Ғүмер тигәнең аҡҡан һыу һымаҡ. Йылдар үтеү менән уның хәтирәләре лә тынғы бирмәй, йыш ҡына күңелгә инеп оялай. Гәзит уҡыусыларҙы бынан 70 йыл элек булған ваҡиғалар менән таныштырмаҡсымын.
…Матур йәй иртәһе. Кемдер ял көнөн файҙалы үткәрергә уйлаған, кемдәрҙер мәктәпте тамамлап, хыялдарға сумып, таң ҡаршылаған мәлдә бөтә уй-өмөттәрҙе селпәрәмә килтереп һуғыш башланды. Ошо сәғәт-минуттарҙа илебеҙ сигендә халҡыбыҙҙың ҡаны ағыла ине...
Беҙ бала инек. Һуғыштың мәғәнәһен дә аңламаныҡ. Ил һаҡлайым, ил яҡлайым тип 13 өйҙән генә торған ауылдан 16 кеше фронтҡа китте. Уларҙың тик бишәүһе генә кире әйләнеп ҡайтты. Эйе, беҙ бәләкәй инек. Әммә яуҙа ятып ҡалған ағайҙарҙы күреп, хәтеребеҙҙә ҡалдырып өлгөрҙөк. Улар әле лә күҙ алдымда. Бынамын тигән ҡурайсы Мәхмүтйән ағай Һөйөндөков (әле уның ҡыҙы йыраусы Ғилмияза беҙҙең арала, ә ҡарындашы Хөсниямалдың улы ҡурайсы Азат Айытҡолов һәр кемгә яҡшы таныш), тракторсы Сабирйән Байсоғоров, һунарсы Аллағыуат Үтәпов, оҫта мандолинасы, бейеүсе Зәбихулла ағай Ҡадыровтар әле лә онотолмай. Онотолмаһындар ҙа, киләсәк быуындың тыныслыҡ һаҡсыһы булып күңелебеҙҙә мәңге йәшәһен.
Уларҙың үҙ ерен, ғаиләһен, балаларын, туғандарын ҡалдырып фронтҡа китеүе, тыуған еренә әйләнеп ҡайта алмауы мәңгелек һағыш, үкенес булып ҡалды. Ул саҡта малай ғына булған Әхтәм ағай Булатов бер яугирҙың фронтҡа йүнәлгән поезд тамбурында йырлап торған йырын күҙ йәше аша беҙгә йырлап еткерер ине:
…Матур йәй иртәһе. Кемдер ял көнөн файҙалы үткәрергә уйлаған, кемдәрҙер мәктәпте тамамлап, хыялдарға сумып, таң ҡаршылаған мәлдә бөтә уй-өмөттәрҙе селпәрәмә килтереп һуғыш башланды. Ошо сәғәт-минуттарҙа илебеҙ сигендә халҡыбыҙҙың ҡаны ағыла ине...
Беҙ бала инек. Һуғыштың мәғәнәһен дә аңламаныҡ. Ил һаҡлайым, ил яҡлайым тип 13 өйҙән генә торған ауылдан 16 кеше фронтҡа китте. Уларҙың тик бишәүһе генә кире әйләнеп ҡайтты. Эйе, беҙ бәләкәй инек. Әммә яуҙа ятып ҡалған ағайҙарҙы күреп, хәтеребеҙҙә ҡалдырып өлгөрҙөк. Улар әле лә күҙ алдымда. Бынамын тигән ҡурайсы Мәхмүтйән ағай Һөйөндөков (әле уның ҡыҙы йыраусы Ғилмияза беҙҙең арала, ә ҡарындашы Хөсниямалдың улы ҡурайсы Азат Айытҡолов һәр кемгә яҡшы таныш), тракторсы Сабирйән Байсоғоров, һунарсы Аллағыуат Үтәпов, оҫта мандолинасы, бейеүсе Зәбихулла ағай Ҡадыровтар әле лә онотолмай. Онотолмаһындар ҙа, киләсәк быуындың тыныслыҡ һаҡсыһы булып күңелебеҙҙә мәңге йәшәһен.
Уларҙың үҙ ерен, ғаиләһен, балаларын, туғандарын ҡалдырып фронтҡа китеүе, тыуған еренә әйләнеп ҡайта алмауы мәңгелек һағыш, үкенес булып ҡалды. Ул саҡта малай ғына булған Әхтәм ағай Булатов бер яугирҙың фронтҡа йүнәлгән поезд тамбурында йырлап торған йырын күҙ йәше аша беҙгә йырлап еткерер ине:
Әрмеләргә барып сәс еткерҙем,
Сәскенәйем етте (лә) үрмәгә.
Хаҡ Тәғәлә беҙгә яҙған микән
Тыуған ерҙе ҡайтып күрмәгә.
Был йырға ниндәй һағыш, ниндәй зар һалынған! Әммә илде һаҡларға, яҡларға, азат итергә кәрәк ине. Был изге бурыс тыуған еребеҙҙең арҙаҡлы улдарының иңенә төштө. Халҡыбыҙҙың йәше лә, ҡарты ла күп ауырлыҡтар кисереп, шул эшкә дәррәү тотондо. Сөнки Мостай ағай яҙғанса:
Тыуасаҡ таң, тыуасаҡ яҙ өсөн,
Яҙын япраҡланыр гөл өсөн,
Тыуыр балам, йырланыр йыр өсөн
Мин фронтҡа китәм, иптәштәр!
Ул көндәр башҡа бер ҡасан да килмәһен! Тыныс тормоштоң ҡәҙерен белеп йәшәйек, ҡәрҙәштәр!
Йәмних ҠАШҠАРОВ.
Әбделкәрим ауылы.
Әбделкәрим ауылы.
Комментариев нет:
Отправить комментарий
Примечание. Отправлять комментарии могут только участники этого блога.