманлы, ысын мосолман булып тәрбиәләнһен өсөн ҡоролған.

Хөрмәтулла хажи Буранбаев:
     Быйыл “Иман нуры” 16-сы мәртәбә үткәрелә. Йылдан-йыл ҡатнашыусыларҙың күбәйеүе  яҡшы күренеш. Балалар сүрәләрҙе уҡып, дини әҙәбиәтте өйрәнгән саҡта Ислам тәғлимәте менән дуҫтарын, туғандарын, ата-әсәһен таныштыра, уларҙы ҡыҙыҡһындыра. Диндәге тәрбиә башланғыстарын ҡулланыу насар ғәҙәттәрҙән ситтә тороуға булышлыҡ итә. Һөҙөмтәлә, йәмғиәт рухи яҡтан үҫешә, сәләмәт була.
  
2012 йыл республикабыҙҙа Имен бала саҡ һәм ғаилә ҡиммәттәрен нығытыу йылы тип иғлан ителде. Йәмғиәт ғаиләнең ныҡлығында тора, башҡорттар тап Ислам дине ҡанундарын күҙәтеп донъя көткән, балалар үҫтергән. Шуға күрә лә ошондай конкурстар менән үҫеп килгән быуынды дингә ылыҡтырыу халҡыбыҙҙың киләсәген уйлау менән бәрәбәр. 


     Ярышта балалар ике төркөмгә – бәләкәйҙәр (5-12 йәш) һәм өлкәндәргә (13-18 йәш) бүленде. Яттан сүрәләр һөйләү, уларҙың йөкмәткеһен белеү, Ислам донъяһына ҡағылышлы һорауҙарға яуап биреүҙә йәш мосолмандар һынатманы. Зауыҡлы кейенгән малайҙарҙың һәм ҡыҙҙарҙың ҡысҡырып аҙан уҡыуҙарын, дини рухлы булыуҙарын күҙәтеү ҙә һоҡланғыс ине. 


     Һөҙөмтәлә, Гран-при һәм уның елле бүләге – велосипедтар үҙ төркөмдәрендә Резеда Баййегетоваға (Ишмөхәмәт ауылы) һәм Сыңғыҙҙан килгән Ислам Гөлбәйетовҡа эләкте. I урындарҙы яулаған Көнһылыу Баййегетоваға (Таулыҡай) һәм Нурия Туйсинаға (Сыңғыҙ) DVD-плеер, II урынды алған Эльзира Солтанғолова (Ҡыуат) менән Кинйәбулат Ғыуатовҡа (Төркмән) МР3-плеер тапшырылды. Өсөнсө булған Элина Ибраһимова (Сосновка), Мәрйәм Юнысбаеваға (Йомаш) – сәғәт, дүртенсе урынды алған Илүзә Мөхәмәтйәнова (Ҡыуат), Дилә Шаһыбаловаға (Билал) татлы приз – торт бирелде. Бынан тыш бар конкурсанттарға ла дәртләндереү бүләктәре тапшырылды.

     Айбулат ИШНАЗАРОВ.     Автор фотолары. 

ЙЫЛЫ ҺҮҘ – ЙӘН АҘЫҒЫ

     Бар булмышы – уҡытыусы
 

     Уҡыусының бәхетле киләсәгендә, дөрөҫ һөнәр һайлауында, оло маҡсаттарға өлгәшеүендә яратҡан уҡытыусыһының роле баһалап бөткөһөҙ. Ысын уҡытыусының яғымлы һүҙе бик ҙур көскә эйә, ул һине үҫтерә, ҡыуандыра, киләсәгеңә ҡанат ҡуя. Әлфиә Байсыуаҡова – барлыҡ ыңғай сифаттарҙы үҙенә туплаған тәжрибәле, талапсан уҡытыусыларҙың береһе.
      Әлфиә Әғзәм ҡыҙы 1980 йылда БДУ-ның башҡорт теле һәм әҙәбиәте факультетын тамамлағас, Баймаҡ районы Әбделкәрим мәктәбенә эшкә килә. Йәш белгес ҡайнап-гөрләп торған шаулы мәктәп тормошона сума.

АБИТУРИЕНТ-2012

     Уҡырға саҡырабыҙ!
 

     Мәскәү дәүләт урман университеты 2012 йылға бакалаврҙар һәм белгестәр әҙерләү йүнәлештәре буйынса бюджет урындарына абитуриенттарҙы маҡсатлы ҡабул итеүҙе ойоштора.
     25 майҙан 10 июлгә тиклем университет менән дәүләт һәм муниципаль власть органдары араһында түбәндәге специальностар буйынса маҡсатлы урындарға килешеүҙәр төҙөү планлаштырыла:
     Урман сәнәғәте факультеты
     “Технологик машиналар һәм ҡоролмалар”
     “Урман әҙерләү һәм ағас эшкәртеү производстволары технологияһы һәм ҡоролмалары”
     “Транспорт-технологик машиналар һәм комплекстарҙы эксплуатациялау”.
     Урман хужалығы факультеты
     “Урман эше”
     Ағастың механик һәм химик технологияһы факультеты
     “Технологик машиналар һәм ҡоролмалар”
     “Урман әҙерләү һәм ағас эшкәртеү производстволары технологияһы һәм ҡоролмалары”
     “Химик технология”
     “Технологик процестар һәм производстволарҙы автоматлаштырыу”.
     Электроника һәм системалы техника факультеты
     “Математика һәм информатика”
     “Приборҙар төҙөү”
     “Техник системаларҙа идара итеү”
     “Информатика һәм иҫәпләү техникаһы”
     “Стандартлаштырыу һәм метрология”
     “Осоу аппараттары менән идара итеү системаһы”.
     Маҡсатлы ҡабул итеү буйынса инергә теләүселәрҙең 26 майға тиклем район хакимиәтенең мәғлүмәт-аналитика һәм кадрҙар эше буйынса бүлегенә (306-сы кабинет, тел. 3-14-14; 3-10-33) мөрәжәғәт итеүен һорайбыҙ.

ХӘТЕР

     Рухлылар һәм  тәүәккәлдәр  затынан
    
     Айрат Дәүләтбаев – Баймаҡ районының күренекле шәхестәренең береһе, ваҡытында район хәрби комиссариатын етәкләгән подполковник. Ул 1946 йылда Ғәҙелбай ауылында донъяға килә. 11 класты Беренсе Этҡол ауылында тамамлағандан һуң Башҡорт дәүләт ауыл хужалығы институтының ауыл хужалығын механизациялау факультетында уҡып, инженер һөнәрен үҙләштерә. Беҙҙең арала  зирәк аҡылы һәм алдынғы ҡарашлы булыуы менән һәр  беребеҙҙең күңелендә уйылып ҡалды, тип хәтерләй  уның тураһында класташтары, курсташтары һәм коллегалары. Вафатына тиҫтәнән ашыу йылдар уҙһа ла, йор һүҙен, етмеш төрлө  һөнәргә эйә булыу ғына түгел, хатта ни тотһа, шуны оҫта башҡарыуын  берсә һоҡланып, берсә был донъянан иртә китеүенә әсенеп иҫкә ала бөгөн Ғәҙелбай ауылы халҡы. Әйтер һүҙемде уның  яҡты иҫтәлегенә арнайым. 


     Күрәһең, булдыҡлы кеше бар тарафта ла уңышлылыр. Еребеҙгә ереккән, телебеҙгә бәйле сәйәсәт, башҡорт халҡына хас юмор, көләмәс,  афоризмдар һәм риүәйәттәр, матур йәшәү өлгөһө, фәһем һәм белем алыр өсөн кәрәкле булған  тормоштағы бөтә мәғлүмәттәр тупланған ине зиһенендә. Күрмәлекле буй-һын, төҫ-баштан да мәхрүм итмәгән үҙен Хоҙай Тәғәлә. Хәрби кешегә быныһы айырыуса мөһим. Башҡортостан ауыл хужалығы институтының хәрби кафедраһын тамамлағандан һуң, Мәскәүҙә, Ырымбурҙа, Волга буйы федераль округы буйынса ойошторолған хәрби курстарҙа белемен даими рәүештә камиллаштырып торҙо.
     Йәш быуынды әрме сафына әҙерләүгә ҙур мәғәнә һәм көс һала ул. Уҙған быуаттың етмешенсе йылдарында Калининград ҡалаһында хеҙмәт итте. Бында ул выждан-намыҫ  талабына ярашлы үҙ бурысын ҙур яуаплылыҡ менән атҡара.

2012 – ИМЕН БАЛА САҠ ҺӘМ ҒАИЛӘ ҠИММӘТТӘРЕН НЫҒЫТЫУ ЙЫЛЫ

   Атай, әсәй һәм мин – берҙәм, матур ғаилә
 
     Баймаҡта бәхетле ғаиләләр тәбрикләнде
    
     Ғаилә ул – мөхәббәт,
     Ғаилә ул – шатлыҡ,
     Ғаилә ул – изгелек һәм мәрхәмәтлек,
     Ғаилә ул – бер-береңде аңлау һәм ышаныс,
     Ғаилә – ул балалар!
     Ә барыһы бергә ул – БӘХЕТ!
    
     18 майҙа халыҡ ижады үҙәгендә Халыҡ-ара ғаилә көнөнә ҡарата ҙур байрам үтте. Әйткәндәй, ул 1994 йылдан алып йыл да 15 майҙа билдәләнә. Мөбәрәк был сарала баш ҡалабыҙ Өфөлә йәшәгән һәм ижад иткән күренекле яҡташтарыбыҙ, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты, күренекле яҙыусы Таңсулпан Ғарипова һәм шағир-журналист, Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия лауреаты, “Киске Өфө” гәзите баш мөхәррире урынбаҫары Әхмәр Үтәбаев та ҡатнашты.
     Ғаиләлә бала тыуыу – оло шатлыҡ, ә игеҙәктәрҙең донъяға килеүе – икеләтә ҡыуаныс. Йыл башынан районда дүрт ғаиләлә ошондай мөғжизә булған. Сарала уларҙың өсәүһе ҡатнашты. Тап улар беренсе булып сәхнә түренә күтәрелде – Темәс ауылынан Әлмира һәм Ғәйнулла Күсәмешевтар (ҡыҙҙары Гөлфинә менән Гөлфирә), Баймаҡ ҡалаһынан Рәзинә һәм Ишбулат Оморҙаҡовтар (балалары Илшат, Фәһим, Фидан, Надир, Ильяс һәм игеҙәктәре Айгүзәл менән Айгизәр), Баймаҡ ҡалаһынан Гөлнур һәм Азат Мәхмүтовтар (балалары Азамат, Арслан, Азалия, Яҙгөл, Сыңғыҙ һәм игеҙәктәре Айгиз менән Айназ). 


     Баймаҡ ҡала биләмәһе башлығы И.Ә. Бураншин һәм Темәс ауыл биләмәһе башлығы вазифаһын башҡарыусы Р.Х. Йәнсурин бәхетле ғаиләләрҙе ҡотлап, өйҙәрендә тик шатлыҡ ауаздары ғына яңғырауын теләне. И.Бураншин Мәхмүтовтарға – кер йыуыу машинаһы, ә Оморҙаҡовтарға балалар коляскаһы тапшырҙы. Р.Йәнсурин иһә Күсәмешевтарҙың бәләкәстәренә ходуноктар бүләк итте. Ишбулат Оморҙаҡов бәхетле ата-әсәләр исеменән сығыш яһап, рәхмәтен белдерҙе һәм: “Балаларҙы илебеҙ өсөн файҙалы кеше итеп үҫтерергә тырышасаҡбыҙ”, – тине.
     Мәғлүм булыуынса, Башҡортостан Республикаһы Президенты Р.З. Хәмитов тарафынан иғлан ителгән Имен бала саҡ һәм ғаилә ҡиммәттәрен нығытыу йылына ҡарата республикала уҙасаҡ “Йәш ғаилә – 2012” конкурсына район намыҫын яҡларлыҡ йәш ғаиләләрҙе һайлап алыу маҡсатында районда һайлап алыу туры үткәйне. Финалға һигеҙ ғаилә сыҡты. Баһалама комиссияһына иң-иңдәрен һайлап алыу еңел булмағандыр. Сөнки уларҙың һәр береһе лайыҡлы: татыу, матур ғаилә. Шулай ҙа бәйгенең еңеүсеһе лә була. Сәхнәгә “Спорт ғаиләһе” номинацияһында еңеү яулаған Ишбирҙе ауылынан Йосоповтар ғаиләһе күтәрелде. Сәләмәт тормош алып барған ғаилә дәртле музыка аҫтында спорт алымдары менән сығыш яһаны.
     ”Ғөрөф-ғәҙәттәр һаҡлаған ғаилә” номинацияһында еңгән Ниғәмәт ауылынан Һибәтуллиндар туғандар ныҡлығы, шәжәрә төҙөү мөһимлеге проблемаһын күтәрҙе. Ғаилә башлығы балаларын ғаилә фотоальбомында һаҡланған ата-бабаларының рәсемдәре менән таныштырҙы.


     “Ижади ғаилә” номинацияһында еңеүсе Йәнйегеттән Көмөшҡоловтар ғаиләһе бар тамашасыларға “Бүләк” йырын бүләк итте.
     Конкурста өсөнсө урынға сыҡҡан Сыңғыҙ ауылынан Рәжәповтар “Берҙәмлектә – көс” икәнлекте иҫбатлап, күмәк көс менән баҡсала “үҫкән”шалҡанды тартып сығарҙы. Икенсе урынды яулаған Әдбелкәрим ауылынан Алсыновтар ғаиләһе ҡыҙҙары Азалияның матур бейеүе аҫтында сәхнәгә күтәрелде. Улар ҡаҙ өмәһен сәхнәләштерҙе. Ғаилә башлығы күмәк көс менән үҫтереп алынған ҡаҙҙан һамаҡлап һәр кемгә өлөшөн бүлде. Беренсе урынға сыҡҡан Ҡолсора ауылынан Ғафаровтар ғаиләһе милли көрәш алымдарын күрһәтте.
     Ә инде “2012 – Йәш ғаилә” конкурсында бөтә һынауҙарҙы уңышлы үтеп, Гран-при яулаған Иҫке Сибай ауылынан Кинйәбаевтар тамашасыларҙы матур сығыштары менән һөйөндөрҙө. Ғаилә башлығының балаларынан: “Беҙҙән һеҙгә ни кәрәк?” – тигән һорауҙарына улар һамаҡлап: “Беҙгә бәхетле бала саҡ кәрәк!” – тип яуапланы. Ғаиләнең татыулығы, дуҫлығы, бер-береһенә булған ихтирамы һәр сығыштарында сағылды.  


     Конкурста ҡатнашып еңеү яулаған ғаиләләрҙе тәбрикләү өсөн муниципаль район хакимиәте башлығының беренсе урынбаҫары И.Ә. Зәйнуллин сәхнәгә күтәрелеп: “Тап ошондай ғаиләләр илебеҙҙең ныҡлығын билдәләй ҙә инде”, – тине. Еңеүсе ғаиләләргә ҡалабыҙҙың эшҡыуарҙары әҙерләгән иҫтәлекле бүләктәр тапшырылды. “Хыял” магазины (З.В. Минаева), “Идея” (Г.Д. Давыдова), “Тәмлекәс” кафеһы (К.Ғ. Шәрипова), “Геосервис” ЯСЙ-һы (В.В. Буранбаев), “БИП “Комфорт-Плюс” ЯСЙ-һы (Р.Р. Мырҙабаев), муниципаль район хакимиәтенең йәштәр секторы матур сараның бағыусыһы булды.
     Йылдар үтеү менән ир менән ҡатын араһында булған хис-тойғолар һүрелә тиһәләр ҙә, мөхәббәт хистәре һаҡланған, бер-береһен ихтирам иткән, матур донъя көткән ир менән ҡатындың мөнәсәбәттәре ваҡыт уҙған һайын нығына, хис-тойғолары арта ғына бара. Бергә йәшәүҙәренең 50 һәм 60 йыллыҡ юбилейҙарын билдәләгән ғаиләләрҙең сәхнә түренә күтәрелеүе быға кире ҡаҡҡыһыҙ дәлил. 


     Баймаҡтан алтын юбилейҙарын билдәләгән Лидия һәм Виктор Лаптевтар бер класта уҡығандар. Үҫә төшкәс уларҙың дуҫлығы тағы ла ҙурыраҡ хискә әйләнә: йәштәр ғаилә ҡороп йәшәй башлай. Икеһе лә “Баймаҡ ҡойоу-механика заводы” ААЙ-һында эшләп хаҡлы ялға сыға, “Хеҙмәт ветераны”, “Коммунистик хеҙмәт ударнигы” исемдәренә лайыҡ була. Өс улдары ла Санкт-Петербург ҡалаһында йәшәй. Тынғыһыҙ ғаилә баҡса үҫтерә, 15 йыл ҡортсолоҡ менән шөғөлләнә.
     Тамара һәм Федор Лысенко 60 йыллыҡ гәүһәр юбилейҙарын тантана итә. Федор Васильевич 20 йыл Баймаҡ юл ремонт-төҙөлөш идаралығында, ә Тамара Владимировна 40 йыл “Союзпечать” начальнигы булып эшләп хаҡлы ялға сыға, икеһе лә хеҙмәт ветераны. Бала саҡта күрше генә йәшәйҙәр, бер класта уҡыйҙар. Бер кис Федор Тамараны киноға саҡыра һәм бөтәһе лә шунан башлана... Йылдар дауамында мөхәббәттәренә улар бөгөн дә тоғро ҡалған. Бер ул һәм бер ҡыҙ тәрбиәләп үҫтергәндәр. “Ғаилә бәхете – эш”, – тип иҫәпләй улар. Һәр ваҡыт нимә менәндер мәшғүл булған осраҡта ғына, төрлө ығы-зығыларға ваҡыт ҡалмай. Федор Васильевич 84 йәштә булыуына ҡарамаҫтан, әле булһа велосипедта йөрөргә ярата.


     Киләһе алтын юбилейҙарын билдәләүсе Менәүәрә һәм Зиннур Байғотлиндар ҙа 30 йылдан ашыу заводта эшләп хаҡлы ялға сыҡҡан. Икеһе лә хеҙмәт ветераны, Зиннур Ғатаулла улы –  II дәрәжә Хеҙмәт ордены кавалеры, “СССР-ҙың почетлы металлургы”, “БАССР-ҙың атҡаҙанған металлургы” исемдәренә лайыҡ булған.  Зиннур ағай дуҫ егете менән Йомаштан Ишбирҙегә барған саҡта дуҫы уға: “Ишбирҙелә иң матур ҡыҙҙар йәшәй”, – тип  шаярта. Зиннур уның һүҙҙәрен ысынға алмай, ләкин аҡ күлдәкле оҙон сәсле бер һылыуҙы күреү менән үлеп ғашиҡ була. Иртәгеһенә үк яусы ебәрә. Ул замандан 50 йыл ваҡыт үтеп тә киткән. Матур һәм татыу ғаиләлә 5 бала үҫә.
     50 йыллыҡ ғаилә юбилейын билдәләүсе Гөлнур һәм Энгель Таһировтар ҙа хеҙмәт ветерандары. Энгель Исмәғил улы – “Баймаҡ ҡойоу-механика заводы” ААЙ-һында, Гөлнур Һиҙиәт ҡыҙы МЖФ-ла  эшләй.  Бәхет серен улар ябай ғына аңлата: “Иртәнсәк яратҡан эшеңә йүгереп бар, ә кискеһен яратҡан ғаиләңә, балаларыңа, өйөңә йүгереп ҡайт. Шул сағында бәхет үҙе килеп ишек ҡағыр”.
     Юбилярҙар артабан ярты быуат элек теркәлгән никахтарын тағы ла бер тапҡыр нығытып, Баймаҡ районы һәм ҡалаһы буйынса ЗАГС бүлегенең Почетлы китабына ҡул ҡуйҙы. ЗАГС бүлеге начальнигы З.Я. Әминева уларға изге теләктәрен еткереп, никахты теркәү тураһында Почетлы таныҡлыҡтар тапшырҙы.
     Артабан сәхнә түренә Өфө ҡунаҡтары күтәрелде. Таңсулпан Ғарипова менән Әхмәр Үтәбаев юбилярҙарҙы матур тантана уңайы менән ҡотланы.
     И.Ә. Зәйнуллин уларға ошондай күркәм сарала ҡатнашҡандары өсөн рәхмәт әйтте. “Яҡшының ҡунағы бер көндә, тиҙәр. Бөгөн матур ғаилә байрамында яҡташ яҙыусыларыбыҙҙың да ҡатнашыуы сараға мәртәбә генә өҫтәне. Бындай ғаиләләр күберәк булһын ине һәм улар, ысынлап та, районыбыҙҙа бик күп”, – тип белдерҙе. Артабан юбилярҙар эшләп хаҡлы ялға киткән предприятие, ойошмаларҙан килгән вәкилдәр ҡотлап, бүләктәрен тапшырҙы.
     Муниципаль район хакимиәтенең эштәр идарасыһы Р.Ф. Иҫәнбаев: “Татыу, һоҡланғыс ғаиләләргә ҡарап өлгө алабыҙ”, – тине һәм Башҡортостан Республикаһы Президенты Р.З. Хәмитовтың Ҡотлау адресы менән бүләктәр тапшырҙы.
     Ғаилә байрамы халыҡ ижады үҙәгенән Таңһылыу Аллаярова, балалар ижады үҙәге, музыка мәктәбе тәрбиәләнеүселәре тарафынан әҙерләнгән матур концерт номерҙары менән аралашып барҙы. Байрам күмәкләшеп фотоға төшөү менән тамамланды.
     Байрам тамам. Ләкин сәхнәнән бер кем дә китергә ашыҡманы. Матур ғаиләләрҙе юбилейҙары менән ҡотларға туғандары, яҡындары йыйылған ине. Сәхнә түрен биләгән татыулыҡ, изгелек хөкөм иткән ғаиләләрҙең күберәк булыуын, уларға именлек, һаулыҡ, ә иң мөһиме –мөхәббәт теләйбеҙ.
 
     Лилиә ТАКАЕВА.
     Автор фотоларында: Юбиляр ғаиләләр менән бергә; Гран-при яулаусы Кинйәбаевтар ғаиләһе; Оморҙаҡовтар ғаиләһе; Мәхмүтовтар ғаиләһе.

23 мая 2012 г.

Яңылыҡтар

Граждандарҙы ҡабул итеү
2012 йылдың 28 майында һалым түләүселәр һәм һалым агенттары менән эште ойоштороу ҡануниәте һәм регламентты күҙәтеү мәсьәләләре буйынса федераль һалым хеҙмәтенең 37-се район-ара инспекцияһының начальник урынбаҫары граждандарҙы ҡабул итә. Сәғәт 10-дан төшкө 1-гә тиклем Баймаҡ ҡалаһы, С.Юлаев проспекты, 9 (2-се ҡат, 215-се бүлмә) адресы буйынса мөрәжәғәт итергә.

Йәшәү минимумы билдәләнде
Башҡортостан Хөкүмәте ҡарары менән 2012 йылдың уртаса һәр айы өсөн йәшәү минимумы билдәләнде. Йән башына иҫәпләгәндә ул бер кешегә 5485 һум тура килә. Эшкә һәләтле граждандар өсөн йәшәү минимумы күләме – 5857, пенсионерҙар өсөн – 4470, балалар өсөн 5391 һумға тиң.  

“Ирәндек”кә I урын!

Өфө ҡалаһында Фәйзи Ғәскәровтың тыуыуына 100 йыл тулыуға ҡарата ойошторолған халыҡ бейеүҙәре ансамбленең 6-сы төбәк-ара фестивалендә Баймаҡтан “Ирәндек” халыҡ бейеүҙәре ансамбле ҡатнашып, уңыштары менән һөйөндөрҙө. Улар тамашасылар хөкөмөнә “Карауанһарай”, “Тарпандар” һәм “Колхоз йәштәре” бейеүҙәрен тәҡдим итте. Гала-концертта “Колхоз йәштәре” бейеүе менән сығыш яһанылар. Һөҙөмтәлә, “Ирәндек” ансамбле беренсе дәрәжәле Диплом менән бүләкләнде.

Яҙыусылар менән осрашыу

Ошо көндәрҙә беҙҙең Йәнйегет мәктәбендә яҡташ яҙыусылар менән осрашыуҙар үтте. Тәүҙә ауылдашыбыҙ Рәзилә Ырыҫҡужинаның “Әй, әттәгенәһе” тигән китабының исем туйы уҙҙы. Һуңынан Әхмәр Үтәбай менән осраштыҡ. Ул беҙгә үҙенең шиғырҙарын уҡып ишеттерҙе, тәүге романы тураһында һөйләне, һорауҙарыбыҙға яуап бирҙе.
Ошондай осрашыуҙар ойоштороусыларҙың барыһына ла ҙур рәхмәтлебеҙ.
Гөлназ Ғәләүетдинова, 7-се класс уҡыусыһы.

Рәсми бүлек

Район Советы ултырышы үтте
 
Кисә халыҡ ижады үҙәгендә муниципаль район Советының 43-cө ултырышы үтте. Уны Совет рәйесе Д.Ю. Сәйғәфәрова алып барҙы. Ултырышта муниципаль район хакимиәте башлығы
И.Х. Ситдыҡов ҡатнашты.
Көн тәртибенә дүрт мәсьәлә сығарылды. Иң тәүҙә Совет депутаттары Баймаҡ районы муниципаль районы Уставына үҙгәрештәр һәм өҫтәмәләр индереү тураһында ҡарар ҡабул итте. Әйткәндәй, быға тиклем Устав проекты буйынса асыҡ тыңлауҙар ойошторолдо һәм унда әйтелгән тәҡдимдәр индерелде.

Сәсеү-2012

Эштәре лә ырамлы, аштары ла тәмле


...”Байҡара” агрофирмаһының “9-сы баҫыу” тип исемләнгән участкаһына килеп туҡтағанда, алдынғы механизатор Зиннәтулла Йәнбәковтың сәсеү звеноһы 100 гектар биләгән майҙанда һуңғы гектарҙарҙа бойҙай сәсә ине. Арыраҡ Мирза Иҫәндәүләтов агрегаты эшләй булып сыҡты. Баш агроном Ғ.А. Ниғәмәтов, игенселәр менән яҙғы баҫыу эштәре тураһында һөйләшәбеҙ. “Быйыл беҙгә 1406 гектарҙа иген культуралары сәсеү бурысы тора, – ти Ғәбитулла Абдулла улы, – шуның 584 гектарын бойҙай, 367-һен – арпа, 275-ен – һоло, 50-һен – борсаҡ һәм 150-һен ҡарабойҙай тәшкил итә. Мал аҙығы культуралары иһә 616 гектарҙы биләп, шуның 261-ендә судан үләне, 255-ендә – кукуруз, 100-өндә – рапс, 150 гектарында донник һәм люцерна үҫтереләсәк. Яҙғы баҫыу эштәре ойошҡанлы бара, егеттәр тырышып эшләй. Иртә яҙғы иген культуралары сәсеүҙе тамамланыҡ, хәҙер сират һуң сәселеүсе культураларға етте. Кисә кукурузға төштөк”. “Эштәр ырамлы бара, – тине хәлдәрен һорашҡас игенселәр Зиннәтулла, Фәнил һәм Радмир Йәнбәковтар. – Ашатыу яҡшы, ашнаҡсыларға һүҙ юҡ. Сәсеүҙе ваҡытында тамамлау өсөн барыһын да эшләргә тырышабыҙ”.

Хоҡуғыңды бел

Ер пайҙары нисек бирелә?


2002 йылдың 24 июлендә ҡабул ителгән “Ауыл хужалығы тәғәйенләнешендәге ерҙәр әйләнеше тураһында”ғы 101-се федераль Закондың 12-се статьяһына ярашлы, ер бүлеменә өлөшләтә милектә ҡатнашыусы үҙ өлөшөнән баш тартырға, мираҫ итеп ҡалдырырға, ауыл хужалығы ойошмаһы капиталына индерергә, ышаныслы идарасыға бирергә, шулай уҡ өлөшләтә милектә ҡатнашыусы булып һаналған икенсе кешегә, ауыл хужалығы ойошмаһына йәки өлөшләтә милекселек иҫәбендә торған крәҫтиән (фермер) хужалығы ағзаһына һатырға йәки бүләк итергә хоҡуҡлы. Ауыл хужалығы тәғәйенләнешендәге ер бүлеменә өлөшләтә милектә ҡатнашыусы булараҡ, ер бүлеме өлөш иҫәбенә бирелгәндән һуң ғына уның менән үҙең теләгәнсә идара итергә мөмкин.

Белгес кәңәше

Эске хеҙмәт тәртибе ҡағиҙәләре 

РФ Хеҙмәт кодексының 189-сы статьяһының 4-се өлөшөндә эске хеҙмәт тәртибе ҡиғиҙәләре локаль норматив акт тип билдәләнә.  Атап үткән кодекс һәм башҡа федераль закондар менән нығытылған был ҡағиҙәләрҙә хеҙмәткәрҙәрҙе эшкә алыу һәм эштән ебәреү, хеҙмәт килешеүе яҡтарының төп хоҡуҡтары, бурыстары һәм яуаплылығы, эш режимы, ял ваҡыты, хеҙмәткәрҙәргә ҡарата бүләкләү йәки аҡсаһын тотоп ҡалыу саралары, хеҙмәт мөнәсәбәттәрен көйләү мәсьәләләре урын алған.
Ҡағиҙәләр – улар ойошмаларҙа мотлаҡ булырға һәм һәр хеҙмәткәр уның менән танышып, ҡултамғаһын ҡуйырға тейеш документ. Был талап һәр кемгә таныш. Ләкин ул нисек тормошҡа ашырыла? Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, күп кенә эш биреүселәр ойошмала хеҙмәт тәртибен көйләү хоҡуғы менән файҙаланмай. Кемдер уны боронғо заман ҡалдығы тип һанай, икенселәр документ әҙерләүҙе “профессионал”дарға тапшыра һәм ғәмәлгә яраҡһыҙ шаблон ғына ала. Төрлө сәбәптәргә ҡарамаҫтан, һөҙөмтә һәр саҡ бер: ҡағиҙәләр менән танышҡанда уҡымайынса ғына ҡул ҡуйыла һәм шулай килеш  ғәмәлдә йөрөй.

Төҙөлөш

Мәсет яңырыу кисерә


Баймаҡ ҡалаһындағы “Нәсихәт” мәсете әле яңырыу кисерә. Ҡалалағы ойошма, предприятие коллективтары уны төҙөкләндереү өсөн ярҙам йөҙөнән аҡса йыйғайны. Бөгөн унда эштәр нисек бара? Ҡайҙа, ниндәй саралар күрелгән һәм тағы ла нимәләр башҡарыласаҡ? Ошо ҡыҙыҡһыныу беҙҙе мәсеткә алып килде.

Халыҡ иғтибарына

Федераль социаль өҫтәмә түләү хаҡында
2001 йылдың 15 декабрендәге “Рәсәй Федерацияһында мотлаҡ пенсия страховкаһы тураһында”ғы 167-се федераль Закон менән Пенсия фондына һәм уның территориаль органдарына йөкмәтелгән бурыстарҙы үтәү маҡсатында (Рәсәй Пенсия фондының территориаль органдары сараларының маҡсатлы ҡулланылыуын тәьмин итеү өлөшөндә) йылына бер тапҡыр туйындырыусыһын юғалтыу буйынса пенсия алыусы, шулай уҡ ата-әсәләренең ҡартлыҡ йәки инвалидлыҡ буйынса пенсияларына (бер балаға 1092,87 һум күләмендә) ғаилә өҫтәмәһе ҡушып түләнгән булһа, 18 йәште үткән студенттарҙың белем биреү учреждениеларының көндөҙгө бүлегендә уҡыу-уҡымау факты тикшерелә.

2012 — Рәсәй тарихы йылы

Киләсәккә рухи васыят



Дәһшәтле Бөйөк Ватан һуғышының Еңеү менән тамамланыуында 112-се Башҡорт атлы дивизияһының да өлөшө тос була. Баймаҡтан ғына был дивизия составында 700-ҙән ашыу кавалерист ҡатнаша. Уларҙың исемдәрен мәңгеләштереү маҡсатында яҡташыбыҙ, БАССР-ҙың атҡаҙанған уҡытыусыһы, Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры, Б.Вәлид һәм Р.Өмөтбаев премиялары лауреаты, Сибай ҡалаһының Почетлы гражданы Рамаҙан Үтәғолов “Ирәндек бөркөттәре” исемле тарихи-документаль йыйынтыҡ баҫтырҙы. Яҡташ яҙыусылар аҙналығында үҙәк район китапханаһында был китаптың исем туйы үтте, унда китапҡа ингән шәхестәрҙең балалары, туғандары, ағинәйҙәр, аҡһаҡалдар, зыялылар, мәктәп уҡыусылары ҡатнашты.

Йылы һүҙ—йән аҙығы

Эш менән үткән ғүмер
Хәҙерге Байыш ауылынан өс саҡрым самаһы ерҙә – Күк Түбәлә 1937 йылдың йәмле майында Шәмсиямал һәм Нотфулла  Сөләймәновтар ғаиләһендә дүртенсе булып Фазлетдин исемле бала донъяға килә. Ғаиләлә биш ир бала, барыһы ла эшлекле, тырыш һәм тәртипле булып үҫә. Аталары Ватан һуғышына алына һәм ҡаты алыштарҙың береһендә ауыр тән йәрәхәттәре алып, инвалид булып ҡала. 


Һуғыш осоронда ла, аҙаҡтан да инвалид ирен ҡарау, балаларын ҡурсалау һәм уҡытыу әсәйҙәре иңенә төшә. Ләкин көслө ҡатын был ауырлыҡтарға бирешмәй, эшһөйәрлеге, тырышлығы менән барыһын да күтәрә.
Ауылдарында башланғыс мәктәп кенә булғас, малайҙар-ҡыҙҙар Байыш ете йыллыҡ мәктәбенә йәйәү йөрөп уҡый. Ҡыш көндәре саңғыла йүгереп, уҙышып ҡайталар.

2012 – Имен бала саҡ һәм ғаилә ҡиммәттәрен нығытыу йылы

Әсә булыу – үҙе мөғжизә
Минең ҡартәсәйем – 13 баланы Ер шарына бүләк иткән, бар булмышы менән кешеләрҙе шатландырып, тирә-яҡҡа күңел нуры сәсеп йәшәүсе ҡабатланмаҫ мөғжизә ул. Маһира Биктимероваға ошо көндәрҙә 80 йәш тула. Ғүмеренең алтын көҙөн балалары янында, 13 ейән-ейәнсәре, 11 бүлә-бүләсәре менән ҡаршылай ул. Ғәжәпләнерлек шул минең ҡартәсәйем.
Мин бала саҡта йәйҙәрен ул мейестә күпереп торған алты икмәк, беҙ йоҡонан тороуға 1 табаҡ бәлеш бешерер ине. Уның өйө һәр саҡ бөхтә итеп йыйыштырылған, тып-тыныс, кешенең күплеге хатта һиҙелмәй ҙә торғайны. Һәр кем үҙ эше менән мәшғүл, йылы мөнәсәбәт, яҡтылыҡ, яратыу тойғоһо, киң күңеллелек һиҙелә.


Ҡартәсәйем – һуғыш йылдары балаһы. 9 – 10 йәшендә ул өлкән инәйҙәр менән бергә пекарняла эшләгән. Көнөнә 10 тапҡыр 90 икмәк бешереүе еңелдән булмағандыр инде. Йәш кенә көйөнсә торф сығарыуҙа ҡатнашҡан, утын ҡырҡҡан. Ҡартәсәйемдең оҙон ғүмерле булыуының сере – башҡорт ҡатындарына хас булған сабырлыҡ, донъянан ҡәнәғәтлек, асыҡ күңел. Уның 8 улы 16 йыл буйы әрме сафында хеҙмәт итте, ә ул барыһын да сабыр ғына көтөп алды. Хәҙер ҙә Этҡолға барған һайын ул беҙҙе яратып ҡаршы алып, яҡты күңел менән оҙатып ҡала. Уның балалары республиканың төрлө ҡалаларында, ауылдарында бик матур итеп донъя көтә. Ҡартәсәйем оҙон, ҡатмарлы тормош юлы үтеүенә ҡарамаҫтан, йәш сырайлы. Уның көлә-көлә беҙҙең һәр уңышыбыҙҙы күреп, еңеүебеҙ менән ҡанатландырыуы, байрам табынында таҡмаҡлап бейеп китеүе, ҡырға сыҡһа, һәр бер ағас, сәскә менән иҫәнләшеп, һоҡланыуы беҙҙе лә ҡыуандыра.

20 мая 2012 г.

КҮСМӘ ҠАБУЛ ИТЕҮҘӘР

Мәҙәниәт кейем
һәм музыка ҡоралынан башлана

   
 Сәхнәнән сығыштарҙы ҡараған саҡта бейеүсенең йәиһә йырсының матур кейеме, оҙатыусы көйҙөң сифатлы булыуы йәнгә ял бирһә, кире күренеш бөтә хозурлыҡты юҡҡа сығарыусан. Ә бит районыбыҙҙың бөтә ауыл мәҙәниәт йорттарында, клубтарында ла тиерлек сәхнә кейемдәренең, ябай ғына музыка ҡоралдарының етешмәүе баш ауырыуына әйләнгән.
     16 майҙа муниципаль район хакимиәтендә Башҡортостан Республикаһының Мәҙәниәт министры урынбаҫары Рәнис Рәис улы Алтынбаев граждандарҙы күсмә ҡабул иткәндә ҡуҙғатылған мәсьәләләр быны тағы бер тапҡыр раҫланы. Темәс ауыл биләмәһе башлығы вазифаһын башҡарыусы Рауил Йәнсурин, Темәс мәҙәниәт йорто һәм музыка мәктәбе директоры Айнур Абдуллин, Билал мәҙәниәт йорто директоры Иршат Юлмөхәмәтов, Баймаҡ районының һуҡырҙар йәмғиәте рәйесе Айһылыу Ишбирҙина ошо проблеманы хәл итеүҙе үтенде. Шулай уҡ Билал мәҙәниәт йортон, Түбәнге Яйыҡбай мәсетен ремонтлау, “Темәс” тарихи-мәҙәни үҙәге өсөн тирмә булдырыу, бығаса баҫылған китаптарҙы яңынан нәшер итеү буйынса мөрәжәғәттәр булды. Рәнис Рәис улы үҙенең эшмәкәрлегенә ҡараған мәсьәләләрҙе хәлдән килгәнсә ыңғай хәл итергә вәғәҙә итте.
     Айгөл ИҘЕЛБАЕВА.

     Социаль өлкәлә һорауҙар күп
     Алдан хәбәр ителеүенсә, 16 майҙа муниципаль район хакимиәтендә төбәктең социаль хеҙмәттәр етәкселәре тарафынан Бөйөк Ватан һуғышы ветерандарын, уларҙың тол ҡатындарын, инвалидтарын, тыл хеҙмәтсәндәрен күсмә ҡабул итеү ойошторолдо. Бөтәһе ике тиҫтәнән ашыу кеше мөрәжәғәт итте.
     БР хеҙмәт һәм халыҡты социаль яҡлау министрлығының Сибай ҡалаһы буйынса идаралыҡ начальнигы С.В. Ишмөхәмәтовҡа, урындағы хеҙмәт һәм халыҡты социаль яҡлау идаралығы бүлеге начальнигы Т.В. Денисоваға, БР һаулыҡ һаҡлау министрлығының Сибай ҡалаһындағы бүлеге начальнигы З.Р. Байбуловаға, үҙәк ҡала дауаханаһының баш врачы М.И. Ғүмәровҡа, РФ Пенсия фонды идаралығы начальнигы Р.В. Маракановаға, Баймаҡ районы буйынса халыҡты социаль хеҙмәтләндереү комплекслы үҙәге директоры Э.Р. Байрамғоловаға халыҡтың һорауҙары күп ине.
     Мөрәжәғәт иткән һәр бер кеше кәм тигәндә ике-өс һорау бирҙе. Улар айырым категория граждандарға йортҡа газ плитаһы алып ҡуйғанда, ҡиммәтле дарыуҙарға мохтажлыҡ кисергәндә матди ярҙам итеүгә, врачтарҙы йортҡа саҡырыуға, вафат булған фронтовиктарҙың тол ҡатындарына фатир алыу өсөн сертификат алыуға, урында ортопедик аяҡ кейеме әҙерләүгә, инвалидлыҡ юллауға, пенсия күләмен арттырыуға, инвалид коляскаһы табыуға һ.б. ҡағылышлы ине.  Халыҡты борсоған был көнүҙәк мәсьәләләрҙең һәр береһе буйынса ентекле консультация бирелде, урында хәл итеп булмаҫтайҙары яҙып алынды, улар тейешле структураларға ебәреләсәк һәм яҙма яуап биреләсәк.

     С. КЕЙЕКБИРҘИНА.

СӘСЕҮ-2012

     Хужалыҡ игенселәре һынатманы

     “Мырҙаҡаев” КФХ-һы 500 гектарҙа яҙғы иген культураларын сәсеүҙе ҡулайлы ваҡытта тамамланы. Шуның 370-ен – бойҙай, 130-ын арпа тәшкил итте. Шулай уҡ 50 гектарҙа көнбағыш, 75 гектарҙа люцерна, 50 гектарҙа күстерә, 50 гектарҙа донник, 100 гектарҙа бер йыллыҡ үләндәр сәселде. Хәҙер инде һуң культуралар – кукуруз менән судан үләнен генә урынлаштыраһы ҡалды. Улар бөтәһе 110 гектарҙы биләйәсәк.

ЭШЛЕКЛЕ ҺӨЙЛӘШЕҮ

     “ТАҒЫ ЛА ТИҘЕРӘК ХӘРӘКӘТ ИТЕРГӘ КӘРӘК...”
     “Һөнәри оҫталыҡ, компетентлылыҡ, ғәҙеллек һәм намыҫлылыҡ” – бер йыл элек Башҡортостан Президенты Рөстәм Хәмитов республиканың Дәүләт Йыйылышында 39 йәшлек Азамат Илембәтовты Хөкүмәт Премьер-министры вазифаһына тәҡдим иткәндә уны тап шулай тип ҡылыҡһырланы. 


     Башҡортостандың яңы тарихында быға тиклем ундай йәш Хөкүмәт башлығы булғаны юҡ ине әле. Азамат Илембәтов яҡшы белемгә эйә: Плеханов исемендәге Санкт-Петербург тау институтын тамамлаған, техник фәндәр кандидаты. Бүребай тау-байыҡтырыу комбинатын етәкләгән, Хәйбулла районы хакимиәте башлығы була, Премьер-министр итеп тәғәйенләнгәнсе һуңғы өс йылда Мәскәүҙә Техник-иҡтисади эҙләнеүҙәр ғилми-тикшеренеү институтының директор урынбаҫары булып эшләй.
     Бер йыл элек сәйәсмәндәр Министрҙар Кабинетының яңы башлығына “техник премьер” ролен биргәйне. Билдәле бер мәғәнәлә был фараз тормошҡа ашты: Илембәтов яңғырауыҡлы сәйәси белдереүҙәр яһамай, артыҡ пиарҙан йырағыраҡ торорға тырыша. Шул уҡ ваҡытта төрлө кимәлдәге етәкселәр һүҙҙәре буйынса уға ихтирам арта бара. Былтыр компетентлылығы тураһында әйтелгәндәр ысынында иҫбатлау тапты. Ләкин уны барыбер ҙә халыҡ өсөн асыҡ сәйәсмән тип атап та булмай. Бары тик беҙҙең журналист ныҡышмалылығыбыҙ һәм нигеҙле мәғлүмәти сәбәп – уның премьер йөгөн тартыуына бер йыл тулыуы ғына – тәрән йөкмәткеле әңгәмә ҡорорға булышлыҡ итте.

СПОРТ

     Баймаҡтар – беренсе!
 
     Ингән береһен шат тауыштар менән ҡаршы алыуҙарын күреп, уларҙың күптән инде яҡын туғандар кеүек аралашыуын аңлау ауыр түгел ине. Был юлы ла улар “Баһадир” физкультура-һауыҡтырыу комплексының йөҙөү бассейнына бергә йыйылды...
     16 майҙа Сибай, Учалы ҡалаларынан, Баймаҡ, Йылайыр, Хәйбулла, Бөрйән райондарынан физик мөмкинлектәре сикләнгәндәр йөҙөү һәм дартс буйынса көс һынашты.


     – Яҙмыш һынауҙары алдында юғалып ҡалмай йәшәүгә көс табып, дәрт менән сәләмәт тормош алып барыуығыҙ һоҡландыра, – тине муниципаль район хакимиәте башлығының беренсе урынбаҫары И.Ә. Зәйнуллин. – Ҡайһы бер сәләмәт кешеләрҙә булмаған рух көсө һеҙҙе ысын кеше итеп күрһәтә. Бының менән үҙегеҙҙе тағы ла бер тапҡыр еңеүсе итеп танытаһығыҙ.
     Ҡаланың 4-се мәктәбе уҡыусыларының дәртле йырҙары ярышта ҡатнашыусыларға сәм генә өҫтәне. Ярыш флагын күтәреү хоҡуғы Баймаҡтан Ринат Ишкилдин менән Сибай ҡалаһынан Фәниә Ҡолоеваға тапшырылды. Баш судья, физкультура һәм спорт секторы мөдире И.Н. Хәмитов ярыш шарттары менән таныштырып үткәндән һуң күңелле уйындар старт алды.
     Бинаның бер мөйөшөндә дартс ярышында ҡатнашыусылар мәргәнлектә көс һынаша башланы. Улар бер-береһенән уҙҙырырға тырышып, командаһына мөмкин тиклем күберәк мәрәй тупларға ынтылды. Был ярышта баймаҡтар еңеү яуланы. Хәйбуллалар – икенсе, бөрйәндәр өсөнсө урынға сыҡты.
     Ярыштың иң ҡыҙығы бассейндың үҙендә барғандыр, моғайын. Йөҙөүселәрҙе һәр кем үҙенсә дәртләндереп торҙо. Ҡатын-ҡыҙҙар ҙа, ир-егеттәр ҙә бер үк дистанцияға йөҙҙө. Бында ла баймаҡтар һынатманы, беренсе урынды яуланы. Хәйбулла командаһы – икенсе, сибайҙар өсөнсө булды.
     Дөйөм мәрәйҙәр буйынса Баймаҡ командаһы еңеп сыҡты. Киләһе урындарҙы Хәйбулла һәм Бөрйән райондары командалары бүлеште.
     Күңелле ярыштар тәмле сәй табыны артында аралашыу, әңгәмәләшеүҙәр, фекер алышыуҙар менән барҙы.

     Лилиә ТАКАЕВА.
     Автор фотоһында: мәргәндәр  көс һынаша. 
    

ХӘТЕР

     Һағынабыҙ һине, Гөллирә!
 

     Гөллирә Исхаҡова… Үҙған быуаттың 80-90-сы йылдарында район гәзитен уҡыған һәр өйгә, әле генә ҡәләм тирбәтә башлаған йәштәргә, ғөмүмән, әҙәбиәт, шиғриәт һөйөүселәрҙең барыһына ла яҡшы таныш ине был исем. Үткер һәм тос фекерле журналист, бай хисле шағирә, олоһона ла, кесеһенә лә иғтибарлы, ихлас та, шаян да, ифрат нескә күңелле лә ине ул. Районда эшләп килгән “Ирәндек” әҙәби берекмәһе етәксеһе булараҡ, Гөллирә Тимерхан ҡыҙы үҙенең яратҡан ағаһы, драматург Гәрәй Исхаҡов, йәштәрҙән Әхмәр Үтәбай, Рәйес Түләк, Фәүзиә Юлдашбаева, Буранбай Исҡужин, Гөлдәр Әхмәҙишина, Шәфҡәт Әбйәлилов  һәм башҡа күптәр өсөн тәүге ижад емештәренә йән өрөүсе, рухландырыусы булды. “Октябрь байрағы” гәзитенең “Ҡыңғырауҙар” махсус әҙәби битендә берекмә ағзаларының һәр сығышын уҡыусылар  көтөп ала һәм яратып уҡый торғайны. Гөллирә үҙе лә илһамланып яҙышты, район, республика матбуғатында, әҙәби йыйынтыҡтарҙа даими донъя күргән ижад емештәре өсөн Cәғит Мифтахов исемендәге премияға лайыҡ булды. Сая инә бөркөт кеүек, бик күптәргә бейеклектәргә осор ҡанаттар ҡуйып, ҙур тырышлыҡ, дәрт менән эшләне, тик үкенес,  матур-матур шиғырҙарын, нәҫерҙәрен, күңелдәргә үтеп инерлек тормошсан хикәйәләрен айырым китап итеп туплап, яңынан-яңы әҫәрҙәрен ижад итеп өлгөрә алманы – ғүмере бик иртә, еләк кеүек бешкән мәлендә генә өҙөлдө…
     Ә шулай ҙа Гөллирәнең шиғырҙары тере, күңелдәрҙә иһә уның хаҡында йылы иҫтәлек йәшәй. 20 мартта район мәҙәниәт йортонда барған концертта  Ризуан Хәкимов Гөллирә Исхаҡова һүҙҙәренә яҙылған “Кисер мине” исемле йырын залдағыларҙың барыһы өсөн дә бүләк итеп башҡарҙы. Ә был көндә уның ваҡытһыҙ арабыҙҙан китеүенә ун йыл тулғайны…
      Ошо йәмле май айында Гөллирәбеҙ үҙенең 55 йәшен ҡаршылар ине. Ғүмеренең һәр минутында ғаиләһен, уландарын, туғандарын, дуҫтарын, тыуған яғын яратып йәшәп өлгөргән Ейәнсура ҡыҙы яҡындарының йөрәгендә яҙ сәскәһе умырзая кеүек яҡты һағыш, йылы нур булып һаҡлана. Һағынабыҙ, юҡһынабыҙ һине, Гөллирә...

     Лилиә ҒӘНИЕВА.
    
      Улыма
     Һин йоҡлайһың. Биттәреңдән
     Таң елдәре һыйпап уҙа.
     Таң ҡоштары – һандуғастар
     Һиңә моңло йырын һуҙа.
     Зәңгәр күктә – көләс ҡояш
     Биттәреңде алға мана.
     Ҡамыш кеүек керпектәрҙән
     Әйтерһең дә, нурҙар тама.
     Һин йоҡлайһың, ә мин һаман
     Һинең өсөн борсоламын,
     Ғүмереңде ҡайғыларҙан,
     Дауылдарҙан ҡурсалайым.
     Киләсәгең – һүтелмәгән,
     Сиселмәгән сер йомғағы,
     Уға юлдаш булһа ине
     Бәхеттәрҙең иң-иң ағы...
    

18 мая 2012 г.

Яңылыҡтар

Йәш эшҡыуарҙар араһында конкурс
Бөгөндән башлап “Рәсәйҙең йәш эшҡыуары-2012” конкурсының төбәк этабында ҡатнашыуға заявкалар ҡабул ителә башланы. Был сара бәләкәй һәм урта эшҡыуарлыҡ субъекттарын үҫтереү республика программаһы сиктәрендә “Уңышлы старт”, «Социаль яуаплы бизнес”, “Студент бизнесы”,
“Инновация бизнесы” һ.б. номинациялар буйынса уҙғарыла. Документтарҙы 10 июлгә тиклем БР йәштәр сәйәсәте һәм спорт министрлығына Өфө ҡалаһы, Ленин урамы, 10 адресы буйынса тапшырырға кәрәк. Белешмәләр өсөн телефон: (347) 251-57-11, 251-14 -75.
 
Юлдар төҙөкләндерелә
БР Хөкүмәте ҡарары менән республикала юлдарҙы төҙөкләндереү буйынса айлыҡ иғлан ителде. Уға ярашлы, автомобиль юлдарын ремонтлау, юл яны инфраструктураһын төҙөкләндереү һәм йәшелләндереү буйынса төбәктә саралар көсәйтеләсәк. Муниципаль райондар, ҡала округтары, ҡала һәм ауыл биләмәләре хакимиәттәренә һәм предприятие-ойошмаларға дөйөм ҡулланылыштағы юлдарҙы тәртипкә килтереү өсөн махсус бригадалар ойошторорға ҡушылды. Айлыҡ йомғаҡтары 30 июнгә тиклем билдәле буласаҡ.

С. КЕЙЕКБИРҘИНА.
 
“Иман нуры”на килегеҙ!
Төбәктәрҙә “Иман нуры” конкурстары үтте. Унда еңеүселәр 20 майҙа сәғәт 11-ҙә ҡала мәсетендә район бәйгеһендә көс һынашасаҡ.
 
Ғаилә байрамы үтәсәк
18 майҙа халыҡ ижады үҙәгендә “Йәш ғаилә – 2012” район конкурсына йомғаҡ яһаласаҡ. Унда 4 игеҙәк балалы, 7 йәш һәм 4 юбиляр ғаилә тәбрикләнәсәк.
 
Ата-әсәләр конференцияһында
4-се мәктәптә ата-әсәләр конференцияһы үтте. Уның тәүге өлөшөндә йыр-моңға һәләтле уҡыусылар концерт ҡуйҙы. Артабан полиция, балиғ булмағандар эштәре буйынса комиссия, Ғаиләгә, йәштәргә һәм балаларға психологик ярҙам күрһәтеү үҙәге белгестәре ҡатнашлығында “түңәрәк өҫтәл” артында һөйләшеү, фекер алышыу булды. Уҡыусыларҙың киләһе уҡыу йылына мәктәп формаһын күрһәтеүе барыһына ла оҡшаны.
 
Рәсәй тарихы йылына бағышлап
112-се Башҡорт атлы дивизияһының ойошторолоуына 70 йыл тулыу һәм Рәсәй тарихы йылы айҡанлы Рамаҙан Үтәғоловтың “Ирәндек бөркөттәре” исемле китабы донъя күрҙе. Ошо көндәрҙә Сибай ҡалаһында, Баймаҡ биләмә-ара үҙәк китапханаһында йыйынтыҡтың исем туйҙары үтте, унда яҡташ кавалеристарҙың балалары, туғандары ҡатнашты.
 
А. Иҙелбаева.

Сәсеү-2012

“Уңыш” баҫыуҙарында эш ҡайнай

“Уңыш” АХК-һы үҙенең техник һәм иҡтисади потенциалы, үҫемлекселек һәм малсылыҡ тармаҡтары буйынса райондың агросәнәғәт комплексында иң ҡеүәтле предприятиеларҙан һанала. Ҡырағай баҙар мөнәсәбәттәренә ҡарамаҫтан, хужалыҡ үҙ йөҙөн һаҡлап килә, ағымдағы ауыл хужалығы кампанияларын ойоштороуҙа һәр саҡ яҡшы һөҙөмтәләргә өлгәшә. Быйыл Сибай һәм Татлыбай ауыл биләмәләрендәге халыҡтың үҙ пай ерҙәрен тап “Уңыш” АХК-һына 5 йылға арендаға биреүе лә хужалыҡҡа ышаныс күрһәтеүе тураһында һөйләй. Һис шикһеҙ, коллектив был ышанысты аҡларға тейеш. 

Фәнүр Ҡоланбаев

Йылдағыса, кооператив яҙғы баҫыу эштәрен яҡшы әҙерлек менән ҡаршы алды. Районда иң тәүгеләрҙән булып бында техника-агрегаттар ремонтланды, тракторҙарға һәм уларҙың тағылмаларына  дәүләт техосмотрын уҙғарыу буйынса зона семинар-кәңәшмәһе юғары кимәлдә ойошторолдо. Яҙғы баҫыу эштәрен үткәреүгә райондан бүленгән 5,6 млн һум (белеүебеҙсә, республика бюджетынан районға сәсеүгә 51 млн һум аҡса бүленгәйне) кредит кампанияны ойошҡанлы атҡарыу мөмкинлеге бирә. Был аҡсаға хужалыҡ 120 тонна яғыулыҡ-майлау материалдары, 120 тонна минераль ашлама, ағыулау препараттары һатып алған. Орлоҡ фонды ла яңыртылған – элиталы 24 тонна борсаҡ, 15 тонна ҡарабойҙай, шулай уҡ 30 тонна ҡаты бойҙай алынған.

Баязит Халиҡов

Сәсеү майҙандары буйынса районда иң ҙур күләм   “Уңыш” АХК-һында – бөтәһе 9390 гектар. Шул иҫәптән яҙғы иген культуралары 6159 гектарҙы биләй. Мал аҙығы культуралары  4205 гектарҙы тәшкил итеп, бер йыллыҡ үләндәр 2305 гектарҙа сәселәсәк. Күп йыллыҡ үләндәр иһә 2272 гектарҙа үҫтерелә. Кисәге көнгә алынған мәғлүмәттәргә ҡарағанда, иген культуралары 3566 гектарҙа, шул иҫәптән бойҙай – 1376, арпа – 1547, һоло 643 гектарҙа сәселгән. Рапс – 153, судан үләне – 386, донник 253 гектарҙы биләй.

Рәсми бүлек

Район Советы ултырышы була

21 майҙа сәғәт 10-да халыҡ ижады үҙәгендә Баймаҡ районы муниципаль район Советының сираттағы 43-сө ултырышы уҙа.
Көн тәртибенә түбәндәге мәсьәләләр сығарыла:
  1. Башҡортостан Республикаһы Баймаҡ районы муниципаль район Уставына үҙгәрештәр һәм өҫтәмәләр индереү тураһында.
  2. Баймаҡ районы муниципаль районында эшкә һәләтле йәштәгеләр араһында үлем осраҡтары һәм уны кәметеү саралары хаҡында.
  3. Баймаҡ районы муниципаль район  биләмәһендә спорт-масса һәм физкультура-һауыҡтырыу саралары торошо һәм уларҙы артабан үҫтереү тураһында.
  4. 19-сы һайлау округынан муниципаль район Советы депутаты К.С. Аралбаеваның эшмәкәрлеге хаҡында.
Ултырышҡа район Советы депутаттары, ҡала һәм ауыл биләмәләре башлыҡтары, эштәр идарасылары, предприятие, ойошма, учреждение етәкселәре, мәктәп директорҙары, физкультура уҡытыусылары, ауыл мәҙәниәт йорто директорҙары, клуб мөдирҙәре, фельдшер-акушерлыҡ пункттары мөдирҙәре, имам-хатиптар саҡырыла.

Ветерандар иғтибарына

Еңеү көнөнә ҡарата өҫтәмә түләүҙәр

Рәсәй Федерацияһы Президенты Владимир Путиндың “1941-1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүҙең 67 йыллығы менән бәйле, Рәсәй Федерацияһы граждандарының ҡайһы бер категорияларына бер тапҡыр бирелә торған түләүҙәр тураһында”ғы Указына ярашлы, май-июнь айҙарында Пенсия фонды тарафынан Рәсәй Федерацияһы биләмәһендә даими йәшәүсе Бөйөк Ватан һуғышы ветерандарына бер тапҡыр өҫтәмә түләүҙәр биреләсәк.
5 мең һум күләмендәге түләүҙе Бөйөк Ватан һуғышы ветерандары һәм инвалидтары, вафат булған һуғыш инвалидтары һәм унда ҡатнашыусыларҙың тол ҡатындары, блокадалы Ленинградта йәшәүселәр, һауа һөжүменә ҡаршы объекттарҙа һәм оборона ҡоролмалары төҙөлөшөндә эшләүсе кешеләр, концлагерҙарҙың балиғ булмаған тотҡондары аласаҡ. Тыл хеҙмәтсәндәренә, Бөйөк Ватан һуғышы осоронда фиҙаҡәр хеҙмәте өсөн СССР ордендары һәм миҙалдары менән бүләкләнеүселәргә, нацист концлагерҙары, төрмәләре һәм геттолар тотҡондарына 1 мең һум бирелә.
Бер нисә нигеҙ буйынса аҡса алырға хоҡуғы булған граждандарға иң ҙур күләмдәге бер генә түләү биреләсәк.
Түләүҙәр Рәсәй Хөкүмәте тарафынан түләүҙәр тәртибен билдәләүсе бойороҡҡа ҡул ҡуйылғандан һуң башҡарыласаҡ.
Килеп тыуған һорауҙар менән 3-18-70 телефонына шылтырата алаһығыҙ.

Р. Мараканова,
Пенсия фонды идаралығы начальнигы.

2012 – Рәсәй тарихы йылы

Уҡытыусылар кәңәшләште

19-20 апрелдә Өфөлә тарих һәм йәмғиәтте өйрәнеү уҡытыусыларының Рәсәй тарихы йылына арналған Бөтә Рәсәй конференцияһы үтте. Был күркәм сараны М.Аҡмулла исемендәге БДПУ ойошторҙо. Сараның башҡорт ерлегендә үтеүе осраҡлы түгелдер, сөнки республикала төрлө милләт халҡы быуаттар буйына дуҫ, татыу йәшәй. Уларҙың мәҙәниәтен, телен, тарихын һаҡлау буйынса Башҡортостанда ҙур саралар күрелә.
Кәңәшмәлә мәктәптәрҙә ҡулланылған тарих дәреслектәре авторҙары: академик А.О. Чубарьян, профессор Д.Д. Данилов, Башҡортостан Республикаһының мәғариф министры Ә.С. Ғаязов, РФ Мәғариф һәм фән министрлығынан С.Л. Тетерина ҡатнашты. Шулай уҡ Омск, Силәбе, Новосибирск, Хабаровск, Екатеринбург, Мәскәү, Волгоград, Майкоп ҡалаларынан һәм өлкәләренән, Марий Эл Республикаһынан уҡытыусылар саҡырылғайны.
Конференция дүрт секцияға бүленеп эшләне. Мин иһә тарих һәм йәмғиәтте өйрәнеү дәрестәрендә этно-мәҙәни компонентты өйрәтеү методикаһын тәьмин итеү темаһын берләштергән секцияла ҡатнаштым һәм шәжәрәләр төҙөү алымы менән Рәсәй тарихын өйрәнеү темаһына сығыш яһаным.

Сәнәғәт

Берҙәмлектә – көс

Билдәле булыуынса, беҙҙең районда урман эшкәртеү менән шөғөлләнеүсе эшҡыуарҙарҙың байтағы, йәғни 41 кеше “Урман сәнәғәтселәренең Баймаҡ берлеге” ЯСЙ-һына берләште. Дөйөм алғанда, йәмғиәттә бөтәһе 400-ҙән ашыу кеше эшләй, 200 тирәһе техника берәмеге иҫәпләнә. 49 пилорама һәм 8 ағас эшкәртеү цехы бар.
Ойоштороусыларҙың береһе, “Баймаҡ  урманы” дәүләт унитар предприятиеһы етәксеһе Илдар Рахманғолов әйтеүенсә, эшмәкәрлекте биш урында: Ишбирҙе, Икенсе Этҡол, Түбә, Темәс, Бетерә (ағасты тәрән эшкәртеү буйынса)  производство участкаларында йәйелдермәкселәр. Уларҙа төҙөлөш погонажы, вагонка, шпунт таҡтаһы, профимер брус етештерәсәктәр. Производство ҡалдыҡтарынан арболит, фибролит, эко-брус эшләүҙе лә яйға һалыу планлаштырыла. Бынан тыш, хаҡтары һәр кемдең көсө етерлек булған ағас йорт комплекттары ла әҙерләнәсәк.
Урман сәнәғәтселәренә йылына 160 мең кубометр ағас бүленә. Был тәңгәлдә республика, БР Урман хужалығы министрлығы, район етәкселеге тарафынан ярҙам ҙур. Әлеге ваҡытта район буйынса урман ҡырҡыу өсөн кварталдар билдәләнә, оҙаҡламай урмансы-эшҡыуарҙар өсөн ҡыҙыу осор башланасаҡ.
 
Сәлимә Кейекбирҙина.

Врач иҫкәртә

Талпандан һаҡ булығыҙ!

Быйыл яҙ иртә килгәс, урман-ҡырҙарҙа талпандың күбәйеүе күҙәтелә. Был бөжәктең ҡурҡыныс сир—талпан энцефалитын таратыуы хаҡында оноторға ярамай. Ауырыу үҙен шунда уҡ белдермәй. Сирҙе асыҡлағансы 7-14 көн үтеп китә. Артабан ул ҡапыл башлана: тән температураһы ныҡ ҡына күтәрелә, баш ауыртыуы, ҡоҫоу, бар тән ауыртыуы, аңды юғалтыу, йоҡлай алмау күҙәтелә. Шулай уҡ кеше ҡорошоп, паралич һуғыуы ихтимал. Ауырыу талпан ҡаҙалыуҙан йәки кәзә һөтөнән йоға. Мал да был сир менән зарарлана.
Ауырыуҙың тәүге билдәләрен талпан ҡаҙалған урындың ҡыҙарыу, яныу, ҡайһы саҡта ауыртыу, ҡысыныуҙан белеп була. 


Әгәр һеҙгә талпан ҡаҙалһа, шунда уҡ сығарырға кәрәк. Тик уны ҡул менән алып ташларға ярамай. Сөнки уның башы тороп ҡалыуы ихтимал. Талпанды пинцет йәки ептән төйөн эшләп ипләп кенә сығарығыҙ. Башы тороп ҡалған осраҡта, сүпте сығарған кеүек, энә менән алырға йәки табипҡа мөрәжәғәт итергә кәрәк. Талпанды ҡуйы май менән һөртһәң, алыуы еңелерәк. Бөжәк ҡаҙалған урынды спирт, йод менән таҙартырға кәрәк. Талпанды банкаға һалып, врач-инфекционистҡа мөрәжәғәт итеү мөһим.
Шулай уҡ был ҡурҡыныс ауырыуҙан прививка ла бар. Уны 4 йәштән 70 йәшкә тиклемге кешеләргә эшләйҙәр. Курс 3 прививканан тора: тәүгеләрен ноябрь-декабрҙә, өсөнсөһөн мартта үткәрәләр. Бындай профилактик сара дүрт йылға бер мәртәбә уҙғарыла.
Әлбиттә, талпан энцефалитын йоҡтормау өсөн кеше үҙе лә абай булырға тейеш. Кейемдең асыҡ булмауы, салбарҙы итеккә һалып кейеү, яға, еңдең төймәләрен ныҡлап эләктереү, башта көләпәрә йә яулыҡ булыуы талпандан һаҡлар. Бөжәктәрҙе ҡурҡытыу өсөн төрлө химик препараттар ҙа ҡулланыла. Урманға барғандан һуң, мотлаҡ бар тән ҡаралырға тейеш. Шулай уҡ мал хаҡында ла оноторға ярамай. Уларҙа табылған талпандарҙы алырға һәм юҡ итергә кәрәк.
Табиптарҙың бар иҫкәрмәләрен үтәү генә һеҙҙе ҡурҡыныс ауырыуҙан алып ҡаласағы хаҡында онотмағыҙ.
 
Г. ЛАТЫПОВА, врач-инфекционист.